23 Μαρτίου 2014

Κατηγορία

Ψυχοσωματική Απελευθέρωση - Somatoemotional release

# Topics

κρανιοϊερή θεραπεία, ψυχοσωματική απελευθέρωση, craniosacral therapy, somatoemotional release, εθισμός, addiction

Social sharing

ΕΘΙΣΜΟΣ

Εθισμός σημαίνει απώλεια ελέγχου, σε οποιαδήποτε ουσία ή συμπεριφορά και αν αναφέρεται (αλκοόλ, ναρκωτικά, κάπνισμα κτλ). Δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός για τον εθισμό, αλλά σε γενικές γραμμές ο εθισμός είναι η εξάρτηση από μία ουσία ή συμπεριφορά που διαρκεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ή και για πάντα (Asanjo, 2004). Άλλοι περιγράφουν τον εθισμό ως μια ισχυρή ψυχολογική αλλά και όσο αφορά τη φυσιολογία του οργανισμού εξάρτηση (Dorland's Medical Dictionary for Health Consumers, 2007).

Ο εθισμός συνεπάγεται συχνά απώλεια ελέγχου, ενώ μερικές φορές συνδέεται με μια βιολογική προδιάθεση προς αυτή την κατεύθυνση (McGraw‐Hill Concise Dictionary of Modern Medicine, 2002). Η αλήθεια είναι ότι όταν είμαστε εθισμένοι, είμαστε σωματικά και συναισθηματικά εξαρτημένοι σε μια ορισμένη συμπεριφορά ή ουσία. Η απουσία της ουσίας-εξάρτησης μάς κάνει να αισθανόμαστε άρρωστοι, προκαλεί διαταραχές των φυσιολογικών λειτουργιών και δημιουργεί την παρουσία στερητικών συνδρόμων. Ο εθισμός δεν είναι μια κλινική εικόνα με σαφή αιτιολογία. Ο ισχυρισμός ότι ένας συγκεκριμένος τύπος χαρακτήρα, ή μια συγκεκριμένη κατάσταση τον δημιουργεί, δεν είναι αλήθεια. Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα της εμφάνισης του εθισμού είναι μεγαλύτερη υπό ορισμένες ιδιαίτερες κοινωνικές και ατομικές περιστάσεις. Ωστόσο, οι εθισμένοι άνθρωποι συχνά δεν ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους, νιώθουν ανασφαλείς, και έχουν διαρκή ανάγκη για αγάπη και προσοχή. Επιπλέον, η υπερβολική ανησυχία των γονέων, παράλληλα με το αυστηρό εκπαιδευτικό σύστημα φαίνεται να τους επηρεάζει. Τέλος, μεγάλο ποσοστό εθισμένων ατόμων προέρχονται από οικογένειες στις οποίες υπήρχαν εξαρτημένοι γονείς. Εν κατακλείδι, η οξύτητα της επιθυμίας που μπορεί να έχει ο εθισμένος για να λάβει μια ουσία ή για να δράσει με συγκεκριμένο τρόπο, ποικίλλει. Δεν μπορεί να είναι εντάξει μία ημέρα και την άλλη να είναι εθισμένος. Ο εθισμός είναι μια κατάσταση που μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εκδηλωθεί. Μερικές φορές οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι έχουν κάποιο πρόβλημα και προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν άμεσα (Skapimakis και Mixalis, 2004).

Βιοχημική εξήγηση του εθισμού

Ο εθισμός είναι η εκτός ελέγχου αναζήτηση της ευτυχίας, ή αποφυγής του πόνου. Οι Εγκεφαλίνες και οι Ενδορφίνες είναι ορμόνες που παράγονται φυσιολογικά στον εγκέφαλο για την καταπολέμηση του πόνου, ενώ προσφέρουν ευεξία στον άνθρωπο. Οι ορμόνες αυτές έχουν παρόμοιες επιδράσεις με τα οπιούχα ναρκωτικά.

