Η θωρακικό-οσφυϊκή ένωση (Θ12-Ο1 επίπεδο) είναι μια σημαντική περιοχή για τη στήριξη και την κίνηση του σώματος. Έχει διαπιστωθεί ότι συχνά παρουσιάζει δυσκαμψία σε άτομα με πόνο στη μέση.

Ενώ παλαιότερα θεωρείτο ότι η δυσκαμψία στην θωρακικό-οσφυϊκή ένωση ήταν απλώς μια προσαρμογή τού σώματος και όχι η βασική αιτία τού πόνου, πλέον είναι σαφές ότι η δυσλειτουργία αυτής της περιοχής μπορεί να αποτελεί την πραγματική πηγή οσφυαλγίας και πυελικού πόνου.

Τα δερματικά νεύρα, εκτός από την αισθητική τους λειτουργία, μπορούν επίσης να έχουν κινητικό ρόλο σε συγκεκριμένους ιστούς, όπως οι ιδρωτοποιοί αδένες, συμμετέχοντας στη ρύθμιση της εφίδρωσης και της τοπικής κυκλοφορίας τού αίματος. Όταν τα δερματικά νεύρα ερεθίζονται ή συμπιέζονται, μπορεί να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός προβαλλόμενου πόνου, όπου ο ασθενής αισθάνεται ενόχληση ή πόνο σε περιοχές μακριά από την πραγματική πηγή τού ερεθισμού. Αυτό συμβαίνει επειδή το νευρικό σύστημα ερμηνεύει λανθασμένα τα σήματα του πόνου, οδηγώντας σε δυσφορία που δεν αντιστοιχεί στην ακριβή ανατομική κατανομή τού νεύρου. Αυτός ο μηχανισμός εξηγεί γιατί πολλοί ασθενείς εμφανίζουν πόνο σε απομακρυσμένες περιοχές χωρίς εμφανή τραυματισμό στην αντίστοιχη περιοχή.

Ο Robert Maigne (1923–2012), Γάλλος ιατρός με εξειδίκευση στα μυοσκελετικά προβλήματα, ανέπτυξε τη θεωρία ότι η θωρακικό-οσφυϊκή ένωση διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην παθολογία τής χαμηλής οσφυαλγίας. Σύμφωνα με τον Maigne, οι περισσότεροι άνω θωρακικοί πόνοι προέρχονται από την κατώτερη αυχενική μοίρα, ενώ οι πόνοι στη λεκάνη και η χαμηλή οσφυαλγία μπορεί να σχετίζονται άμεσα με τη δυσλειτουργία τής θωρακικό-οσφυϊκής ένωσης. Υποστήριξε ότι ο πόνος δεν οφείλεται αποκλειστικά σε μηχανική δυσλειτουργία των σπονδυλικών αρθρώσεων, αλλά σε μια πιο σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ των μυών, των νεύρων και της περιτονίας στην περιοχή. Η νευρική διέγερση από τα δερματικά νεύρα που προέρχονται από αυτή την ένωση μπορεί να προκαλέσει προβαλλόμενο πόνο σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως οι γλουτοί, η πύελος και η μηροβουβωνική περιοχή.

Σύνδρομο Maigne: Κλινικά Χαρακτηριστικά

Ο Maigne περιέγραψε το σύνδρομο ως μονόπλευρη χαμηλή οσφυαλγία, η οποία λανθασμένα αποδίδεται σε οσφυοϊερή προέλευση. Συχνά συνοδεύεται από:

• Διάχυτο, ακαθόριστο πόνο στην κοιλιακή χώρα, που μπορεί να μιμηθεί προβλήματα του πεπτικού ή των εσωτερικών οργάνων.
• Ορχικό πόνο στους άνδρες, ο οποίος δεν οφείλεται σε παθολογία των όρχεων, αλλά σε προβολή τού πόνου από τα ανώτερα δερματικά νεύρα.
• Γυναικολογικό πόνο στις γυναίκες, που μπορεί να εκληφθεί ως πρόβλημα των ωοθηκών ή της μήτρας, ενώ στην πραγματικότητα σχετίζεται με νευρική διέγερση από την θωρακικό-οσφυϊκή ένωση.

Αυτά τα συμπτώματα σχετίζονται με τη θωρακικό-οσφυϊκή ένωση και τη διέγερση των νεύρων από το Ο2-Ο3 επίπεδο και το πλευρικό μηριαίο δερματικό νεύρο. Ο Maigne επισήμανε ότι οι ασθενείς δεν παραπονιούνται για πόνο άμεσα στην περιοχή τής θωρακικό-οσφυϊκής ένωσης, ενώ οι ακτινογραφίες συνήθως δεν αποκαλύπτουν παθολογία.

Ανατομία και Νευρολογική Συσχέτιση

Το ανώτερο δερματικό νεύρο εξέρχεται από την σπονδυλική στήλη στην θωρακικό-οσφυϊκή ένωση και παρέχει αισθητικότητα στη γλουτιαία και οσφυϊκή περιοχή. Σύμφωνα με τον Maigne, η νεύρωση των λαγόνων, της κατώτερης οσφυϊκής μοίρας και της πυέλου προέρχεται από αυτά τα νεύρα, που εκτείνονται από Θ10 έως Ο2. Παρότι οι κλασικές ανατομικές πηγές αναφέρουν ότι η γλουτιαία περιοχή νευρώνεται κυρίως από το Ο2-Ο3 επίπεδο, ανατομικές μελέτες επιβεβαιώνουν την ευρύτερη προέλευση των ανώτερων γλουτιαίων νεύρων.

