Η οσφυϊκή λόρδωση αποτελεί φυσιολογική καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης με σημαντικό ρόλο στην κινητική ευστάθεια και την απορρόφηση μηχανικών φορτίων.

Ο πόνος στη μέση (low back pain – LBP) αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες περιορισμού της λειτουργικότητας και αναζήτησης ιατρικής φροντίδας παγκοσμίως. Παρότι έχουν προταθεί πολυάριθμοι αιτιολογικοί παράγοντες, η γεωμετρία της σπονδυλικής στήλης – και ειδικότερα η οσφυϊκή λόρδωση – αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως κρίσιμος μηχανικός παράγοντας κινδύνου (Zhou et al., 2020). Η διαταραχή αυτής της καμπύλης – είτε πρόκειται για υπερλόρδωση είτε για υπολόρδωση – έχει συνδεθεί με αλλοιώσεις στην κατανομή των δυνάμεων, αυξημένο stress στους μεσοσπονδύλιους δίσκους αλλά και στους υπόλοιπους ιστούς της περιοχής με άμεσο αποτέλεσμα πρόκληση πόνου. Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ του βαθμού λόρδωσης και του πόνου στη μέση έχει κρίσιμη σημασία για την πρόληψη και την αποκατάσταση (Koes et al., 2010).

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι διορθωτικές ασκήσεις έχουν προταθεί ως μία μη φαρμακευτική και συντηρητική προσέγγιση για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λορδωτικής γωνίας. Παρά τις επιμέρους προσπάθειες, τα έως τώρα ερευνητικά δεδομένα δεν είχαν επιτρέψει σαφή συμπεράσματα. Η πρόσφατη μετα-ανάλυση των Dimitrijević et al. (2022) επιχειρεί να καλύψει αυτό το κενό, παρέχοντας συνθετική αποτίμηση της υπάρχουσας τεκμηρίωσης. Στόχος της παρούσας μετα-ανάλυσης ήταν η αξιολόγηση της επίδρασης των διορθωτικών ασκήσεων στη γωνία της οσφυϊκής λόρδωσης, καθώς και η παράλληλη διερεύνηση της επίδρασης τους σε συμπτώματα όπως ο πόνος και η λειτουργική ικανότητα.

Μεθοδολογία

Η ανασκόπηση περιλάμβανε δέκα μελέτες (τυχαιοποιημένες και μη τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές), με συνολικό δείγμα 482 συμμετεχόντων ηλικίας 18 έως 65 ετών, οι οποίοι παρουσίαζαν είτε παθολογική λόρδωση είτε πόνο στην μέση. Οι διορθωτικές παρεμβάσεις περιλάμβαναν:

• Ασκήσεις ενδυνάμωσης του κορμού (core stability)
• Διατάσεις καμπτήρων του ισχίου
• Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και κινητικότητας

Η αξιολόγηση της οσφυϊκής λόρδωσης βασίστηκε κυρίως σε ακτινολογική μέτρηση μέσω της γωνίας Cobb.

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης κατέδειξαν:

• Μέτρια θετική επίδραση των διορθωτικών ασκήσεων στη βελτίωση της λορδωτικής γωνίας (SMD = 0.550, 95% CI: 0.24–0.86, p < 0.001).
• Μεγαλύτερη ανταπόκριση σε νεότερους ενήλικες (18–35 ετών) σε σύγκριση με μεγαλύτερους.
• Αμελητέα διαφοροποίηση της αποτελεσματικότητας σε σχέση με τη διάρκεια παρέμβασης (4–12 εβδομάδες).
• Παράλληλη μείωση των επιπέδων πόνου στη μέση σε αρκετές από τις περιλαμβανόμενες μελέτες.

Τα παραπάνω ευρήματα υποστηρίζουν τη χρήση στοχευμένων διορθωτικών ασκήσεων ως θεραπευτικό μέσο βελτίωσης της ευθυγράμμισης της σπονδυλικής στήλης και μείωσης των συμπτωμάτων πόνου στην μέση. Η εφαρμογή τέτοιων παρεμβάσεων φαίνεται να ευνοεί τη νευρομυϊκή επανεκπαίδευση και την ορθοσωμική επαναφορά, ενισχύοντας τη λειτουργική σταθερότητα του κορμού (Koes et al., 2010). Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από την ακριβή διάγνωση του τύπου λορδωτικής διαταραχής και την εξατομίκευση του προγράμματος. Παρά τα θετικά αποτελέσματα, η μελέτη παρουσιάζει ορισμένους περιορισμούς:

• Υψηλή ετερογένεια στα πρωτόκολλα παρέμβασης (τύπος, ένταση και διάρκεια άσκησης).
• Έλλειψη τυποποίησης στις μεθόδους μέτρησης της λόρδωσης.
• Περιορισμένος αριθμός μελετών με μακροχρόνια παρακολούθηση και δεδομένα διατήρησης των αποτελεσμάτων.

Συμπεράσματα

Οι διορθωτικές ασκήσεις αναδεικνύονται ως μια ασφαλής, οικονομικά αποδοτική και μη επεμβατική στρατηγική για τη βελτίωση της οσφυϊκής λόρδωσης και τη διαχείριση του πόνου στη μέση. Η ένταξή τους σε εξειδικευμένα θεραπευτικά προγράμματα μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην πρόληψη, την αποκατάσταση και τη λειτουργική αποκατάσταση ατόμων με πόνο στην μέση.

Πηγές

• Dimitrijević, L., et al. (2022). Effect of Corrective Exercises on Lumbar Lordotic Angle: A Systematic Review and Meta-Analysis. Healthcare (Basel), 10(4), 647. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9025799
• Zhou, Y., et al. (2020). Association between lumbar lordosis and chronic low back pain. Journal of Orthopaedic Surgery and Research, 15(1), 314.
• Koes, B. W., et al. (2010). Diagnosis and treatment of low back pain. BMJ, 340, c100.