Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πιο συχνές ερωτήσεις για το νευροπαθητικό άλγος προσώπου -συμπεριλαμβανομένης της Νευραλγίας τριδύμου- από τον Οργανισμό ‘The Facial Pain Association’ (πρώην Trigeminal Neuralgia Association). Οι ερωτήσεις αφορούν τον τρόπο διάγνωσης, τις θεραπευτικές επιλογές, αλλά και πώς ο ασθενής να παρουσιάζει τα συμπτώματα στον ιατρό του.

Ερωτήσεις 

 Ερώτηση: Τι είναι η Νευραλγία Τριδύμου (ΤΝ); Είναι μια διαταραχή του 5ου κρανιακού νεύρου. Προκαλείτε ένα ξαφνικό σοκ στον ασθενή. O πόνος γίνεται αντιληπτός στη περιοχή που καλύπτει το Προσωπικό νεύρο, δηλαδή κοντά στη μύτη, τα χείλη, στα μάτια και τ’ αυτιά. Αναφέρεται ως μια από τις πλέον επώδυνες καταστάσεις για τον άνθρωπο. Οι αιτίες πρόκλησης του πόνου είναι άγνωστες, αλλά συχνά αποδίδεται σε μορφολογική διαταραχή των αιμοφόρων αγγείων που συμπιέζουν το νεύρο (ιδιοπαθής), σε πολλαπλή σκλήρυνση και σε όγκους. Το όνομα «τρίδυμο» προέρχεται από τους τρεις κλάδους του νεύρου που προσφέρει αισθητικότητα στο πρόσωπο.

Ερώτηση: Ποια η διαφορά μεταξύ ΤΝ και του Νευροπαθητικού πόνου προσώπου (ή την άτυπη προσωπαλγία); Η ΤΝ χαρακτηρίζεται από διάτρητο, διαξιφιστικό πόνο που περιγράφεται ως ηλεκτρική εκκένωση, ενώ ο νευροπαθητικός πόνος προσώπου περιγράφεται ως συνεχής και αμβλύς με αίσθημα καύσου, ή οδονταλγία με διαλείποντα διαξιφιστικό πόνο. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί μούδιασμα και μυρμήγκιασμα.

Ερώτηση: Δεν έχω ακούσει ποτέ για τη ΤΝ. Είναι σχετικά νέα διαταραχή; Η ΤΝ περιγράφτηκε πρώτη φορά στην ιατρική βιβλιογραφία το 1672. Ορισμένοι γνωρίζουν την ασθένεια ως ‘Επώδυνο τικ’ (Tic Douloureux). Συχνά μπορεί λανθασμένα να διαγνωσθεί ως πονόδοντος, ή Σύνδρομο Κροταφογναθικής Άρθρωσης (TMJ). Πολλοί ασθενείς παραμένουν χωρίς διάγνωση για χρόνια, ενώ άλλοι έχουν λανθασμένα διαγνωσθεί με ΤΝ αλλά στην πραγματικότητα πάσχουν από νευροπαθητικό πόνο προσώπου.

Ερώτηση: Ποιες διαταραχές μπορεί να διαγνωσθούν ως ΤΝ; Μερικές φορές προκαλείται τραυματισμός στην κατάληξη του τρίδυμου νεύρου από κάποιου είδους χειρισμό, όπως για παράδειγμα μια οδοντιατρική εργασία, ή από χτύπημα στο πρόσωπο. Μεθερπητική νευραλγία εμφανίζεται μετά από έκλυση ‘έρπη ζωστήρα’. Ο νευροπαθητικός πόνος συνήθως είναι συνεχής, αλλά παρουσιάζει διακυμάνσεις στην έντασή του. Περιγράφεται ως κάψιμο ή σφίξιμο, ενώ πολλές φορές προκαλείται και μούδιασμα. Αυτό το είδος πόνου δύσκολα μπορεί να αντιμετωπιστεί και η προσέγγισή του ως ΤΝ ενδέχεται να χειροτερέψει την κατάσταση.

 Ερώτηση: Τι προκαλεί την ΤΝ και τι άλλους τύπους άλγους στο πρόσωπο; Η ΤΝ προκαλείται λόγω μείωσης ή βλάβης στο προστατευτικό περίβλημα του νεύρου, τη μυελίνη. Η πιο κοινά αποδεκτή άποψη είναι ότι μυελίνη βλάπτεται από ερεθισμό του νεύρου, συνήθως λόγω συμπίεσής του από κάποιο αγγείο. Βλάβες από πολλαπλή σκλήρυνση και μη φυσιολογική ανάπτυξη είναι πιθανόν να προκαλέσουν, επίσης, ΤΝ. Άλλοι τύποι προσωπαλγίας μπορεί να προκληθούν από έκλυση έρπη ζωστήρα, ή παρόμοιου ιού, ή από τραυματισμό του νεύρου.