Ένα χαρακτηριστικό επώδυνο σημείο εντοπίζεται 7-10 cm πλάγια της μέσης γραμμής, ακριβώς κάτω από τη λαγόνια ακρολοφία. Σε αυτή την περιοχή βρίσκεται μια οστεοϊνώδης σήραγγα, μέσω της οποίας διέρχονται τα ανώτερα δερματικά νεύρα. Αυτή η ανατομική ιδιαιτερότητα καθιστά τη σήραγγα ιδιαίτερα επιρρεπή σε συμπίεση και μηχανική πρόσκρουση, ειδικά σε άτομα που παρουσιάζουν δυσλειτουργία τής θωρακικό-οσφυϊκής ένωσης. Η συνεχής μηχανική καταπόνηση μπορεί να προκαλέσει διπλή πρόσκρουση: μία στο επίπεδο της σπονδυλικής στήλης, όπου τα νεύρα εξέρχονται, και μία στην περιφέρεια, μέσα στη σήραγγα. Αυτή η συνδυασμένη παγίδευση των νεύρων μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο και επίμονο πόνο, ο οποίος συχνά δεν υποχωρεί με συμβατικές τεχνικές χειροθεραπείας, καθώς δεν αντιμετωπίζεται η ρίζα τού προβλήματος.

Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι η δυσλειτουργία μιας περιοχής σπάνια είναι απομονωμένη, καθώς επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σύνδεση του ψοΐτη μυ με το διάφραγμα, τα οποία αλληλεπιδρούν στην θωρακικό-οσφυϊκή ένωση. Ο ψοΐτης μυς είναι ένας βασικός σταθεροποιητής τής οσφυϊκής μοίρας και της λεκάνης, ενώ το διάφραγμα παίζει ρόλο όχι μόνο στην αναπνοή, αλλά και στη σταθεροποίηση του κορμού. Το ανώτερο δερματικό νεύρο διέρχεται μέσα από τον ψοΐτη μυ, γεγονός που σημαίνει ότι σπασμός ή δυσλειτουργία σε αυτόν τον μυ μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό τού νεύρου. Αν ο ψοΐτης είναι σφιγμένος ή υπερδραστήριος, μπορεί να συμπιέσει τα διερχόμενα νεύρα, προκαλώντας αντανακλαστικό πόνο στη λεκάνη, την οσφυϊκή μοίρα ή ακόμα και στο πρόσθιο μηρό. Παράλληλα, η ένταση στο διάφραγμα μπορεί να επηρεάσει την κινητικότητα των πλευρών και να περιορίσει τη φυσική κίνηση της θωρακικό-οσφυϊκής ένωσης, συμβάλλοντας στη δημιουργία δυσλειτουργιών.

Αυτή η πολύπλοκη σχέση μεταξύ των μυών, των νεύρων και της σπονδυλικής στήλης εξηγεί γιατί τα συμπτώματα του συνδρόμου Maigne δεν εντοπίζονται πάντα αποκλειστικά στη θωρακικό-οσφυϊκή ένωση, αλλά μπορούν να επεκτείνονται σε περιοχές που φαινομενικά δεν σχετίζονται με αυτήν. Έτσι, η σωστή αξιολόγηση και θεραπεία πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλους τους συσχετισμούς, ώστε να αντιμετωπιστεί η βασική αιτία τής δυσλειτουργίας και να αποτραπεί η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων.

Συμπεράσματα

Το σύνδρομο Maigne αποτελεί συχνά υποδιαγνωσμένη αιτία χαμηλής οσφυαλγίας. Η σωστή κλινική αξιολόγηση και η στοχευμένη θεραπεία της θωρακικό-οσφυϊκής ένωσης μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων. Η χειροθεραπεία, σε συνδυασμό με τη διαχείριση των νευρομυϊκών και συνδεσμικών δομών, μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματική στρατηγική αντιμετώπισης.

Πηγές

• Dreyfuss, P., Michaelsen, M., Fletcher, D. et al. (1995). Thoracolumbar Junction Syndrome. Spine, 20(16), 1925-1932.
• Maigne, R. (1996). Low back pain of thoracolumbar origin. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics, 19(3), 174-185.
• Maigne, R. & Guillon, G. (1998). The thoracolumbar junction syndrome. Spine, 23(4), 506-509.
• Maigne, R. (2001). The facet syndrome. Manual Medicine, 6(2), 80-84.
• Standring, S. (2016). Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice. Elsevier.
• Panjabi, M. (2006). The stabilizing system of the spine. Journal of Spinal Disorders, 5(4), 383-389.
• Web site of the French Society of Orthopaedic and Osteopathic Manual Medicine: www.sofmmoo.com/english_section/accueil_english_section.htm
• Interview with Robert Maigne regarding Maigne’s syndrome. www.maitrise-orthop.com/corpusmaitri/interview/maigne/maigneus.shtml
•  Hammer W. "Superior Cluneal Nerve Entrapment - An Overlooked Cause of Low Back Pain." Dynamic Chiropractic, May 4, 1998.
• Additional information on Maigne’s syndrome. www.chiropractic-help.com/maignes-syndrome.html