04 Οκτωβρίου 2025

Κατηγορία

Καρκίνος του Μαστού

# Topics

δευτεροπαθές λεμφοίδημα, λεμφική παροχέτευση, θεραπεία λεμφοιδήματος, Physio fp, λεμφοίδημα άνω άκρου, λεμφοίδημα μετά από καρκίνο μαστού, ολοκληρωμένη αποσυμφορητική θεραπεία (CDT), φυσικοθεραπεία λεμφοιδήματος, καρκίνος μαστού και λεμφοίδημα

Social sharing

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου είναι η παθολογική συσσώρευση λεμφικού υγρού στο χέρι λόγω βλάβης ή απόφραξης του λεμφικού συστήματος με αποτέλεσμα να προκαλείται οίδημα, φλεγμονή και ίνωση των μαλακών ιστών. Η επίπτωσή του κυμαίνεται από 8% έως 56%, ανάλογα με την έκταση της χειρουργικής επέμβασης, τη χρήση ακτινοθεραπείας και τη μέθοδο μέτρησης (DiSipio et al., 2013). Η κατανόηση των σύγχρονων θεραπευτικών προσεγγίσεων είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής τής χρόνιας κατάστασης.

Παθοφυσιολογία και Παράγοντες Κινδύνου

Το λεμφικό σύστημα είναι υπεύθυνο για τη συλλογή και επιστροφή τού διάμεσου υγρού από τους ιστούς στην κυκλοφορία. Όταν υπάρχει βλάβη ή απόφραξη των λεμφικών αγγείων, το λεμφικό υγρό συσσωρεύεται, προκαλώντας οίδημα, φλεγμονή και βαθμιαία ίνωση των μαλακών ιστών (Rockson & Rivera, 2008). Στον καρκίνο του μαστού, το λεμφοίδημα προκαλείται κυρίως από τη λεμφαδενεκτομή μασχάλης και την ακτινοθεραπεία. Η πλήρης μασχαλιαία λεμφαδενεκτομή συνδέεται με επίπτωση 20-30%, ενώ η τεχνική τού φρουρού λεμφαδένα έχει μειώσει τον κίνδυνο σε 5-7% (McLaughlin et al., 2008). Η ακτινοβόληση της μασχαλιαίας χώρας αυξάνει τον κίνδυνο κατά 2-4 φορές (Warren et al., 2014). Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, τις λοιμώξεις και τα τραύματα του άκρου.

Κλινικά Στάδια

Σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Λεμφολογίας διακρίνονται 4 στάδια λεμφοιδήματος:

Στάδιο 0 (Λανθάνον): Η λεμφική δυσλειτουργία υπάρχει χωρίς εμφανές οίδημα.
Στάδιο Ι: Αναστρέψιμο οίδημα που μειώνεται με την ύψωση. Θετικό σημάδι κόμβου (pitting edema).
Στάδιο ΙΙ: Το οίδημα δεν υποχωρεί πλήρως με την ύψωση. Εμφανίζεται ίνωση.
Στάδιο ΙΙΙ: Σημαντική αύξηση όγκου με έντονη ίνωση και δερματικές αλλοιώσεις (ελεφαντίαση).

Ολοκληρωμένη Αποσυμφορητική Θεραπεία

Η Ολοκληρωμένη Αποσυμφορητική Θεραπεία (Complete Decongestive Therapy - CDT) αποτελεί την θεραπεία επιλογής για τη διαχείριση του λεμφοιδήματος και περιλαμβάνει τέσσερα βασικά συστατικά (Lasinski et al., 2012).

