ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΠΙΑΙΟΥ ΣΩΛΗΝΑ: Χειροθεραπεία vs Χειρουργείο

Σε ασθενείς με σύνδρομο του Καρπιαίου Σωλήνα, μακροπρόθεσμα, η συντηρητική θεραπεία, που περιλαμβάνει χειρισμούς αποσυμπίεσης του μέσου νεύρου, έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με την χειρουργική επέμβαση.

Ο καρπιαίος σωλήνας είναι ένα στενό μονοπάτι στην περιοχή τού καρπού που αποτελείται από οστά, συνδέσμους, μύες και τένοντες και τα οποία κινούν τα δάκτυλα του χεριού. Με τον όρο «Σύνδρομο του Καρπιαίου Σωλήνα» περιγράφουμε την εμπλοκή-συμπίεση τού μέσου νεύρου τού χεριού στην πορεία του μέσα από το καρπιαίο σωλήνα. Συνήθως η παγίδευση του μέσου νεύρου προκαλείται λόγω τενοντοπάθειας στους τένοντες των καμπτήρων μυών των δακτύλων ως αποτέλεσμα: υπερκόπωσης, κάκωσης του ίδιου του νεύρου (ενδονευρικό οίδημα), κάταγμα ή εξάρθρωση στην περιοχή τού καρπού, μόλυνση κ.ά.

Στην βιβλιογραφία δεν υπάρχουν μελέτες με παρακολούθηση της πορείας αποκατάστασης του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα με την χρήση τεχνικών χειροθεραπείας (manual therapy) για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Οι ερευνητές: Fernández-de-Las Peñas C, Ortega-Santiago R, de la Llave-Rincón AI, Martínez-Perez A, Fahandezh-Saddi Díaz H, Martínez-Martín J, Pareja JA, και Cuadrado-Pérez ML σχεδίασαν μια μελέτη με θέμα: Manual Therapy Versus Surgery for Carpal Tunnel Syndrome: 4-Year Follow-up From a Randomized Controlled Trial. Σκοπός της μελέτης αυτής ήταν να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα της χειροθεραπείας έναντι της χειρουργικής αντιμετώπισης, με παρακολούθηση της πορείας αποκατάστασης για τέσσερα χρόνια από την έναρξη της θεραπευτικής παρέμβασης.

Μέθοδος

Αυτή η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη, διεξήχθη σε ένα τριτοβάθμιο δημόσιο νοσοκομείο, περιελάβανε 120 γυναίκες με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, που τυχαία επιλέχθηκαν να ακολουθήσουν είτε πρόγραμμα φυσικοθεραπείας με χειρισμούς χειροθεραπείας, είτε να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Οι συμμετέχοντες ασθενείς στην ομάδα τής φυσικοθεραπείας έλαβαν 3 συνεδρίες χειροθεραπείας (manual therapy), διάρκειας 30 λεπτών, μια φορά την εβδομάδα, οι οποίες περιελάμβαναν χειρισμούς που θα μετέφεραν καλές πληροφορίες στον εγκέφαλο με στόχο να μειωθεί η ευαισθητοποίηση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, δηλαδή, χειρισμούς αποσυμπίεσης του μέσου νεύρου στην πορεία του μέσα από τον του καρπιαίο σωλήνα. Όλες οι συνεδρίες χειροθεραπείας εκτελέστηκαν από φυσικοθεραπευτές με περισσότερα από 6 χρόνια κλινικής εμπειρίας. Οι χειρισμοί συνίσταντο σε κινητοποίηση μαλακών ιστών (μυοπεριτονιακή απελευθέρωση) στοχεύοντας ανατομικές περιοχές πιθανής παγίδευσης του μέσου νεύρου, σε συνδυασμό με ασκήσεις ολίσθησης νεύρων/τενόντων (κινητοποίηση νευρικού ιστού), καθώς και τεχνικές επικεντρωμένων σε περιοχές πιθανής παγίδευσης του μέσου νεύρου (σκαλήνοι μύες, ελάσσων θωρακικός, απονεύρωση δικεφάλου, στρόγγυλος πρηνιστής, εγκάρσιος καρπιαίος σύνδεσμός και παλαμιαία απονεύρωση). Όλες αυτές οι περιοχές αξιολογήθηκαν από τον θεραπευτή και στη συνέχεια αντιμετωπίσθηκαν σύμφωνα με τα παρακάτω ευρήματα: πόνος στην ψηλάφηση και αναπαραγωγή αισθητηριακών ή κινητικών συμπτωμάτων στον ασθενή.

