22 Μαΐου 2003

Κατηγορία

Αναπνευστική φυσικοθεραπεία

# Topics

φυσικοθεραπεία, αναπνευστικη φυσικοθεραπεια, αναπνευστικο, παθηση, φυσικοθεραπεία στη ΜΕΘ

Social sharing

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Σημαντικός και πολύπλευρος αποδεικνύεται ο ρόλος του φυσιοθεραπευτή για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση ασθενών με αναπνευστική πάθηση.

Ο απλούστερος «φυσιοθεραπευτικός» χειρισμός που μπορεί να εφαρμοστεί στο αναπνευστικό σύστημα είναι ο προκλητός βήχας, δηλαδή μια βαθιά εισπνευστική προσπάθεια που ακολουθείται από βίαιη εκπνευστική (με κλειστή γλωττίδα) και η οποία καταλήγει σε απομάκρυνση των πτυέλων που υπάρχουν στους αεραγωγούς. Η κάθαρση των αεραγωγών από τις βρογχικές εκκρίσεις -ειδικά όταν αυτές παράγονται σε αυξημένη ποσότητα, αλλά και έχουν πυκνή σύσταση (πυώδεις)- εξακολουθεί να είναι η καταφανέστερη συμμετοχή των φυσιοθεραπευτών στην αντιμετώπιση των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος. Δεν είναι όμως η σημαντικότερη.

Η έρευνα στο πλαίσιο της μελέτης των αναπνευστικών παθήσεων προσδιόρισε νέο πολύπλευρο ρόλο για τον μοντέρνο φυσιοθεραπευτή, ο οποίος μάλιστα λόγω και της εξειδίκευσής του γίνεται αναντικατάστατο μέλος θεραπευτικών ομάδων που ασχολούνται με την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση ασθενών με αναπνευστική πάθηση. Αυτό αναφέρεται κύρια στις Ομάδες Αποκατάστασης ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χρόνια Βρογχίτιδα, Πνευμονικό Εμφύσημα).

Ο πρωτογενής ρόλος του φυσιοθεραπευτή στην αντιμετώπιση των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος είναι η απομάκρυνση των βρογχικών εκκρίσεων από τους αεραγωγούς, ειδικά όταν αυτές παράγονται σε αυξημένες ποσότητες. Αυτός ο ρόλος δεν είναι καθόλου ασήμαντος, αλλά ούτε και εύκολος. Οι πυώδεις βρογχικές εκκρίσεις έχει αποδειχθεί ότι ασκούν σημαντική δυσμενή επίδραση στην δομή τού τοιχώματος των αεραγωγών, η οποία μάλιστα ενδέχεται να πάσχει ήδη χρονίως. Οι καταστάσεις στις οποίες ο ασθενής δεν μπορεί να καθαρίσει μόνος του αποδοτικά τους αεραγωγούς του είναι αρκετές. Κυριότερη ομάδα είναι οι ασθενείς των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας που νοσηλεύονται υπό καταστολή και μηχανικό αερισμό (σε αναπνευστήρα). Ο ρόλος του φυσιοθεραπευτή είναι σημαντικότατος. Η καλή υγιεινή των βρόγχων θα προφυλάξει τον ασθενή από σημαντικές επιπλοκές (ατελεκτασία, σοβαρές ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις από το αναπνευστικό, επιδείνωση ήδη κακής ανταλλαγής αερίων αίματος κ.λπ.), οι οποίες συχνά γίνονται αίτιο μακρότερης παραμονής του στην ΜΕΘ, ή και δυσμενέστερων πιθανά εξελίξεων.

respiratory1

Άλλες ομάδες ασθενών που έχουν ανάγκη την βοήθεια του φυσιοθεραπευτή για να εξασφαλίσουν επαρκή βρογχική υγιεινή είναι οι μετεγχειρητικοί ασθενείς, ειδικά με χειρουργική τομή στο τοίχωμα της κοιλιάς και περισσότερο όταν είναι παχύσαρκοι, ασθενείς με Πνευμονικό Απόστημα, εκτεταμένες Βρογχιεκτασίες, Κυστική Ίνωση του πνεύμονα, αλλά και απλούστερες έστω περιπτώσεις -όπως π.χ. με λοίμωξη του αναπνευστικού ειδικά σε υπερήλικες ασθενείς κ.λπ.
Σε πολλές από τις παραπάνω καταστάσεις ένα σημαντικό μέρος του έργου του φυσιοθεραπευτή είναι η εκπαίδευση του ασθενούς για την αντιμετώπιση της χρονιότερης φάσης του προβλήματός του.

Αν και τα παραπάνω είναι μια πολύτιμη προσφορά του φυσιοθεραπευτή στον ασθενή με νόσο του αναπνευστικού συστήματος, ο ρόλος του αναβαθμίζεται ουσιαστικά, παίρνει εντελώς άλλη διάσταση στο πλαίσιο προγραμμάτων Αναπνευστικής Φροντίδας και Πνευμονικής Αποκατάστασης (Pulmonary Rehabilitation).

Η έννοια της Πνευμονικής Αποκατάστασης ορίστηκε το 1974 και αφορούσε στις τεχνικές εκείνες που έπρεπε να εφαρμοστούν στους πάσχοντες από νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος με σκοπό να τους επαναφέρουν στην καλύτερη δυνατή κατάσταση τόσο λειτουργικά όσο και ψυχολογικά. Απώτερος στόχος ήταν η ενεργή – λειτουργική επανένταξη των συγκεκριμένων ασθενών στο κοινωνικό τους περιβάλλον, και ει δυνατόν η επιστροφή τους στην εργασία, στις περιπτώσεις που λόγοι υγείας τους εξανάγκασαν σε συνταξιοδότηση.