Μια μελέτη που πραγματοποίησαν οι Dietrich & McDaniel, το 2004, απέδειξε ότι αυτά τα ευχάριστα συναισθήματα, στην πραγματικότητα είναι το αποτέλεσμα της απελευθέρωσης μιας διαφορετικής, φυσιολογικά παραγόμενης από το σώμα χημικής ουσίας, της 'ενδοκανναβινόλης ανανδαμίδης / endocannabinoid anandamide'. Όταν ασθενείς νόμιμα χρησιμοποιούν κάνναβη / μαριχουάνα ως αναλγητικό, το ενεργό στοιχείο της, μιμούμενο την ενδογενή ανανδαμίδη, δεσμεύεται από τους ίδιους υποδοχείς και προκαλεί αναλγησία.

Στον εθισμό, σύμφωνα με τον Kosakoski, η προσοχή μας θα πρέπει να επικεντρώνεται στο 'μεσομεταιχμιακό σύστημα ανταμοιβής', το αποκαλούμενο και 'μονοπάτι απόλαυσης' του εγκεφάλου. Η περιοχή αυτή ενεργοποιείται μέσω ενός νευροδιαβιβαστή, της ντοπαμίνης, που είναι υπεύθυνη για την ευεξία που νιώθουμε μετά από ευχάριστες δραστηριότητες. Είναι πλέον γνωστό πως η ντοπαμίνη έχει σημαντική εμπλοκή στον εθισμό. Τα μεσοσταθμικά επίπεδά της είναι μειωμένα στη διαδικασία της απεξάρτησης, όπως και στο αρχικό στάδιο της αποκατάστασης, μέχρι η χημεία του εγκεφάλου να ομαλοποιηθεί.

Ένα άλλο τμήμα του εγκεφάλου που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ο Έλικας του Προσαγωγίου, ο οποίος βρίσκεται στον Φλοιό, στο συνειδητό τμήμα του Εγκεφάλου, και σχετίζεται με τη συνειδητή λήψη αποφάσεων. Έχει, δηλαδή, σχέση με το "δοκιμάζω και βλέπω" προκειμένου να πάρω κάποια οριστική απόφαση η οποία συνδέεται με το συναίσθημα της επιβράβευσής ή της τιμωρίας, το αίσθημα ενοχής, την ευαισθησία και τον εθισμό.

Η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίου (PET scan), έδειξε χημικές διαφορές μεταξύ εθισμένων ατόμων και μη εθισμένων

Υπάρχουν δραστηριότητες που προκαλούν χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο. Πέφτοντας, για παράδειγμα, με αλεξίπτωτο από τα 13 χιλιάδες πόδια ύψος, δημιουργείται χημική αλλαγή στον εγκέφαλο παρόμοια με μια δόση κοκαΐνης.

Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι οι χρήστες αλκοόλ ή ναρκωτικών αλλάζουν τη χημεία του εγκεφάλου μέσω της χρήσης αυτών των ουσιών. Φάρμακα με ιατρική συνταγή κάνουν την ίδια δουλειά.

Πότε λέμε ότι κάποιος είναι εθισμένος;

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να χρησιμοποιούν το αλκοόλ, τα τσιγάρα και τα ηρεμιστικά, προκειμένου να αισθανθούν καλύτερα και να ξεχάσουν τα προβλήματα τους. Αλλά πότε αυτή η πράξη σταματά να είναι απλά μια συνήθεια και γίνεται ένα σοβαρό πρόβλημα εθισμού; Συμφώνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, κάποιος είναι εθισμένος όταν πληροί τα περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια:

1. Ανοχή
2. Ψυχολογική εξάρτηση
3. Σύνδρομο στέρησης
4. Χρήση της συγκεκριμένης ουσίας ή πράξης κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται το σύνδρομο στέρησης.
5. Ανεπιτυχή προσπάθεια να ελέγξει τον εαυτό του, ώστε να μην εξαρτάται από την ουσία ή τη συγκεκριμένη συμπεριφορά.
6. Μακροχρόνια χρήση ουσιών ή υιοθέτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς.
7. Καταστροφικές συνέπειες για τον ίδιο ή το περιβάλλον του (οικογένεια, κοινωνική ζωή, χόμπι, εργασία κλπ), εξαιτίας των καταχρήσεων.
8. Χρήση των ουσιών προοδευτικά σε μεγαλύτερες ποσότητες.
9. Συνεχίζει την εξαρτημένη συμπεριφορά ακόμη και όταν αντιλαμβάνεται πως είναι καταστροφική για τον ίδιο. (Skapimakis και Mixalis,2004)