Επιπλέον, εφαρμόστηκαν πλάγιες ολισθήσεις στην αυχενική μοίρα τής σπονδυλικής στήλης και ολισθήσεις/κινητοποίηση νευρικού ιστού και τενόντων σε σχέση με τους παρακείμενους μαλακούς ιστούς. Η ακολουθία τής ολίσθησης νεύρων/ τενόντων ήταν η εξής: κατάσπαση ωμικής ζώνης, γληνοβραχιόνια απαγωγή, πλάγια στροφή τού ώμου, υπτιασμός στο αντιβράχιο και έκταση στον καρπό, αντίχειρα, δάκτυλα. Από αυτή τη θέση, η ταυτόχρονη κάμψη τού αγκώνα και έκταση του καρπού εναλλάσσονται δυναμικά με την παράλληλη έκταση του αγκώνα και την κάμψη τού καρπού. Ο θεραπευτής προσάρμοζε τον συνδυασμό ανάλογα με την αντίσταση στους ιστούς. Η ταχύτητα και το εύρος τής κίνησης προσαρμοζόνταν ώστε να μην προκαλείται πόνος κατά την διάρκεια της εφαρμογής. Η παρέμβαση διαρκούσε από 5 έως 10 λεπτά, σε 2 σετ των 5 λεπτών το καθένα, με ανάπαυση 1 λεπτού μεταξύ των σετ. Η τελευταία συνεδρία περιελάμβανε εκπαίδευση του ασθενή για την εκτέλεση ασκήσεων ολίσθησης νεύρων/τενόντων ως εργασία για το σπίτι. Ζητήθηκε από τους ασθενείς να μην τροποποιήσουν τις δραστηριότητές τους, ή την ένταση της εργασίας τους.

Οι ασθενείς που εντάχθηκαν τυχαία στη χειρουργική ομάδα υποβλήθηκαν σε ανοικτή, ή ενδοσκοπική αποσυμπίεση/απελευθέρωση του μέσου νεύρου. Για πρακτικούς λόγους ο τύπος τής χειρουργικής επέμβασης βασίστηκε στην προτίμηση του κάθε χειρουργού. Όλοι οι χειρουργοί ήταν έμπειροι, με τουλάχιστον 15 χρόνια προϋπηρεσία στη χειρουργική χεριών. Οι ασθενείς που εντάχθηκαν σε αυτή την ομάδα έλαβαν την ίδια εκπαιδευτική συνεδρία για την εκτέλεση ασκήσεων ολίσθησης νεύρων/τενόντων με την ομάδα τής φυσικοθεραπείας.

Αποτελέσματα

Το πρωτογενές αποτέλεσμα αφορούσε την ένταση του πόνου, χρησιμοποιήθηκε η αριθμητική κλίμακα του πόνου –NPRS, 0=no pain, 10=maximum pain- (μέσος όρος και ο χειρότερος πόνος). Τα δευτερεύοντα αποτελέσματα αφορούσαν την λειτουργική κατάσταση, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την αυτο-αντίληψη της βελτίωσης, που μετρήθηκε χρησιμοποιώντας την κλίμακα Global rating of change (GRC) -χρησιμοποιείται συχνά στην κλινική έρευνα, ιδιαίτερα σε μυοσκελετικές περιπτώσεις. Τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν κατά την έναρξη, μετά από 1 χρόνο, και μετά από 4 έτη.

Στα 4 έτη, 97 γυναίκες(81%) ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων στο 1ο έτος (μέσος πόνος: μέση διαφορά [MD] = −0.3, 95% CI = −0.9 σε 0.3, χειρότερος πόνος: MD = −1.2, 95% CI = −3.6 σε 1.2, λειτουργικότητα: MD = −0.1, 95% CI = −0.4 σε 0.2, σοβαρότητα συμπτωμάτων: MD = −0.1, 95% CI = −0.3 σε 0.1) και στο 4ο έτος (μέσος πόνος: MD = 0.1, 95% CI = −0.2 σε 0.4, χειρότερος πόνος: MD = 0.2, 95% CI = −0.8 σε 1.2, λειτουργικότητα: MD = 0.1, 95% CI = −0.1 σε 0.3, σοβαρότητα συμπτωμάτων: MD = 0.2, 95% CI = −0.2 σε 0.6). Η αυτο-αντιληπτή βελτίωση ήταν, επίσης, παρόμοια και στις δύο ομάδες.

Συμπεράσματα

Μακροπρόθεσμα, η χειροθεραπεία (manual therapy), που περιλαμβάνει χειρισμούς απευαισθητοποίησης του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, προσφέρει τα ίδια αποτελέσματα σε σύγκριση με την χειρουργική επέμβαση σε ασθενείς με σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι και οι δυο θεραπευτικές παρεμβάσεις συνδυάστηκαν με πρόγραμμα ασκήσεων ολίσθησης νεύρων/τενόντων στο σπίτι. Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που αναφέρει κλινικά αποτελέσματα και χειρουργικά ποσοστά κατά τη διάρκεια μιας τετραετούς παρακολούθησης, και φιλοδοξεί να επηρεάσει τις αποφάσεις σχετικά με την επιλογή τής χειρουργικής αντιμετώπισης έναντι της συντηρητικής αντιμετώπισης του Συνδρόμου του Καρπιαίου Σωλήνα.