Ερώτηση: Υπάρχει κάποια εξέταση που να σου δείχνει ότι πάσχεις από ΤΝ;  Όχι. Η ΤΝ μπορεί να διαγνωσθεί σχεδόν αποκλειστικά από την περιγραφή των συμπτωμάτων του ασθενή. Για να αποκλειστούν άλλες αιτίες προσωπαλγίας, οι ιατροί συνιστούν Μαγνητική Τομογραφία (MRI). Αυτό γίνεται για να ελέγξουν ως πιθανές αιτίες εμφάνισης του πόνου τις περιπτώσεις πολλαπλής σκλήρυνσης και όγκου. Η MRI, όμως, δεν είναι το μέσο για να ελέγξουν τον ερεθισμό του νεύρου.

Ερώτηση: Ορισμένοι ασθενείς αναφέρουν ότι η ΤΝ ή ο νευροπαθητικός πόνος ξεκίνησαν μετά από μια οδοντιατρική διαδικασία. Μπορεί αυτό να προκαλέσει προσωπαλγία; Τα νεύρα που νευρώνουν τα δόντια είναι τα ίδια με εκείνα που εκδηλώνουν την ΤΝ και άλλους τύπους προσωπαλγίας. Πιστεύεται πως το νεύρο και η μυελίνη έχουν ήδη υποστεί βλάβη, απλά το άλγος πυροδοτείται από κάποια οδοντιατρική εργασία.

Ερώτηση: Αντιμετωπίζω δυσκολία στην εργασία μου λόγω του πόνου. Η ΤΝ ή ο νευροπαθητικός πόνος προσώπου προκαλούν ανικανότητα; Ναι. Και οι δύο διαταραχές προκαλούν ανικανότητα, η οποία ενδέχεται να περιορίσει την ικανότητα του ατόμου να είναι αποτελεσματικό στην εργασία του.

Ερώτηση: Φαίνεται πως κανένας δεν μπορεί να καταλάβει την ένταση αυτού του πόνου. Αισθάνομαι μόνος μου. Τι μπορώ να κάνω; Ορισμένα άτομα ενθαρρύνονται όταν μιλούν σε άτομα που έχουν την ίδια εμπειρία στον πόνο. Ο οργανισμός ‘The Facial Pain Association’ υποστηρίζει δίκτυα, προσφέροντας στους ανθρώπους την ευκαιρία να μοιραστούν μεταξύ τους την εμπειρία τους. Η συμβουλευτική μπορεί, μερικές φορές, να βοηθήσει ένα άτομο να διευθετήσει το άγχος και την απομόνωση που συνοδεύουν την προσωπαλγία.

Ερώτηση: Προβλέπεται φαρμακευτική αγωγή; Ναι, συνήθως θεραπεύεται με αντιεπιληπτικά. Το Tegretol (καρμπαμαζεπίνη) είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία. Κάποια άλλα φάρμακα που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι τα Dilantin, Carbatrol, Trileptal και Lyrica. Αν αυτά δεν είναι αποτελεσματικά, ή προκαλέσουν παρενέργειες, τότε μπορεί να πραγματοποιηθεί χειρουργική προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση ο πλέον αρμόδιος για να επιλέξει την κατάλληλη αγωγή είναι ο θεράπων ιατρός.

Ερώτηση: Μόλις ξεκίνησα τη φαρμακευτική αγωγή και έχω δυσκολία στη συγκέντρωση. Μπορεί αυτή η παρενέργεια να υποχωρήσει; Μερικές παρενέργειες υποχωρούν καθώς το σώμα προσαρμόζεται στην αγωγή. Πείτε το στον θεράποντα ιατρό σας, αν οι παρενέργειες επιμένουν.

Ερώτηση: Μπορεί η ΤΝ να υποχωρήσει από μόνη της; Μερικές φορές μπορεί να συμβεί, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι σύνηθες. Ο πόνος από ΤΝ εμφανίζει μια περιοδικότητα, με αποτέλεσμα ο ασθενής να βιώνει περιόδους ύφεσης και έξαρσης των συμπτωμάτων. Η ύφεση μπορεί να διαρκέσει βδομάδες, μήνες, ή ακόμη και χρόνια. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, η εμφάνιση του πόνου ίσως είναι εντονότερη, ενώ μειώνονται και οι περίοδοι ύφεσης.