Τα στάδια του εθισμού

Υπάρχουν τρία βασικά στάδια για τον εθισμό:

1ο στάδιο: Το πρώτο αφορά σε αλλαγές που συντελούνται στον εσωτερικό κόσμο του ατόμου. Αλλάζει η προσωπικότητά του ως αποτέλεσμα της μεθυστικής εμπειρίας της χρήσης αλκοόλ ή ναρκωτικών.
2ο στάδιο: Το δεύτερο στάδιο αφορά σε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Το περιβάλλον του ατόμου αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι κάτι συμβαίνει, καθώς η συμπεριφορά του εθισμένου αλλάζει.
3ο στάδιο: Το τελικό στάδιο έρχεται όταν ο εθισμένος χάνει εντελώς τον έλεγχο. Το μόνο που έχει αξία πλέον γι' αυτόν είναι να κάνει όλο και πιο συχνά χρήση των συγκεκριμένων ουσιών, η ικανοποίηση έχει εξατμιστεί και η ζωή του γίνεται ένας αγώνας επιβίωσης.

Κρανιοϊερη Θεραπεία και διαδικασία απεξάρτησης

Ο Εγκέφαλος είναι ένα πλήρες όργανο πυροδοτούμενων νευρώνων και υποδοχέων που ακολουθούν νευρολογικά μονοπάτια. Ο ρόλος αυτών των μονοπατιών σχετίζεται με το αίτιο και την επιρροή του για δράση. Η ενεργοποίηση του νευρώνα από κάποιο ερέθισμα, προκαλεί την πυροδότησή του και τη μεταφορά μηνύματος στους ανάλογους υποδοχείς, οι οποίοι μέσω των νευρολογικών μονοπατιών θα αντιδράσουν για να υπάρξει απάντηση στο ερέθισμα, ώστε κάτι να συμβεί: μια δράση. Σε περίπτωση τραυματισμού, για παράδειγμα, το νευρολογικό μονοπάτι ενεργοποιείται λόγω του πόνου. Οι υποδοχείς απελευθερώνουν τα φυσικά παυσίπονα του σώματος, δηλαδή ορμόνες που μοιάζουν με τα απιοειδή, για αναλγησία. Όταν ένα άτομο κάνει κατάχρηση σε οπιοειδή, διαταράσσει αυτή τη διαδικασία. Αυτό συμβαίνει γιατί στο σώμα βρίσκονται πλέον αυξημένες ποσότητες των συγκεκριμένων ουσιών, οπότε αναστέλλεται η παραγωγή ενδογενών απιοειδών ορμονών. Έτσι, όταν το άτομο σταματήσει την χρήση απιοειδών ή οποιασδήποτε άλλης ουσίας που μεταβάλλει τη διάθεση ή τα συναισθήματα, η χημεία του σώματος γίνεται άνω- κάτω. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βιώσει σημαντικές μεταπτώσεις της συναισθηματικής του κατάστασης, άγχος, φόβο, κατάθλιψη και μάλιστα με ιδιαίτερη ένταση.

