29 Ιανουαρίου 2003

Κατηγορία

Γνωρίστε την Κρανιοϊερή θεραπεία

# Tags

Σπονδυλική στήλη, κρανιοϊερή θεραπεία, κρανιοϊερή θεραπεία του upledger, craniosacral therapy, Σπονδυλικά Τμήματα Διευκόλυνσης, facilitated segments

Social sharing

ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ (Facilitated Segments)

Τα σπονδυλικά τμήματα διευκόλυνσης αναφέρονται στην δυσλειτουργία τμημάτων της σπονδυλικής στήλης και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην γένεση του πόνου.

Ο Dr. J. Destow στο τέλος της δεκαετίας του 1930 άρχισε να μελετά την σπονδυλική δυσλειτουργία χρησιμοποιώντας μετρητές πίεσης και ηλεκτρομυογράφημα (για να καταγράφει την μυϊκή σύσπαση και χαλάρωση). Κατάφερε να αποδείξει ότι στις περιοχές της σπονδυλικής στήλης που δυσλειτουργούν απαιτείται μικρότερο ερέθισμα ώστε να προκληθεί μυϊκή αλλαγή σε σχέση με τις φυσιολογικές. Δηλαδή η ουδός του ηλεκτρικού ερεθίσματος είναι ελαττωμένη. Σπονδυλικό τμήμα "spinal segment", θεωρείται το επίπεδο του νωτιαίου μυελού, όπου δύο ραχιαίες νευρικές ρίζες (αισθητικές – DR) εισέρχονται και δύο πρόσθιες- κοιλιακές- νευρικές ρίζες (κινητικές – VR) εξέρχονται. Ο καθηγητής Irvin M. Korr, Ph.D., Βιοχημικός, σημαντικός ερευνητής στον χώρο της Οστεοπαθητικής, με τους συνεργάτες του στο Kirksville College of Osteopathy and Surgery, προχώρησε ακόμα περισσότερο, αποδεικνύοντας ότι όταν ένα σπονδυλικό τμήμα είναι σε κατάσταση υπερευαισθησίας μπορεί να ενεργοποιηθεί με πίεση ή ερέθισμα, που ασκείται σε κάποιο γειτονικό τμήμα, το οποίο βρίσκεται λίγο πιο πάνω ή πιο κάτω. Όταν μάλιστα το πάσχον τμήμα αναισθητοποιηθεί δεν ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα, αλλά συνεχίζει να ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα που προέρχονται από τα γειτονικά του τμήματα. Από τότε αυτά τα προβληματικά τμήματα πήραν την ονομασία "Σπονδυλικά Τμήματα Διευκόλυνσης" - "facilitated segments". Παρόλο που ο όρος 'διευκόλυνση" συνήθως έχει μια θετική εννοιολογική σημασία, δηλαδή μια διαδικασία γίνεται περισσότερο εύκολα ή αποτελεσματικά, στην προκειμένη περίπτωση χρησιμοποιείται με αρνητική έννοια. Το συγκεκριμένο τμήμα τής σπονδυλικής στήλης είναι σε υπερδιέγερση και προκαλεί έντονη ανταπόκριση με σχετικά μικρό ερέθισμα. Επιπλέον αισθητηριακά ερεθίσματα από την περιφέρεια επιστρέφουν στο σπονδυλικό τμήμα, με αποτέλεσμα την αύξηση του επιπέδου 'διευκόλυνσης' δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο. Ο καθηγητής Korr θεωρώντας ότι η άσκηση πίεσης δεν είναι ένας φυσιολογικός τρόπος ερεθισμού, μελέτησε άλλες μορφές, όπως είναι ο δυνατός θόρυβος, τα επώδυνα ερεθίσματα ή λεκτικά ερεθίσματα (προσβλητικές ερωτήσεις, ψευδή δυσάρεστα νέα). Σε όλες τις περιπτώσεις τα σπονδυλικά τμήματα διευκόλυνσης ήταν τα πρώτα που αντιδρούσαν και τα τελευταία που χαλάρωναν. Η μελέτη αυτή έγινε το 1947 και χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι πρόκειται "σαν να υπάρχει ένας νευρολογικός φακός που εστιάζει το ερέθισμα πάνω στο πάσχον τμήμα μεγεθύνοντας την αντίδραση του".

Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα

Το επόμενο ερώτημα που έπρεπε να απαντηθεί ήταν τι συμβαίνει αν υπάρχουν σπονδυλικά τμήματα διευκόλυνσης στο Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα και ποίες θα ήταν οι επιπτώσεις στο σώμα συνολικά; Ο καθηγητής Korr αν και παραδέχεται ότι πολύ δουλεία μένει να γίνει, απέδειξε ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ αυτών των τμημάτων με την παθολογική συμπεριφορά Κινητικών και Συμπαθητικών Νεύρων, που νευρολογικά αντιστοιχούν σε αυτά. Η χρόνια ύπαρξη αυτής της παθολογίας, καθιστά το άτομο σχετικά ευπαθή, αυξάνοντας την πιθανότητα να εμφανίσει συμπτώματα, αν και ένα τέτοιο ενδεχόμενο εξαρτάται φυσικά από την προσωπικότητα και τις εμπειρίες του κάθε ατόμου.

Διατροφική λειτουργία των νεύρων

Ένας άλλος τομέας όπου ο καθηγητής Korr έχει κάνει σημαντική δουλεία αφορά την διατροφική λειτουργία των νεύρων. Τα νεύρα δεν μεταφέρουν μόνο ηλεκτρικά ερεθίσματα, εφοδιάζουν με πρωτεΐνες και άλλα συστατικά τους ιστούς με τους οποίους έρχονται σε επαφή. Συστατικά που είναι ζωτικά για την άμυνα αυτών των ιστών και επηρεάζουν την συνολική λειτουργικότητα. Τελευταία αποδείχθηκε ότι η ροή συστατικών μέσο των νεύρων είναι διπλής κατεύθυνσης. Η παλινδρομική μεταφορά θεωρείται σαν ένα μέσο επικοινωνίας ή feedback μεταξύ νεύρου και των κυττάρων που εφοδιάζει. Η διαταραχή αυτού του μηχανισμού οδηγεί σε παθολογικές καταστάσεις. Δυσλειτουργία των νεύρων μπορεί να προκληθεί από συμπίεση, διάταση και στροφικό τραυματισμό, συνηθισμένες περιπτώσεις στην καθημερινότητα. Διαταράσσεται ο εντός του νευράξονα μηχανισμός μεταφοράς, η ενδονευρική μικροκυκλοφορία και εμποδίζεται η αιμάτωση των νεύρων. Ευπαθείς νευρικές κατασκευές είναι αυτές που βρίσκονται σε ιδιαίτερα κινητικές αρθρώσεις, περνάνε μέσα από οστικά κανάλια, ενδοσπονδυλικά, παρασπονδυλικά, μέσα στην περιτονία και υπερτονικούς μύες. Φυσικά όλες αυτές οι περιπτώσεις αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με την Χειροθεραπεία (Manual Therapy). Σε περίπτωση ύπαρξης σπονδυλικών τμημάτων διευκόλυνσης, οι νευρικές ρίζες είναι υπέρ-ευαισθητοποιημένες. Έτσι η ενεργοποιημένη πρόσθια κινητική ρίζα περνώντας μέσα από το μεσοσπονδύλιο τρήμα ενώνεται με την Συμπαθητική Νευρική αλυσίδα, την οποία βομβαρδίζει με ερεθίσματα. Προκαλείται με τον τρόπο αυτόν μία χρόνια υπερδιέγερση του Συμπαθητικού Νευρικού Συστήματος. Αυτή η υπερδιέγερση μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές καταστάσεις στα όργανα που αντιστοιχούν νευρολογικά στο πάσχον τμήμα. Με την προϋπόθεση ότι η θεωρία της "διατροφικής λειτουργίας του νεύρου" είναι σωστή, η παραπάνω διαδικασία οδηγεί στην έλλειψη πρωτεϊνών αλλά και άλλων συστατικών, που είναι απαραίτητα για την αμυντική λειτουργία αυτών των οργάνων.

Αλλαγές στην υφή των ιστών

Το σπονδυλικό τμήμα διευκόλυνσης προκαλεί ψηλαφητές αλλαγές στην υφή των ιστών. Οι τοπικοί παρασπονδυλικοί μύες αλλά και ο συνδετικός ιστός παρουσιάζουν μια "ξεφτισμένη" αίσθηση, ενώ οι αρθρώσεις τις περιοχής έχουν μειωμένη λειτουργικότητα. Οι ιστοί είναι άλλοτε ευαίσθητοι και άλλοτε επώδυνοι στην επαφή. Η δυσλειτουργία του Συμπαθητικού Νευρικού Συστήματος στο πάσχον νευρολογικό επίπεδο προκαλεί αλλαγές στην υφή του δέρματος, ενεργοποίηση των ιδρωτοποιών αδένων και της τριχοειδούς αιμάτωσης στο δέρμα.

