ΠΟΝΟΣ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΩΜΟΥ

Ένα από τα πιο συχνά μυοσκελετικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος.

Ο πόνος στον ώμο αποτελεί περίπου το 16% όλων των μύο-σκελετικών προβλημάτων, και είναι δεύτερος μετά από τον πόνο στην μέση. Πέρα από το γεγονός ότι η άρθρωση του ώμου πρέπει να είναι λειτουργική, πρέπει να προσφέρει την απαραίτητη σταθερότητα για την λειτουργικότητα ολοκλήρου του χεριού. Αυτός ο ρόλος την κάνει επιρρεπή σε τραυματισμούς.

Χρόνιος πόνος στον ώμο χαρακτηρίζεται ο πόνος που διαρκεί περισσότερο από 3 μήνες, ενώ η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της αιτίας που τον προκαλεί. Σε ασθενείς νεότερους των 40 ετών, η αστάθεια στην άρθρωση, και μέτριου βαθμού εκφυλισμός του τένοντα στο πέταλο των στροφέων μυών είναι οι περισσότερο συνηθισμένες αιτίες πόνου, ενώ σε μεγαλύτερους ασθενείς περισσότερο συνηθισμένες αιτίες είναι η συμφυτική θυλακίτιδα, γληνοβραχιόνια οστεοαρθρίτιδα, και μεγαλύτερος εκφυλισμός του τένοντα στο πέταλο των στροφέων μυών. Τις περισσότερες φορές ο πόνος στην περιοχή του ώμου είναι αποτέλεσμα τραυματισμού ή υπερκόπωσης του θύλακα, των μυών, των τενόντων και των συνδέσμων της περιοχής. Η άρθρωση του ώμου χαρακτηρίζεται ως «άρθρωση των μαλακών μορίων», καθώς η σταθερότητα της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους μύες και τους συνδέσμους της περιοχής. Μόνο το 25% έως 30% της κεφαλής του βραχιονίου οστού έρχεται σε επαφή με την ωμογλήνη. Η άρθρωση του ώμου σχηματίζεται από τρία οστά. Την ωμοπλάτη, το βραχιόνιο και την κλείδα. Οι τένοντες τεσσάρων μυών σχηματίζουν το πέταλο των στροφέων μυών (rotator cuff). Αυτοί οι μύες είναι ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος, ο ελάσσων στρογγύλος και ο υποπλάτιος. shoulder3a Οι τένοντες ενώνουν τους μύες με τα οστά. Οι μύες μετακινούν τα οστά μέσω των τενόντων. Το πέταλο των στροφέων μυών, ενώνει την ωμοπλάτη με το βραχιόνιο οστό, ενώ συμμετέχει στην ανύψωση και στροφή του χεριού. Καθώς το χέρι σηκώνεται το πέταλο αυτό σταθεροποιεί την κεφαλή του βραχιονίου με την ωμογλήνη (την αρθρική επιφάνεια της ωμοπλάτης). Το τμήμα της ωμοπλάτης πάνω από την άρθρωση του ώμου λέγεται ακρώμιο. Μεταξύ του ακρωμίου και του τένοντα υπάρχει ο θύλακος. Αυτός είναι ένας λιπαντικός σάκος που προστατεύει τους μύες και τους τένοντες στην διάρκεια της κίνησης, ελαχιστοποιώντας τις τριβές.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΣΤΟΝ ΩΜΟ

ΤΕΝΟΝΤΟΠΑΘΕΙΑ – φθορά από τραυματισμό στους τένοντες της περιοχής, αποτέλεσμα έντονης δραστηριότητας ή επαναλαμβανόμενης μικρής έντασης κίνησης στην άρθρωση.
ΘΥΛΑΚΙΤΙΔΑ – φλεγμονή του αρθρικού θύλακα της άρθρωσης που συνοδεύεται από οίδημα. Συνήθως λόγω υπερκόπωσης της περιοχής.
ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ – εκφυλιστικές αλλοιώσεις στον αρθρικό χόνδρο των αρθρικών επιφανειών.
ΕΞΑΡΘΡΩΣΗ – αλλαγή στη διάταξη της άρθρωσης ως αποτέλεσμα βίαιου τραυματισμού.
TRIGGER POINTS ή ΜΥΟΠΕΡΙΤΟΝΙΑΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΥΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΟΝΟΥ – trigger points
ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ – ο πόνος είναι προβαλλόμενος από την Αυχενική Μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
ΟΛΙΚΗ ή ΜΕΡΙΚΗ ΡΗΞΗ ΤΕΝΟΝΤΩΝ

Σε σπάνιες περιπτώσεις η αιτία του πόνου μπορεί να οφείλεται σε νεοπλασία ή άλλες παθολογικές αιτίες.

Βασικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με την αιτία του πόνου. Μπορούμε όμως να τα συνοψίσουμε:

Πόνος που πιθανόν να έχει υφέσεις και εξάρσεις, να μεταβάλλεται ή να είναι συνεχής, να ακτινοβολεί σε ολόκληρο το χέρι, ή να γίνεται αντιληπτός στην διάρκεια συγκεκριμένων κινήσεων ή κατά την νυκτερινή ανάπαυση.
Περιορισμός της κίνησης που μπορεί να καταλήξει σε σημαντικό περιορισμό στο εύρος κίνησης της άρθρωσης.
Αστάθεια της άρθρωσης.
Οίδημα στην οξεία φάση.
Μυϊκή αδυναμία

Πρώτες Βοήθειες

Οι πρώτες βοήθειες περιλαμβάνουν:

Σταματάμε την δραστηριότητα που προκάλεσε τον πόνο.
Εφαρμόζουμε πάγο στην περιοχή (ΟΧΙ ζέστά επιθέματα).
Περιορίζουμε τις δραστηριότητες (ΟΧΙ ακινησία).
Αν ο πόνος συνεχιστεί πέρα των τεσσάρων ή πέντε ημερών και συνοδεύεται από αδυναμία να χρησιμοποιούμε το χέρι τότε πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια.

