Στην πρόκληση της κατανόησης του μηχανισμού πίσω από τον πόνο του ασθενή ο θεραπευτής εμπλέκεται σε μια σύνθετη, αλληλένδετη και συμβιωτική λειτουργία διαφόρων ιστών.

Η περιτονία εμπλέκεται στενά σε σχεδόν όλες τις θεμελιώδεις διαδικασίες των δομών τού σώματος. Αποτελεί το ελαστικό – πλαστικό, κολλώδες συστατικό στοιχείο που επενδύει, υποστηρίζει και χωρίζει, συνδέει και διαιρεί, αναδιπλώνει και δίνει συνοχή στο υπόλοιπο του σώματος, σχηματίζοντας το δίκτυο τού συνδετικού ιστού. Επίσης, τώρα γνωρίζουμε ότι το σώμα μας -στη δομή και τη λειτουργία του- χρησιμοποιεί μεταξύ όλων των σκληρών και μαλακών ιστών του μια «αρχιτεκτονική εφελκυσμού» για τη μηχανική σταθεροποίησή του, με την περιτονία να είναι πανταχού παρούσα. Η αρχιτεκτονική εφελκυσμού που συναντάμε στο σώμα εξηγείται από ένα συγκεκριμένο είδος δομικού συστήματος με την ονομασία «tensegrity». Ο όρος tensegrity προκύπτει από τη σύµπτυξη των αγγλικών λέξεων tension και integrity  και χαρακτηρίζει ένα συγκεκριμένο είδος δομικού συστήματος που αποκτά και διατηρεί την ακεραιότητά του µέσω εφελκυστικών τάσεων. Δηλαδή η συνοχή μιας κατασκευής προέρχεται από την ισορροπία των τάσεων και όχι από την συμπίεση των δομικών στοιχείων. Η έννοια των tensegrity συστημάτων αναπτύχθηκε από τους Buckminster Fuller και Kenneth Snelson τη δεκαετία του 1940, ενώ η πρώτη, απλή σχετικά, κατασκευή υλοποιήθηκε πολλά χρόνια αργότερα.

Οι περισσότερες κατασκευές είναι "συμπιεστικές" - η συνοχή τους βασίζεται στη συνεχή συμπίεση, από το τούβλο στην κορυφή του κτιρίου μέχρι το χαμηλότερο κομμάτι από σκυρόδεμα στο κάτω μέρος των θεμελίων ενός σπιτιού - η συμπίεση εκτείνεται σε μια άρρηκτη γραμμή από στοιχείο σε στοιχείο μέχρι το έδαφος. Όταν σκεφτόμαστε απλοϊκά, μπορεί να θεωρήσουμε ότι το σώμα μας είναι κατασκευασμένο με τον ίδιο τρόπο: ο σκελετός είναι μια στοίβα από οστά, όπως μια στοίβα από τούβλα - μια συνεχής δομή συμπίεσης από το κρανίο μέχρι τα πόδια. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει. Ο σκελετός συγκρατείται από ένα πλέγμα μαλακών ιστών, που ακολουθούν το μοντέλο tensegrity. Δηλαδή η συνοχή του σκελετού προέρχεται από την ισορροπία τάσεων μεταξύ των δομικών στοιχείων. Ένα σημαντικό μέρος αυτού του πλέγματος μαλακών ιστών είναι η περιτονία. Η αδιάκοπη συνέχεια της περιτονίας στο σώμα, συνηγορεί ότι το μυοπεριτόνιο (ο πολυεπίπεδος συνδετικός ιστός στο σώμα μας, που συγκρατεί, σταθεροποιεί και συνδέει τα πάντα) δρα σαν ένα προσαρμοζόμενο tensegrity γύρω από το σκελετό –ένα δίκτυο συνεχούς έλξης προς τα μέσα, όπως τα λάστιχα (prestress -προένταση), με τα οστά να δρουν σαν τις δοκούς στο μοντέλο του tensegrity, πιέζοντας ενάντια στις περιοριστικές "λαστιχένιες ταινίες". Αυτό εξασφαλίζει άμεση μηχανική απόκριση, δηλαδή η μετακίνηση ενός στοιχείου γίνεται αισθητή από όλα τα άλλα. Αν ασκηθεί πίεση σε μια δομή tensegrity, η παραμόρφωση θα κατανεμηθεί σε όλη τη δομή. Σε μια δομή συμπίεσης αν ασκηθεί πίεση θα επιβαρύνει τη περιοχή όπου η πίεση είναι μεγαλύτερη. Σε μια δομή tensegrity η πίεση θα μεταφερθεί στο πιο αδύνατο σημείο της, για παράδειγμα το φορτίο που προκαλεί πόνο ή καταπόνηση στη μέση μπορεί να προέρχεται από το πόδι ή τον ώμο.