Όταν βιώσει αυτές τις 'παρενέργειες' της απεξάρτησης, σημαντικό ρόλο παίζει η επίγνωση. Δηλαδή η δυνατότητά του να αντιληφθεί τι συμβαίνει στο σώμα και τη ψυχή του, ώστε να βρει τη δύναμη να επιμείνει στην αποχή από τις ουσίες. Τότε είναι που χρειάζεται να 'διευκολυνθεί' στην αναζήτηση της επίγνωση, από μια θεραπευτική προσέγγιση που θα έχει ως αφετηρία το σώμα του -αφού το σώμα πάσχει-, αλλά θα μπορεί να φέρει στην επιφάνεια και το συναισθηματικό φόντο που υπάρχει πίσω από τη σωματική δυσλειτουργία. Η Κρανιοϊερή Θεραπεία, μπορεί να ανταποκριθεί σ' αυτόν τον ρόλο, καθώς είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που στόχο έχει να βελτιώσει τη λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και να ενισχύσει τον φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος, σε συνδυασμό με την ψυχοσωματική απελευθέρωση από συναισθηματικά τραύματα, τα οποία είναι καταγεγραμμένα στο νευρικό σύστημα, και πιθανόν να έχουν καταλυτικό ρόλο στην αναζήτηση ευτυχίας ή αποφυγής του πόνου μέσω των ουσιών.

Πρόκειται για μια ήπια μέθοδο, με την οποία - χρησιμοποιώντας απαλό άγγιγμα βάρους μέχρι 5gr- μπορούμε να εκτιμήσουμε αλλά και να ενισχύσουμε την λειτουργικότητα του Κρανιοϊερού συστήματος, που αποτελείται από το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπάρχει και λειτουργεί ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός. Δηλαδή, οι δυο βασικές συνιστώσες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Η δυσλειτουργία του Κρανιοϊερού συστήματος προκαλεί αισθητικές, κινητικές ή νευρολογικές διαταραχές, όπως είναι και ο εθισμός. Μέσω της Κρανιοϊερής θεραπείας διευκολύνεται ο φυσικός αμυντικός μηχανισμός τού σώματος ώστε να αντιδράσει και να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός 'αυτόθεραπείας' που διαθέτει ο κάθε οργανισμός.

Πολλά από τα τραύματα που βιώνουμε στην διάρκεια της ζωής μας, είτε είναι καθαρά συναισθηματικά, είτε έχουν ένα σημαντικό συναισθηματικό φόντο, είτε προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Η Ψυχοσωματική Απελευθέρωση (Somatoemotional Release) είναι η θεραπευτική διαδικασία που διευκολύνει το σώμα και την ψυχή να απαλλαγούν από την δράση των υπολειμματικών επιδράσεων ενός προηγούμενου φυσικού ή συναισθηματικού τραύματος. Λειτουργεί συμπληρωματικά με την Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr J. Upledger, διευρύνοντας και προωθώντας την αποτελεσματικότητά της. Ο εκπαιδευμένος θεραπευτής, κάνοντας λεπτούς χειρισμούς με τα χέρια του πάνω στο σώμα του ασθενή και βοηθούμενος, τις περισσότερες φορές, από τον "Θεραπευτικό Διάλογο", είναι δυνατόν να επιτύχει την απελευθέρωση του προσβεβλημένου ιστού, ταυτόχρονα με την απομάκρυνση του συναισθηματικού φόντου. Οι αρχές της Ψυχοσωματικής απελευθέρωσης υποστηρίζουν μια προσέγγιση επικεντρωμένη στον ασθενή, σεβόμενη τη γλώσσα, την κουλτούρα, τα πιστεύω και την ιδιαιτερότητά του. Η επιβίωση από αυτή τη δύσκολη φάση θα τον κάνει πιο δυνατό. Ο στόχος είναι να αποκατασταθεί η χημεία του εγκεφάλου. Βέβαια, κάθε άτομο είναι μοναδικό, με μοναδική ιστορία και διαφορετικές εμπειρίες που επηρεάζουν ανάλογα και τη χημεία του εγκεφάλου. Απαιτείται υπομονή και επιμονή για να αποκατασταθεί η ισορροπία και η αρμονία στη λειτουργικότητα του εγκεφάλου.

Πηγές

'THE EFFECTS OF ADDICTION IN HUMANS LIFE, IS IT POSSIBLE TO UNDERSTAND AND IMPROVE THE EXPERIENCE OF ADDICTS?'
by ELENI TIGINAGA, MSc

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.