Μου ζητήθηκε να κάνω μια παρουσίαση της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας, των εφαρμογών της και πώς μπορεί,  αν μπορεί, να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητά της μέσω της Ρεφλεξολογίας.

Μου ζητήθηκε να κάνω μια παρουσίαση της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας, των εφαρμογών της και πώς μπορεί, αν μπορεί, να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητά της μέσω της Ρεφλεξολογίας.

Για να το κάνω αυτό, όμως, πρώτα θα πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα:

Έχουμε κατανοήσει τον ρόλο της Φυσικοθεραπείας και τη δυναμική της, ώστε να συνεισφέρει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ασθενή;

Προσωπικά πιστεύω ότι ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας δεν έχει γίνει απόλυτα κατανοητός από την ελληνική κοινωνία, γι αυτό και θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ώστε να αποκτήσει τη θέση που δικαιούται στην συνείδηση των ασθενών. Τότε θα μπορέσει να προσδιοριστεί και σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη επιστήμη και φυσικά με τη Ρεφλεξολογία.

Παλαιότερα με ενοχλούσε ο σχολιασμός: "Τι δουλειά έχει ένας Φυσικοθεραπευτής σε Ογκολογικό Νοσοκομείο". Δεν μπορούσα να αντιληφθώ από πού πήγαζε η απορία.

Τελικά συνειδητοποίησα, μεταξύ άλλων, την ύπαρξη ενός μύθου: πολλοί

προσδιορίζουν τη Φυσικοθεραπεία ως μια παρα-ορθοπεδική ειδικότητα και όχι ως μια παρα-ιατρική επιστήμη. Μια ανεξάρτητη, δηλαδή, επιστήμη με συγκεκριμένη φιλοσοφία και ρόλο, πλάϊ στον Ιατρό, προς όφελος του ασθενή.

Ας δούμε πώς καθορίζει τον ρόλο της Φυσικοθεραπείας η Παγκόσμια Ομοσπονδία Φυσικοθεραπείας ('The World Confederation for Physical Therapy (WCPT)), στο 'Policy Statement'.

"...Η φυσικοθεραπεία παρέχει υπηρεσίες στα άτομα και στους πληθυσμούς για να αναπτύξουν, να διατηρήσουν και να αποκαταστήσουν τη μεγαλύτερη δυνατή κινητικότητα και λειτουργική τους ικανότητα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών σε περιπτώσεις όπου η κίνηση και η λειτουργικότητα απειλείται εξαιτίας της γήρανσης, ή εξαιτίας τραυματισμού, ασθένειας, διαταραχών, συνθηκών ή άλλων ακόμα και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η λειτουργική κινητικότητα έχει κεντρική σημασία στο τι σημαίνει το «να είναι κάποιος υγιής».

Η φυσικοθεραπεία ασχολείται με την αναγνώριση και τη βελτίωση στον μέγιστο βαθμό της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου, αλλά και της κινητικής δυνατότητάς του, μέσα από τους τομείς της προώθησης, της πρόληψης, της θεραπείας / παρέμβασης, της προσαρμογής και της αποκατάστασης. Η φυσικοθεραπεία, δηλαδή, ασχολείται με τη φυσική - σωματική, την ψυχολογική, τη συναισθηματική, αλλά και την κοινωνική ευημερία..."

Κανένας δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι από τη στιγμή που θα γεννηθούμε μέχρι τον θάνατό μας προσαρμοζόμαστε στις ανάγκες της ζωής. Προσεγγίζοντας με μια ευρεία αντίληψη τις καταστάσεις, θα μπορούσαμε να δεχθούμε τον ισχυρισμό ότι η ασθένεια, ο εκφυλισμός και γενικά η δυσλειτουργία πρόκειται στη πραγματικότητα για αντίδραση προσαρμογής σε εσωτερικούς και εξωτερικούς επιβαρυντικούς παράγοντες.