Η σχέση των σπονδυλικών τμημάτων διευκόλυνσης με τα σπλάχνα

Τα σπονδυλικά τμήματα διευκόλυνσης προκύπτουν σε περιοχές με έντονη τάση λόγω κακής στάσης, μετά από τραυματισμό και σε νευρολογικά επίπεδα που έχουν σχέση με προβλήματα στα σπλάχνα. Όταν εγκατασταθούν μπορεί να υπάρχουν για χρόνια διαιωνίζοντας τον εαυτό τους. Αυτό γιατί ποικιλία αισθητικών ερεθισμάτων σχετικών με την δυσλειτουργία που υπάρχει, επιστρέφουν στο σπονδυλικό τμήμα δευκόλυνσης, ενισχύοντας την διέγερση του, προκαλώντας έναν φαύλο κύκλο. Αναλυτικά τα σπονδυλικά τμήματα και πως συνδέονται με τα σπλάχνα:

Α0 – Α1, Πνευμονογαστρικό Νεύρο, υπόλοιπα Εγκεφαλικά Νεύρα, ενώ μπορεί να εμπλέκεται και το Μέγα Τρήμα.
·Α7 – Θ7, Αναπνευστικό σύστημα.
Θ4 ή οποιοδήποτε τμήμα μεταξύ Θ1 – Θ6,προκαλεί μείωση της ζωτικότητας της καρδιάς, οδηγώντας σε απόφραξη της στεφανιαίας αρτηρίας και έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Θ5 – Θ11, συκώτι και ουροδόχος κύστη.
Θ6 – Θ12, στομάχι.
Θ11 – Θ12, συκώτι.
Θ12, ωοθήκη.
Οσφυοϊερή μοίρα, έντερο.
Ι1 – Ι2, όργανα της πυέλου.

Θεραπεία

Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποια θεραπευτική προσέγγιση είναι κατάλληλη να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα; Όποια θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να διακόψει την λειτουργία του φαύλου κύκλου του σπονδυλικού τμήματος διευκόλυνσης είναι κατάλληλη. Όπως:

Σπονδυλική Κινητοποίηση (mobilization), κινητοποίηση των μαλακών μορίων, μυοπεριτονιακή απελευθέρωση, μάλαξη κ.ά.
Τεχνικές ευθυγράμμισης της σπονδυλικής στήλης, νευρομϊυκή επανεκπαίδευση, κ.ά.
Τεχνικές χαλάρωσης, biofeedback, ψυχοθεραπεία, και άλλες τεχνικές που μειώνουν τα ερεθίσματα από τα ανώτερα κέντρα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.
Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr John Upledger, βελτιώνει τη συνολική λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, εξισορροπεί την λειτουργικότητα μεταξύ του Συμπαθητικού και του Παρασυμπαθητικού Νευρικού Συστήματος, μειώνει το άγχος, ενισχύει την ορμονική λειτουργία, βοηθάει την ισορροπία στην στάση, ενώ βελτιώνει την ανταλλαγή των υγρών.

