Η δυστονία είναι μια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ακούσιες συσπάσεις μυών, προκαλώντας ανεξέλεγκτες, επαναλαμβανόμενες ή στροφικές κινήσεις του προσβεβλημένου τμήματος του σώματος.

Τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά, επηρεάζοντας την καθημερινή ζωή του ασθενούς. Η δυστονία κατατάσσεται σε διάφορες κατηγορίες, όπως:

• Γενικευμένη: Επηρεάζει το μεγαλύτερο μέρος ή ολόκληρο το σώμα.
• Εστιακή: Επηρεάζει μόνο ένα μέρος του σώματος (η πιο συνηθισμένη μορφή).
• Τμηματική: Επηρεάζει δύο ή περισσότερες γειτονικές περιοχές του σώματος.
• Άλλες κατηγορίες: Περιλαμβάνουν σπανιότερες μορφές.

Ορισμένες μορφές δυστονίας έχουν κληρονομική προδιάθεση, ενώ άλλες εμφανίζονται χωρίς εμφανή γενετική σύνδεση. Τα συμπτώματα της δυστονίας περιλαμβάνουν:

• Ακούσιες μυϊκές συσπάσεις που προκαλούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παραμορφωμένη στάση.
• Εμφάνιση κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων δραστηριοτήτων (π.χ. γράψιμο).
• Επιβάρυνση με το άγχος, την κούραση ή την ταραχή.
• Προοδευτική επιδείνωση με την πάροδο του χρόνου.

Οι περιοχές του σώματος που ενδέχεται να επηρεαστούν περιλαμβάνουν:

• Βλέφαρα: Βλεφαρόσπασμος, ακούσιες συσπάσεις που κλείνουν τα μάτια.
• Αυχένας: Σύσπαση που στρέφει το κεφάλι ή το έλκει προς τα μπροστά/πίσω.
• Πρόσωπο, κεφάλι και αυχένας: Επηρεασμένοι μύες του προσώπου (κρανιοπροσωπική δυστονία) ή της γνάθου (στοματογναθική δυστονία).
• Φωνητικές χορδές: Σπασμωδική δυσφωνία, προκαλώντας σφιχτή ή ψιθυριστή φωνή.
• Χέρια και αντιβράχιο: Εμφάνιση σε συγκεκριμένες δραστηριότητες (π.χ. δυστονία μουσικού).

Αιτιολογία

Οι ακριβείς αιτίες της δυστονίας δεν είναι πλήρως κατανοητές. Ωστόσο, έχουν εντοπιστεί οι εξής παράγοντες:

• Δυσλειτουργία στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου.
• Γενετικές μεταβολές που συνδέονται με ορισμένες μορφές δυστονίας.
• Δευτερογενείς αιτίες, όπως:
  • Νόσος του Πάρκινσον.
  • Νόσος του Huntington.
  • Τραυματισμός στο κεφάλι.
  • Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
  • Παρενέργειες φαρμάκων.

Επιπλοκές

Η δυστονία μπορεί να προκαλέσει:

• Μόνιμες φυσικές παραμορφώσεις.
• Λειτουργική τύφλωση (από βλεφαρόσπασμο).
• Πόνο και κακουχία.
• Ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως κατάθλιψη και άγχος.

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Τα πρώιμα συμπτώματα μπορεί να είναι διαλείποντα και συνήθως συνδέονται με συγκεκριμένες δραστηριότητες. Συνιστάται να συμβουλευθείτε ειδικευμένο νευρολόγο εάν παρατηρήσετε:

• Επίμονα ακούσια συμπτώματα.
• Δυσκολία σε καθημερινές δραστηριότητες.

Θεραπεία

Η δυστονία δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, αλλά υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, όπως:

Κρανιοϊερή Θεραπεία:  Η Κρανιοϊερή Θεραπεία είναι μία ήπια θεραπεία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για την θεραπευτική αντιμετώπιση δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος - νωτιαίος μυελός) σε όλες τις ηλικίες. Είναι εξαιρετικά ήπια, μη επεμβατική και δεν προκαλεί δυσφορία ή ενόχληση στον ασθενή ούτε ενέχει κινδύνους ή αντίθετες παρενέργειες. Στη περίπτωση που η δυστονία είναι το αποτέλεσμα δυσλειτουργίας στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου, έχοντας αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είναι σύμπτωμα κάποιας από τις ασθένειες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, τότε η Κρανιοϊερή Θεραπεία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον ασθενή στη βελτίωση των συμπτωμάτων. 

Η Κρανιοϊερή Θεραπεία μπορεί να συνδυαστεί με ήπιες τεχνικές Χειροθεραπείας (Manual Therapy), με στόχο να βελτιωθεί το εύρος κίνησης των προσβεβλημένων αρθρώσεων, ο καλύτερος έλεγχος των κινήσεων, η βελτίωση της μυϊκής ελαστικότητας και τον έλεγχο του πόνου. Προς αυτή τη κατεύθυνση μπορούν να συνεισφέρουν και άλλες τεχνικές όπως είναι η γιόγκα, ο διαλογισμός, pilates κ.ά.

Πηγές

1. Albanese, A., et al. (2011). “Phenomenology and classification of dystonia: A consensus update.” Movement Disorders, 26(6), 1051–1060.
2. Fahn, S., & Jankovic, J. (2011). Principles and Practice of Movement Disorders. Elsevier.
3. Sanger, T. D., et al. (2003). “Classification and definition of disorders causing hyperkinetic movements in childhood.” Annals of Neurology, 54(S11), S143–S145.
4. Upledger, J. E. (1983). Craniosacral Therapy. Eastland Press.
5. Defazio, G., et al. (2019). “The epidemiology of primary dystonia: Current evidence and perspectives.” European Journal of Neurology, 26(5), 1–7.