Συχνά στο σώμα των ασθενών υπάρχουν περιοχές με αλλαγές στην ευθυγράμμιση ή έχουν χάσει τη λειτουργικότητα τους. Θεραπευτικός στόχος είναι να διευκολύνουμε την αποκατάσταση της λειτουργικότητας αυτών των περιοχών. Χαρακτηριστικό των δομών tensegrity είναι ότι όταν επιτυγχάνεται αυτή η αποκατάσταση, εξαπλώνεται σε όλους τους άξονες της δομής. Ο Eric Dalton αναφέρει: «Μην κυνηγάτε τον πόνο!», η Ida Rolf έλεγε: «Εκεί που νομίζεις ότι είναι, δεν είναι». Αυτές οι απόψεις δείχνουν τη φύση της δομής tensegrity του σώματος. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να σκεφτούμε οποιαδήποτε περιοχή με περιορισμό ως μεμονωμένη ή τοπική δυσλειτουργία, γιατί στη ουσία έχουμε να χειριστούμε μια σύνθετη, αλληλένδετη, συμβιωτική λειτουργία, σε ποικιλία ιστών, περιλαμβάνοντας το δέρμα, τους μυς, τους συνδέσμους, τους τένοντες και τα οστά, τις νευρικές δομές, τα αιματικά και τα λεμφικά κανάλια και αγγεία. Όλα παίρνουν σχήμα, μορφή και λειτουργική ικανότητα από τη περιτονία. (Schleip et al., 2006 R. Schleip, I. Naylor and D. Ursu et al., Passive muscle stiffness may be influenced by active contractility of intramuscular connective tissue, Medical Hypotheses 66 (1) (2006), p. 71.[Schleip et al., 2006], [Ingber, 2008], [Solomonow, 2009] and [Myers, 2009]).

Το συμπέρασμα από τα δυο πρώτα συνέδρια για τη Περιτονία (Βοστόνη 2007 και Άμστερνταμ 2009) είναι ότι έχουμε πολλά ακόμη να εξερευνήσουμε και να μάθουμε. Τα συνέδρια αυτά έφεραν κλινικούς ιατρούς και θεραπευτές όλων των σχολών σε επαφή με τους ερευνητές, γεννώντας τη προσδοκία ότι αυτή η διασταύρωση της κλινικής εμπειρίας με την έρευνα θα βοηθήσει όλους τους εμπλεκόμενους να κατανοήσουν καλύτερα τη πραγματική φύση της περιτονίας, προς όφελος των ασθενών, και να ωθήσει την έρευνα προς νέες κατευθύνσεις. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. C.S. Chen and D.E. Ingber, Tensegrity and mechanoregulation: from skeleton to cytoskeleton, Osteoarthritis Cartilage 7 (1) (1999), pp. 81–94. Abstract | PDF (382 K) | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (68)
2. D.E. Ingber, The architecture of Life, Scientific American 278 (1998), pp. 48–57. Full Text via CrossRef | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (160)
3. D.E. Ingber, Cellular tensegrity revisited I. Cell structure and hierarchical systems biology, Journal of Cell Science 116 (2003), pp. 1157–1173. Full Text via CrossRef | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (330)
4. D.E. Ingber, Mechanobiology and diseases of mechanotransduction, Annals of Medicine 35 (2003), pp. 564–577. Full Text via CrossRef | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (139)
5. D.E. Ingber, Cellular mechanotransduction: putting all the pieces together again, Journal of the Federation of American Societies for Experimental Biology 20 (2006), pp. 811–827. Full Text via CrossRef | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (273)
6. D.E. Ingber, Tensegrity-based mechanosensing from macro to micro, Progress of Biophysics Molecular Biology (2008) 2008 Feb 13; [Epub ahead of print].
   References
7. Ingber, 2008 D. Ingber, Tensegrity and mechanotransduction, Journal of Bodywork and Movement Therapies 12 (3) (2008), pp. 198–200. Article | PDF (145 K) | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (5)
8. Myers, 2009 T. Myers, Anatomy Trains (second ed.), Churchill Livingstone, Edinburgh (2009).
9. Schleip et al., 2006 R. Schleip, I. Naylor and D. Ursu et al., Passive muscle stiffness may be influenced by active contractility of intramuscular connective tissue, Medical Hypotheses 66 (1) (2006), p. 71.
10. Solomonow, 2009 M. Solomonow, Ligaments: a source of musculoskeletal disorders, Journal of Bodywork and Movement Therapies 13 (2) (2009), pp. 136–154. Article | PDF (520 K) | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (6)
11. Standley and Meltzer, 2008 P.R. Standley and K.R. Meltzer, In vitro modelling of repetitive motion strain and manual medicine treatments: potential roles for pro- and anti-inflammatory cytokines, Journal of Bodywork and Movement Therapies 12 (2008), pp. 201–203. Article | PDF (417 K) | View Record in Scopus | Cited By in Scopus (2)
12. Still, 1902 A.T. Still, Philosophy and Mechanical Principles of Osteopathy, Hudson-Kimberly Pub. Co., Kansas City, MO (1902).