Το σημαντικό αυτό έργο το αναλαμβάνει η Ομάδα Αποκατάστασης, η οποία συνήθως αποτελείται από Γιατρό (κυρίως Πνευμονολόγο), Ψυχίατρο ή Ψυχολόγο, Φυσιοθεραπευτή, Κοινωνικό Λειτουργό, Νοσηλευτή και όποιο άλλο εξειδικευμένο μέλος χρειαστεί στην πορεία του Προγράμματος.

Αυτά αναφέρονταν στις αρχικές θέσεις των ειδικών όπως ανακοινώθηκαν το 1974. Έκτοτε έχει γίνει σημαντική δουλεία στον τομέα της Πνευμονικής Αποκατάστασης, έχουν ανακοινωθεί αποτελέσματα εργασιών με εξαιρετικό ενδιαφέρον, ο ρόλος κάθε μέλους της ομάδας Αποκατάστασης έχει προσδιοριστεί και συγκεκριμενοποιηθεί σε σημαντικό βαθμό και η Αποκατάσταση -τουλάχιστον στην Αμερική- είναι ένα από τα απαραίτητα θεραπευτικά μέτρα που εφαρμόζεται στους ασθενείς με ΧΑΠ (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια = Χρόνια Βρογχίτις & Πνευμονικό Εμφύσημα) ακόμη και στα πιο πρώιμα στάδια της νόσου, όταν οι εκδηλώσεις της δεν είναι ακόμη αναπηρικές.

Φυσιοθεραπευτικές τεχνικές σε παθήσεις του αναπνευστικού

Οι φυσιοθεραπευτικές τεχνικές που εφαρμόζονται στα νοσήματα του θώρακος, αν και για τους έχοντες ειδικές γνώσεις έχουν ξεχωριστά ονόματα, μπορούν να διακριθούν σε:

τεχνικές που αποσκοπούν σε βαθύτερη αναπνοή
τεχνικές για καλύτερη απομάκρυνση των βρογχικών εκκρίσεων (βαθιά αναπνευστική κίνηση με καθοδηγούμενο βήχα, παροχέτευση εκκρίσεων με την βοήθεια κατάλληλης θέσης του σώματος, τεχνικές με πλήξεις, ή και δονήσεις του θωρακικού τοιχώματος με ή χωρίς ειδικά όργανα)
τεχνικές που αποσκοπούν σε επανεκπαίδευση της αναπνοής (αναπνοή με προτεταμένα χείλη, αναπνοή με προς τα εμπρός κλίση τού σώματος)
τεχνικές που αποσκοπούν σε πιο αποδοτική λειτουργία των αναπνευστικών μυών κι ειδικά του διαφράγματος, ή και ασκήσεις που μπορούν να ενισχύσουν τους αναπνευστικούς μύες (ειδικές αναπνευστικές ασκήσεις, χρήση επιπλέον αντίστασης έναντι της εισπνοής ή της εκπνοής).
τεχνικές Μυϊκής Χαλάρωσης.

Οι παραπάνω τεχνικές, σήμερα πλέον, έχουν συγκεκριμένες ενδείξεις και αντενδείξεις. Χρησιμοποιούνται συνήθως σε συνδυασμό, με συγκεκριμένο θεραπευτικό στόχο και στο πλαίσιο απολύτως εξειδικευμένου προγράμματος για τον κάθε ασθενή.

Η συνήθης διαδικασία είναι: πλήρης μελέτη του ασθενούς, λεπτομερής εκτίμηση και καταγραφή των προβλημάτων του και κατόπιν σχεδιασμός συγκεκριμένου Θεραπευτικού Προγράμματος. Συνήθως το πρόγραμμα σχεδιάζεται να εξελιχθεί σε συγκεκριμένα σταδία, έτσι ώστε να γίνεται καλύτερα η παρακολούθηση της πορείας τού ασθενούς. Το πρόγραμμα αναλύεται λεπτομερειακά στον πάσχοντα, αλλά και στο οικογενειακό του περιβάλλον, καθώς επιδιώκεται η συμμετοχή – συμβολή τους στην διαδικασία. Κατόπιν ξεκινά η εφαρμογή του Προγράμματος, αρχικά, συνήθως, σε νοσοκομειακό περιβάλλον και υπό ιατρική επίβλεψη, και στην συνέχεια έξω-νοσοκομειακά υπό την επίβλεψη των αρμόδιων μελών της θεραπευτικής ομάδας.

Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, ο ασθενής λαμβάνει οδηγίες για την περαιτέρω αγωγή που θα πρέπει να ακολουθεί προκειμένου να συντηρεί τα αποτελέσματα του Προγράμματος.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα εργασιών που έχουν ανακοινωθεί από τα Κέντρα Αποκατάστασης, τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρα για τους αναπνευστικούς ασθενείς και έτσι τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον για την Πνευμονική Αποκατάσταση είναι μεγάλο. Προϋπόθεση, βέβαια, πάντα για την επιτυχή έκβαση των προγραμμάτων αυτών και την αποκατάσταση της υγείας του αναπνευστικού ασθενή είναι η καλή οργάνωση των ομάδων και η καλή γνώση του αντικειμένου.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.