ΠΗΓΕΣ

Bard P 1960 Anatomical organisation of the central nervous system in relation to control of the heart and blood vessels. Physiological Reviews 40:4:3-26
Belanger AY, Morin S, Pepin P, Tremblay M-H, Vacho J 1989 Manual muscle tapping decreases soleus H-reflex amplitude in control subjects. Physiotherapy Canada, 41:4:192-196
Bobbet MF, Hollander PA, Huijing PA 1986 Factors in delayed onset muscular soreness of man. Medicine and Science in Sports and Exercise 18:1:75-81
Brown DD 1968 Motor mechanisms - introduction: the general principle of motor integration. In: Handbook of physiology. J Field, W Magoun, VE Hall (eds). Williams & Wilkins Co, Baltimore, Maryland. Section 1, volume 2,781-796
Cook AJ, Woolf CJ, Wall PD, MacMahon 1987 Dynamic receptive field plasticity in rat spinal dorsal horn following C-primary afferent input. Nature 325:151-153
Denslow JS et al 1947 Ouantitive studies of chronic facilitation in the human motoneuron pool. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 18-21
Dunbar R, Ruda MA 1992 Activity-dependent neuronal plasticity following tissue injury and inflammation. Trends in Neuroscience 15:3:96-103
Ebbeling CB, Clarckson PM 1989 Exercise-induced muscle damage and adaptation. Sports Medicine 7:207-234
Eccles JC, Eccles RM, Lundberg M 1957 The convergence of monosynaptic excitatory afferents on to many different species of alpha motoneurones. Journal of Physiology 137:22-50.
Eccles JC, Lundberg M 1958 Integrative patterns of Ia synaptic actions on motorneurons of hip and knee muscles. Journal of Physiology 144:217-298.
Folkow B 1956 Nervous control of the blood vessels. In: The control of the circulation of the blood. McDowell RJS (ed). WM Dawson & Sons, London
Ganong WF 1981 Review of medical physiology. Lange Medical Publications, California, 10th edition.
Goldberg J 1992 The effect of two intensities of massage on H-reflex amplitude. Physical Therapy 72:6:449-457.
He X, Proske U, Schaible HG, Schmidt RF 1988 Acute inflammation of the knee joint in the cat alter responses of flexor motoneurons to leg movements. Journal of Neurophysiology 59:326-339
Hylden JLK, Nahin RL, Traub RJ, Dunbar R 1989 Expansion of receptive fields of spinal lamina I projection neurons in rat with unilateral adjuvant-induced inflammation: the contribution of dorsal horn mechanisms. Pain 37:229-243.
Korr IM 1947 The neural basis of the osteopathic lesion. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 120-127
Korr IM et al 1958 Patterns of electrical skin resistance in man. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 33-40.
Korr IM, Wright HM, Thomas PE 1962 Effects of experimental myofascial insults on cutaneous patterns of sympathetic activity in man. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 54-65.
Korr IM, Wright fiM, Chace JA 1964 Cutaneous patterns of sympathetic activity in clinical abnormalities of the musculoskeletal system. In: The collected papers of Irvin M Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 66-72.
Korr IM 1978 Sustained sympathicotonia as a factor in disease. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 77-89.
Kukulka CG, Beckman SM, Holte JB, Hoppenworth PK 1986 Effects of intermittent tendon pressure on alpha motoneuron excitability. Physical Therapy 66:7:1091-1094
Lederman E 1997 Fundamentals of manual therapy: physiology, neurology and psychology. Churchill Livingstone, London
Leone JA, Kukulka CG 1988 Effects of tendon pressure on alpha motoneuron excitability in patients with strokes. Physical Therapy 68:4:475-480
Luscher HR, Clamann HP 1992 Relation between structure and function in information transfer in spinal monosynaptic reflex. Physiological Reviews 72(i):7199.
Newham DJ, Lederman E 1997 Effect of manual therapy techniques on the stretch reflex in normal human quadriceps. Disability and Rehabilitation 19:8:326-331.
Schmidt RA 1991 Motor learning and performance: from principles to practice. Human Kinetic Books, Champaign, Il
Sherrington CS 1906 The integrative action of the nervous system. Yale University Press, New Haven
Sullivan SJ, Williams LRT, Seaborne DE, Morelli M 1991 Effects of massage on alpha neuron excitability. Physical Therapy 71:8:555-560
Sullivan SJ Seguin S, Seaborne D, Goldberg J 1993 Reduction of H-reflex amplitude during the application of effleurage to the triceps surae in neurologically healthy subjects. Physiotherapy Theory and Practice 9:25-31
Thomas PE, Korr IM 1957 Relationship between sweat gland activity and electrical resistance of the skin. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 29-32
Woolf CJ, Walters E 1991 Common patterns of plasticity contributing to nociceptive sensitization in mammals and Aplasia. Trends in Neuroscience 14:2:74-78
Wright HM, Korr IM, Thomas PE 1960 Local and regional variations in cutaneous vasomotor tone of the human trunk. In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 45-53
Wright HM, Korr IM 1965 Neural and spinal components of disease: progress in the application of "thermography". In: The collected papers of Irvin M. Korr. B. Peterson (ed). American Academy of Osteopathy, Colorado, 73-75

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Ενότητες

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.