Λεμφική Παροχέτευση: Η Λεμφική Παροχέτευση είναι εξειδικευμένη τεχνική χειρισμών που διεγείρει τη λεμφική ροή και ανακατευθύνει το λεμφικό υγρό από τις περιοχές συμφόρησης προς υγιείς λεμφικές περιοχές. Η τεχνική περιλαμβάνει ήπιες, επαναλαμβανόμενες κινήσεις που ακολουθούν συγκεκριμένη αλληλουχία: διέγερση των υγιών λεμφαδένων, ανακατεύθυνση του λεμφικού υγρού προς εναλλακτικές οδούς, και συστηματική αποσυμφόρηση του άκρου. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να μειώσει τον όγκο τού άκρου κατά 40-60% στη διάρκεια της εντατικής φάσης θεραπείας (Damstra et al., 2008). Η αποτελεσματικότητα αυξάνεται όταν συνδυάζεται με συμπιεστική θεραπεία.
Συμπιεστική Θεραπεία: Συστηματική ανασκόπηση Cochrane έδειξε ότι η συμπιεστική θεραπεία μειώνει σημαντικά τον όγκο και βελτιώνει την ποιότητα ζωής (Badger et al., 2004). Η συμπιεστική θεραπεία είναι θεμελιώδες στοιχείο και διακρίνεται σε δύο φάσεις:
- Εντατική Φάση: Χρησιμοποιούνται πολυστρωματικοί επίδεσμοι βραχείας ελαστικότητας που εφαρμόζονται καθημερινά, παρέχοντας υψηλή πίεση κατά την κίνηση και χαμηλή σε ηρεμία. Η φάση διαρκεί 2-4 εβδομάδες.
- Φάση Διατήρησης: Μετά την επίτευξη μέγιστης μείωσης, χρησιμοποιούνται ειδικά κατασκευασμένα συμπιεστικά ενδύματα (20-40 mmHg) με βαθμιαία συμπίεση που φοριούνται καθημερινά.
Θεραπευτικές Ασκήσεις: Η θεραπευτική άσκηση διαδραματίζει πολλαπλό ρόλο. Οι μυϊκές συσπάσεις λειτουργούν ως αντλία που διευκολύνει τη λεμφική ροή, ιδίως με συμπιεστικό ένδυμα. Οι ασκήσεις κινητικότητας του ώμου αποφεύγουν την δυσκαμψία και διατηρούν τη λειτουργικότητα. Σημαντικές πληροφορίες μας δίνει η μελέτη PAL (Physical Activity and Lymphedema) η οποία επισημαίνει ότι η σταδιακή προοδευτική άρση βαρών υπό επίβλεψη δεν αυξάνει τον κίνδυνο λεμφοιδήματος και βελτιώνει τη μυϊκή δύναμη και την ποιότητα ζωής (Schmitz et al., 2010). Η μέτρια αερόβια δραστηριότητα (περπάτημα, κολύμβηση, ποδήλατο) είναι επίσης ωφέλιμη. Όλες οι ασκήσεις πρέπει να ξεκινούν σταδιακά, με συμπιεστική στήριξη, και να αυξάνονται προοδευτικά υπό επίβλεψη εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή.
Φροντίδα Δέρματος και Πρόληψη Λοιμώξεων: Το δέρμα σε περιπτώσεις λεμφοιδήματος είναι ευάλωτο σε λοιμώξεις, λόγω μειωμένης ανοσολογικής λειτουργίας. Οι οδηγίες περιλαμβάνουν καθημερινό καθαρισμό με ουδέτερο pH σαπούνι, πλήρη στέγνωμα και ενυδάτωση. Απαιτείται προστασία από τραυματισμούς με χρήση γαντιών κατά τις οικιακές εργασίες και προσεκτική περιποίηση νυχιών.

Πρόληψη και Έγκαιρη Ανίχνευση

Όλες οι γυναίκες που υποβάλλονται σε λεμφαδενεκτομή πρέπει να λαμβάνουν εκπαίδευση σχετικά με παράγοντες κινδύνου, πρώιμα σημεία και στρατηγικές πρόληψης.
Η έγκαιρη μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία για την αποκατάσταση της κινητικότητας του ώμου είναι σημαντική. Προληπτικά προγράμματα άσκησης έχουν δείξει μείωση της επίπτωσης (Torres et al., 2010).
Το Μοντέλο Προληπτικής Παρακολούθησης περιλαμβάνει τακτικές μετρήσεις για ανίχνευση υποκλινικών αλλαγών. Η παρέμβαση στο στάδιο 0 έχει καλύτερα αποτελέσματα (Stout et al., 2012).

Οδηγίες Πρόληψης

Προστασία Άκρου: Αποφυγή αιμοληψιών, ενέσεων και μετρήσεων πίεσης στο προσβεβλημένο άκρο. Χρήση αντηλιακού, αποφυγή εγκαυμάτων και ακραίων θερμοκρασιών.
Διατήρηση Υγιούς Βάρους: Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο και επιδεινώνει το λεμφοίδημα.
Σταδιακή Επιστροφή σε Δραστηριότητες: Αποφυγή απότομων αυξήσεων στη φυσική δραστηριότητα.

Ψυχοκοινωνικές Επιπτώσεις και Υποστήριξη

Το λεμφοίδημα επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής, προκαλώντας άγχος, κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην εικόνα σώματος, τη λειτουργικότητα και την κοινωνική συμμετοχή. Η ψυχολογική υποστήριξη, οι ομάδες αλληλοϋποστήριξης και η εκπαίδευση είναι σημαντικά συμπληρωματικά στοιχεία τής θεραπείας. Η συμμετοχή σε ομάδες ασθενών βελτιώνει την προσαρμογή και παρέχει πρακτικές συμβουλές από γυναίκες με παρόμοιες εμπειρίες.

Συμπεράσματα

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα μετά από καρκίνο μαστού αποτελεί χρόνια κατάσταση που απαιτεί ολιστική και πολυπαραγοντική προσέγγιση. Η Ολοκληρωμένη Αποσυμφορητική Θεραπεία παραμένει η θεραπεία επιλογής, συνδυάζοντας λεμφική παροχέτευση, συμπιεστική θεραπεία, θεραπευτικές ασκήσεις και φροντίδα δέρματος. Η πρόληψη μέσω προεγχειρητικής εκπαίδευσης, προληπτικής φυσικοθεραπείας και έγκαιρης ανίχνευσης είναι κρίσιμη για τη μείωση της επίπτωσης και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Η συνεχής έρευνα και η εξέλιξη των θεραπευτικών μεθόδων προσφέρουν ελπίδα για καλύτερη διαχείριση αυτής της επίπονης κατάστασης. Η διεπιστημονική προσέγγιση με τη συνεργασία χειρουργών, ογκολόγων, φυσικοθεραπευτών και ψυχολόγων είναι απαραίτητη για την παροχή βέλτιστης φροντίδας και την υποστήριξη των γυναικών στην πορεία τους προς την ανάρρωση και την προσαρμογή.