Ερώτηση: Ποιες είναι οι χειρουργικές εναλλακτικές για την ΤΝ; Συνηθισμένοι τύποι χειρουργικών επεμβάσεων είναι:
- Η Μικροαγγειακή Αποσυμπίεσης (MVD): είναι η διαδικασία που προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία για μακρόχρονη ανακούφιση, χωρίς να δημιουργεί βλάβη στο νεύρο. Ο στόχος του νευροχειρουργού είναι να σηκώσει το αγγείο που προκαλεί τη συμπίεση στο τρίδυμο νεύρο, τοποθετώντας ένα μαξιλαράκι μεταξύ τους. Αυτή η διαδικασία απαιτεί κρανιοτομή (χειρουργική αφαίρεση ενός τμήματος του οστού από το κρανίο, με σκοπό την προσέγγιση των υποκείμενων ιστών) και έχει τον μεγαλύτερο χρόνο αποκατάστασης.
- Πρόκληση βλάβης στο νεύρο: επιλέγεται προκειμένου να σταματήσει την μεταφορά των σημάτων του πόνου στον εγκέφαλο. Αυτού του τύπου οι χειρουργικές επεμβάσεις, προκαλούν βλάβη στο νεύρο και μπορεί να είναι αποτελεσματικές για κάποια χρονικά διαστήματα. Υπάρχουν τεχνικές με τις οποίες διαπερνάται το μάγουλο με βελόνα προκειμένου να γίνει έγχυση γλυκερίνης, ή γίνεται συμπίεση με μπαλόνι ή ριζοτομία. Οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν στο ακτινολογικό εργαστήριο, ή στο χειρουργείο.
- Η στερεοτυπική ραδιοχειρουργική χρησιμοποιεί εξαιρετικά επικεντρωμένη ακτινοβολία, που προκαλεί έναν αργό σχηματισμό βλάβης στο νεύρο κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, ώστε να διακόπτεται η μεταφορά του πόνου.

Ερώτηση: Σε μια συνάντηση με τον νευροχειρούργο μου τι πρέπει να ρωτήσω για τη διαδικασία; Είναι σημαντική η ενημέρωση του ασθενούς για πιθανούς κινδύνους ή παρενέργειες που ενδεχομένως να συνοδεύσουν την επιλογή της χειρουργικής αντιμετώπισης. Πολλές φορές οι άνθρωποι πιστεύουν πως οι ερωτήσεις τους είναι χαζές. Αλλά δεν υπάρχουν “χαζές ερωτήσεις” όταν αφορούν μια χειρουργική διαδικασία.

Ερώτηση: Έχω άτυπη προσωπαλγία, που επίσης χαρακτηρίζεται ως νευροπαθητικό άλγος προσώπου. Τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό το είδος πόνου; Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτού του πόνου. Στα άτομα που πάσχουν χορηγούνται από τον θεράποντα ιατρό αντιεπιληπτικά όπως το Lyrica και το Neurontin. Αντικαταθλιπτικά, όπως το Elavil και το Cymbalta μπορούν, επίσης να βοηθήσουν, ενώ και η Συμπληρωματική Εναλλακτική Ιατρική (CAM) μπορεί να φανεί χρήσιμη.

Ερώτηση: Έχω νευροπαθητικό άλγος προσώπου και τα φάρμακα δεν με έχουν βοηθήσει. Τι άλλο μπορώ να κάνω; Πολλοί ασθενείς έχουν ανακουφισθεί με συμπληρωματικές εναλλακτικές θεραπείες. Αυτές οι θεραπείες περιλαμβάνουν τεχνικές χειροπρακτικής στην ανώτερη αυχενική μοίρα, βελονισμό, ηλεκτρική διέγερση του νεύρου, αξιοποίηση των θεραπευτικών ή ανακουφιστικών ιδιοτήτων που προσφέρουν βότανα, βιταμίνες και ειδικές δίαιτες. Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι εναλλακτικές θεραπείες που μπορεί να βοηθήσουν ένα άτομο ίσως να μην είναι αποτελεσματικές για κάποιο άλλο.

Ερώτηση: Η Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr Upledger να είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση του πόνου στη νευραλγία τριδύμου; Η Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr John Upledger είναι ιδανική για την απελευθέρωση οποιασδήποτε τάσης ή και παραμόρφωσης του συνδετικού ιστού, δηλαδή της περιτονίας, σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος κι αν βρίσκεται. Απελευθερώνοντας τη περιτονία, απελευθερώνεται το νευρικό σύστημα και του επιτρέπεται να ανακτήσει τη φυσιολογική λειτουργικότητά του. Η απελευθέρωση του παραμορφωμένου συνδετικού ιστού, ανοίγει στενούς χώρους για τη βελτίωση της λειτουργίας του νευρικού συστήματος, τη ροή του αίματος, τη λεμφική κυκλοφορία, τη ροή της ενέργειας (μεσημβρινοί), τη μείωση του οιδήματος, του πόνου, καθώς και τη βελτίωση της αντοχής και της μυϊκής λειτουργίας. Ως εκ τούτου, η Κρανιοϊερή Θεραπεία αποδεικνύεται ότι είναι αποτελεσματική μέθοδος για την αντιμετώπιση του πόνου στη νευραλγία τριδύμου.