Ως προς τι, όμως, προσαρμοζόμαστε;

Προσαρμοζόμαστε σε κάθε μεταβαλλόμενο συνδυασμό βιοχημικών, βιομηχανικών και ψυχοκοινωνικών επιβαρυντικών παραγόντων, οι οποίοι συνεχώς προβάλλουν απαιτήσεις που περιγράφουμε ως 'βάρος', 'πίεση', ή 'άγχος'. Από τη διάρκεια, την ένταση, τις απαιτήσεις, την επιμονή ή τα διαλείμματα εμφάνισης αυτών των επιβαρυντικών παραγόντων, αλλά και από την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών αντίδρασης εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, η τελική επίδρασή τους στην υγεία και την λειτουργικότητα όλου του οργανισμού ή μέρους του.

Αυτή η βασική, έμφυτη, ενδογενής, αυτορυθμιστική διαδικασία, που ο Selye όρισε ως «ομοιόσταση», όταν υπερφορτωθεί αποτυγχάνει, οπότε αλλάζει κατάσταση. Έτσι φτάνουμε στη φάση της «ετερόστασης», όπου απαιτείται μια προσέγγιση -στη δική μας περίπτωση μια θεραπεία- για να αποκαταστήσει την υγεία και την δυνατότητα προσαρμογής.

Η «ετερόσταση» μας «ζητά» την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση της προσαρμογής, ή να ενισχυθεί η προσαρμοστική ικανότητα. Στόχος είναι ο οργανισμός να αποφύγει την προσαρμοστική εξάντληση, δηλαδή να αποφύγει το σημείο χωρίς επιστροφή, όπου η ατομική προσαρμοστική ικανότητα καταρρέει. (σχετική καμπύλη)

Οι φυσικοθεραπευτές, αντιλαμβανόμαστε το σώμα του ασθενή ως ένα σύνολο με ψυχοσωματική διάσταση, το οποίο χαρακτηρίζεται από αρμονία στη λειτουργία του. Η μεγαλύτερη πρόκληση, που είναι η διατήρηση της υγείας, επιτυγχάνεται όταν όλα τα τμήματα του σώματος είναι ελεύθερα να λειτουργούν σε αρμονική σχέση το ένα με το άλλο, είτε

αυτό αφορά τη λειτουργία ενός κυττάρου, είτε αφορά τη λειτουργία του πιο περίπλοκου μηχανισμού του σώματος, είτε αφορά τη κινητικότητα μιας άρθρωσης. Η διαταραχή αυτής της λειτουργικής αρμονίας (ομοιόστασης) είναι υπεύθυνη για πολλές παθολογικές και επώδυνες καταστάσεις.

Αν θέλουμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά στον ρόλο μας ως φυσικοθεραπευτές, απαιτείται να εργαζόμαστε με στόχο ν' αναζητήσουμε το "όλον"', δηλαδή το άτομο ως σύνολο, ώστε να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε ικανοποιητικά τυχόν δυσαρμονίες.

Για παράδειγμα, το stress είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, όπως φυσικά και ο πόνος. Η ειρωνεία είναι πως το stress είναι από τις κυρίαρχες αιτίες που προκαλούν χρόνιο πόνο. Αυτό συμβαίνει γιατί όσο το stress διαρκεί, στο οργανισμό μας προκαλούνται διαδοχικές φυσιολογικές αντιδράσεις οι οποίες βάζουν τα θεμέλια πρόκλησης του χρόνιου πόνου. Το ανθρώπινο σώμα είναι γενετικά προγραμματισμένο να ανταποκρίνεται σε στρεσογόνες καταστάσεις ενεργοποιώντας ένα τμήμα του εγκεφάλου, το γνωστό ως μεταιχμιακό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την συναισθηματική αντίδραση ´μάχης ή φυγής´.

Απαιτείται, λοιπόν, μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση ενός τόσο σύνθετου προβλήματος. Απαιτείται ακόμα η αξιοποίηση όλων εκείνων των δυνατοτήτων του οργανισμού, ώστε να κινητοποιηθούν οι μηχανισμοί αυτο-διόρθωσης που διαθέτει.