Διάγνωση

Λόγω της πολυπλοκότητας της άρθρωσης, αλλά και των πολλών πιθανών αιτιών που μπορούν να προκαλέσουν τον πόνο, η αξιολόγηση του προβλήματος, η κατανόηση του μηχανισμού που προκάλεσε το πρόβλημα και η προοπτική για αποκατάσταση είναι μια σύνθετη διαδικασία. Περιλαμβάνει την κλινική αξιολόγηση του ασθενή, δηλαδή τον έλεγχο του εύρους κίνησης της άρθρωσης, τον έλεγχο της μυϊκής ισχύος, την νευρολογική εξέταση (αισθητικότητα – αντανακλαστικά), την ψηλάφηση, με σκοπό να αναπαράγουμε τον πόνο και διάφορες άλλες δοκιμασίες. Επιστρατεύονται διαγνωστικές μέθοδοι όπως είναι η απλή ακτινογραφία, η αξονική ή η μαγνητική τομογραφία, το Ηλεκτρομυογράφημα κ.α. Στην συνέχεια σύμφωνα με τα ευρήματα σχεδιάζουμε την θεραπεία σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες του ασθενή.

Θεραπεία

Η θεραπεία ανάλογα με την αιτία πρόκλησης του πόνου μπορεί να περιλαμβάνει:

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ: Για την ανακούφιση από τον πόνο χορηγείται από τον θεράποντα ιατρό φαρμακευτική αγωγή, ενώ μπορεί να γίνει έγχυση κορτιζόνης στην άρθρωση. Επίσης μπορεί να γίνει διαδερμική έγχυση κορτιζόνης και ξυλοκαΐνης, με τη μέθοδο της ιοντοφόρεσης.

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Περιλαμβάνει εξειδικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης για τη βελτίωση του εύρους κίνησης στην άρθρωση του ώμου, εφαρμόζονται τεχνικές ήπιας κινητοποίησης της άρθρωσης, καθώς επίσης τεχνικές Χειροθεραπείας - Manual Therapy και Kinetic Control. Στόχος αυτών των τεχνικών είναι να αποκατασταθεί η ευθυγράμμιση της άρθρωσης, ώστε να διευκολυνθεί η λειτουργικότητα των μυών και των συνδέσμων που την στηρίζουν. Τα οφέλη της αποκατάστασης μπορούμε να τα ενισχύσουμε με τη χρήση θεραπευτικών μέσων Μηχανοθεραπείας (Κρουστικό Υπέρηχο, Υπέρηχο, laser, Ιοντοφόρεση, Biofeedback, CPM - Παθητική Κινητοποίηση του Ώμου, κ.α.), Πρόγραμμα ασκλησεων (στοχεύοντας στην αποκατάσταση του εύρους κίνησης της άρθρωσης, στην ενδυνάμωση των μυών και σταθεροποίηση της άρθρωσης, στην ιδιοδεκτικότητα).

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής αντιμετώπισης

Σημαντικές πληροφορίες

Πόνος εντοπισμένος στην άνω – πρόσθια επιφάνεια του ώμου, συνήθως αφορά την ακρωμιοκλειδική άρθρωση, ενώ πόνος στην πλάγια επιφάνεια (δελτοειδής μυς), δηλώνει παθολογία του πέταλου των στροφέων μυών.
Ο έλεγχος του εύρους κίνησης της άρθρωσης του ώμου, πρέπει πάντα να αξιολογείται, αλλά δεν απαιτείται ο έλεγχος παθητικού εύρους κίνησης, όταν είναι φυσιολογικό το ενεργητικό εύρος κίνησης. Απώλεια τόσο του ενεργητικού, όσο και του παθητικού εύρους κίνησης, υποδηλώνει είτε συμφυτική θυλακίτιδα (παγωμένος ώμος), είτε οστεοαρθρίτιδα στην άρθρωση.
Σε ασθενείς με χρόνιο πόνο στον ώμο, πρώτη επιλογή είναι η συντηρητική θεραπεία. Η στρατηγική της θεραπείας περιλαμβάνει διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων, κυρίως αυτών όπου τα χέρια λειτουργούν πάνω από το επίπεδο των ώμων.
Σε περιπτώσεις αστάθειας στην άρθρωση, συνίσταται επιπλέον ένα επιθετικό πρόγραμμα ενδυνάμωσης.
Σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας συνίσταται ήπιο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να έχουμε επιδείνωση των συμπτωμάτων.
Οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνιο πόνο στον ώμο, ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην συντηρητική θεραπεία, αλλά ο έντονος πόνος, και η παράταση των συμπτωμάτων αποτελούν κακή πρόγνωση.
Ενδείξεις υπέρ ή κατά της χρήσης φαρμάκων στον χρόνιο πόνο είναι περιορισμένες.
Σε παθολογία του πέταλου των στροφέων η φυσικοθεραπεία βοηθάει στην γρήγορη αποκατάσταση, και την μακροχρόνια λειτουργικότητα.
Εγχύσεις κορτιζόνης στην άρθρωση είναι συνηθισμένες στην κλινική αντιμετώπιση της παθολογίας του πέταλου των στροφέων, αλλά δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις που να τις υποστηρίζουν.