Πηγές

Badger, C. M., Peacock, J. L., & Mortimer, P. S. (2004). A randomized, controlled, parallel-group clinical trial comparing multilayer bandaging followed by hosiery versus hosiery alone in the treatment of patients with lymphedema of the limb. Cancer, 101(6), 1391-1397.
Baxter, G. D., Liu, L., Petrich, S., Gisselman, A. S., Chapple, C., Anders, J. J., & Tumilty, S. (2017). Low level laser therapy (Photobiomodulation therapy) for breast cancer-related lymphedema: a systematic review. BMC Cancer, 17(1), 833.
Brorson, H. (2016). Liposuction in lymphedema treatment. Journal of Reconstructive Microsurgery, 32(1), 56-65.
Campisi, C., Davini, D., Bellini, C., Taddei, G., Villa, G., Fulcheri, E., ... & Boccardo, F. (2010). Lymphatic microsurgery for the treatment of lymphedema. Microsurgery, 30(3), 246-253.
Cheng, M. H., Huang, J. J., Wu, C. W., Yang, C. Y., Lin, C. Y., Henry, S. L., & Kolios, L. (2013). The mechanism of vascularized lymph node transfer for lymphedema: natural lymphaticovenous drainage. Plastic and Reconstructive Surgery, 131(4), 570e-575e.
Damstra, R. J., Voesten, H. G., van Schelven, W. D., & van der Lei, B. (2008). Lymphatic venous anastomosis (LVA) for treatment of secondary arm lymphedema. A prospective study of 11 LVA procedures in 10 patients with breast cancer related lymphedema and a critical review of the literature. Breast Cancer Research and Treatment, 113(2), 199-206.
DiSipio, T., Rye, S., Newman, B., & Hayes, S. (2013). Incidence of unilateral arm lymphoedema after breast cancer: a systematic review and meta-analysis. The Lancet Oncology, 14(6), 500-515.
Feldman, J. L., Stout, N. L., Wanchai, A., Stewart, B. R., Cormier, J. N., & Armer, J. M. (2012). Intermittent pneumatic compression therapy: a systematic review. Lymphology, 45(1), 13-25.
Lasinski, B. B., McKillip Thrift, K., Squire, D., Austin, M. K., Smith, K. M., Wanchai, A., ... & Armer, J. M. (2012). A systematic review of the evidence for complete decongestive therapy in the treatment of lymphedema from 2004 to 2011. PM&R, 4(8), 580-601.
McLaughlin, S. A., Wright, M. J., Morris, K. T., Giron, G. L., Sampson, M. R., Brockway, J. P., ... & Klimberg, V. S. (2008). Prevalence of lymphedema in women with breast cancer 5 years after sentinel lymph node biopsy or axillary dissection: objective measurements. Journal of Clinical Oncology, 26(32), 5213-5219.
Rockson, S. G., & Rivera, K. K. (2008). Estimating the population burden of lymphedema. Annals of the New York Academy of Sciences, 1131(1), 147-154.
Schmitz, K. H., Ahmed, R. L., Troxel, A. B., Cheville, A., Lewis-Grant, L., Smith, R., ... & Chittams, J. (2010). Weight lifting for women at risk for breast cancer–related lymphedema: a randomized trial. JAMA, 304(24), 2699-2705.
Stout, N. L., Pfalzer, L. A., Springer, B., Levy, E., McGarvey, C. L., Danoff, J. V., ... & Soballe, P. W. (2012). Breast cancer-related lymphedema: comparing direct costs of a prospective surveillance model and a traditional model of care. Physical Therapy, 92(1), 152-163.
Torres Lacomba, M., Yuste Sánchez, M. J., Zapico Goñi, A., Prieto Merino, D., Mayoral del Moral, O., Cerezo Téllez, E., & Minayo Mogollón, E. (2010). Effectiveness of early physiotherapy to prevent lymphoedema after surgery for breast cancer: randomised, single blinded, clinical trial. BMJ, 340, b5396.
Tsai, H. J., Hung, H. C., Yang, J. L., Huang, C. S., & Tsauo, J. Y. (2009). Could Kinesio tape replace the bandage in decongestive lymphatic therapy for breast-cancer-related lymphedema? A pilot study. Supportive Care in Cancer, 17(11), 1353-1360.
Warren, L. E., Miller, C. L., Horick, N., Skolny, M. N., Jammallo, L. S., Sadek, B. T., ... & Taghian, A. G. (2014). The impact of radiation therapy on the risk of lymphedema after treatment for breast cancer: a prospective cohort study. International Journal of Radiation Oncology Biology Physics, 88(3), 565-571.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.