Όταν ένα κινούμενο αντικείμενο σταματήσει απότομα, δημιουργούνται τρομερές δυνάμεις. Όταν αυτές οι δυνάμεις επιδρούν πάνω στην Αυχενική Μοίρα της σπονδυλικής στήλης προκαλούν τραυματισμό, ήπιο έως πολυ σοβαρό, λόγω βίαιης κίνησης της κεφαλής. 

Τι είναι το «σύνδρομο μαστιγίου – Whiplash Syndrome", ποιος ο μηχανισμός που το προκαλεί; Ανεξάρτητα από την κατεύθυνση της σύγκρουσης, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι σοβαρά. Συνήθως ως 'σύνδρομο μαστιγίου' θεωρούμε το αποτέλεσμα της πρόσκρουσης από πίσω. Εντούτοις προκαλείται με σύγκρουση από οποιαδήποτε κατεύθυνση και όχι απαραίτητα σφοδρή. Αποτέλεσμα της πρόσκρουσης είναι η κεφαλή να κινηθεί πέρα από τα φυσιολογικά όρια του εύρους κίνησης της. Τα μαλακά μόρια της περιοχής (τένοντες, σύνδεσμοι και μύες) διατείνονται πέρα από το φυσιολογικό εύρος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει από μερική έως ολική ρήξη. Οι δυνάμεις που ασκούνται στον μεσοσπονδύλιο δίσκο μπορεί να προκαλέσουν προβολή, κήλη ή σε ακραίες καταστάσεις ρήξη του δίσκου. Οι σπονδυλικές αρθρώσεις παθαίνουν μερική εξάρθρωση και περιορισμό στο εύρος κίνησης τους. Οι νευρικές ρίζες, αλλά και ο νωτιαίος μυελός, μπορεί να υπερταθούν και να προκληθεί σοβαρή βλάβη ή φλεγμονή .

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το μέγεθος του τραυματισμού. Μπορεί να γίνουν αντιληπτά αμέσως μετά τον τραυματισμό ή να εμφανισθούν μετά από μερικές ημέρες. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι: Η αστάθεια στην περιοχή του αυχένα, πονοκέφαλος, ζαλάδα, θολούρα ή θάμπωμα στα μάτια, εμβοές στα αυτιά, πόνο στην περιοχή του αυχένα, στους ώμους, στα χέρια ή ανάμεσα στις ωμοπλάτες, περιορισμό στο εύρος κίνησης του αυχένα, ενώ όταν επηρεαστούν τα νεύρα της περιοχής προκαλείται και απώλεια της μυϊκής ισχύος. 

Διάγνωση

Βασίζεται στο λεπτομερές ιστορικό και την κλινική αξιολόγηση. Περιλαμβάνει την ψηλάφηση, τον έλεγχο εύρους κίνησης της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης, τον έλεγχο της μυϊκής ισχύος, έλεγχο αισθητικότητας και αντανακλαστικών. Με την αξιολόγηση εκτιμούμε την κατάσταση του ασθενή, κατανοούμε τον μηχανισμό που προκάλεσε το πρόβλημα, ώστε να σχεδιάσουμε το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα για τις μοναδικές ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενή. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται ή διευκρινίζεται με τα διάφορα διαγνωστικά μέσα όπως είναι οι ακτινογραφίες, η μαγνητική ή αξονική τομογραφία. 

Θεραπεία

Στόχος του θεραπευτικού προγράμματος είναι η αποκατάσταση της λειτουργικότητας της περιοχής απαλλαγμένης από συμπτώματα.
Για τον σκοπό αυτόν :

• Περιορίζουμε την κινητικότητα της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης με την χρήση Κολάρου (όχι για περισσότερο από 10 ημέρες).
• Φαρμακευτική αγωγή (αντιφλεγμονώδη / μυοχαλαρωτικά).
• Απελευθέρωση του μυϊκού σπασμού με τεχνικές όπως είναι: η απελευθέρωση των μυοπεριτονιακών σημείων πυροδότησης πόνου (trigger points), η τεχνική της Μυϊκής Ενεργοποίησης, Θεραπεία Θέσης Απελευθέρωσης, μάλαξη, μυοπεριτονιακή απελευθέρωση (myofascial release), κ.ά.
• Πρόγραμμα αποκατάστασης με τεχνικές όπως είναι η Μηχανική Διάγνωση και Θεραπεία (Mckenzie), η τεχνική Manual Therapy (πρόκειται για ήπιους και απολύτως ασφαλείς χειρισμούς ανάταξης της σπονδυλικής στήλης) κ.ά.
• Μηχανοθεραπεία (Laser, Θεραπευτικό Υπέρηχο, Ιοντοφόρεση κ.ά)
   

Γενικά η πρόγνωση είναι καλή. Βασική προϋπόθεση είναι η γρήγορη αντιμετώπιση. Είναι αφελές οι ασθενείς να περιμένουν τα συμπτώματα να υποχωρήσουν μόνα τους. Καθυστερώντας την θεραπευτική αντιμετώπιση, ακόμη και όταν τα συμπτώματα είναι ήπια, μπορεί να βάλλουν τον εαυτό τους σε περιπέτειες. Συνήθως τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες ή σε περισσότερο σοβαρές καταστάσεις μέσα σε τρεις μήνες μετά τον τραυματισμό. Σπάνια ο πόνος γίνεται χρόνιος. Σε μια συγκριτική μελέτη 13 εργασιών που αφορούσε περιπτώσεις συνδρόμου μαστιγίου, που έχουν δημοσιευτεί από το 1995, βρέθηκε ότι οι ασθενείς με την περισσότερο αργή αποκατάσταση είναι οι ηλικιωμένοι και οι γυναίκες, στους οποίους προϋπάρχει ιστορικό χρόνιου πόνου στον αυχένα.

Πρόληψη

Ζώνες ασφαλείας – Νέας τεχνολογίας αυτοκίνητα.

Πηγές