ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Η Ψυχοσωματική Απελευθέρωση είναι η θεραπευτική διαδικασία που διευκολύνει το σώμα και την σκέψη να απαλλαγούν από δυσλειτουργίες που προκαλούνται από επιβαρυντικές ψυχολογικές και συναισθηματικές καταστάσεις.

Η Ψυχοσωματική Απελευθέρωση (SomatoEmotional Release) βοηθά σώμα και σκέψη να απαλλαγούν από την δράση των υπολειμματικών επιδράσεων ενός προηγούμενου φυσικού ή συναισθηματικού τραύματος μαζί με την συναισθηματική εμπειρία του. Λειτουργεί συμπληρωματικά με την ΚρανιοΙερή Θεραπεία του Dr. J. Upledger, διευρύνοντας και προωθώντας την αποτελεσματικότητα της.

Πολλά από τα τραύματα που βιώνουμε στην διάρκεια της ζωής μας, είτε είναι καθαρά συναισθηματικά, είτε έχουν ένα σημαντικό συναισθηματικό φόντο, είτε προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Η φιλοσοφία της Ψυχοσωματικής Απελευθέρωσης (SomatoEmotional Release – SER) στηρίζεται στην άποψη ότι οι άνθρωποι μερικές φορές μεταφέρουν μια συναισθηματική εμπειρία στο σώμα, γεγονός που οδηγεί στην απώλεια της λειτουργικής αρμονίας σε κάποιο όργανο ή στον συνδετικό ιστό (περιτονία), με επακόλουθο την εξασθένηση και την πιθανή παθολογία. Δουλεύοντας ο εκπαιδευμένος θεραπευτής με τα χέρια του, βοηθούμενος μερικές φορές από τον Θεραπευτικό Διάλογο, είναι δυνατόν να επιτύχει τη απελευθέρωση του προσβεβλημένου ιστού, ταυτόχρονα με την απομάκρυνση του συναισθηματικού υπόβαθρου.

Πρέπει να αντιληφθούμε ότι το σώμα μας περιλαμβάνει ένα θαυμάσιο σύστημα, το οποίο έχει κληρονομήσει από τους πρωτόγονους προγόνους μας, το οποίο μας επιτρέπει να συγκρατούμε στο βάθος του νευρικού μας συστήματος «ανενεργά» προγραμματισμένα αρχεία ορισμένων γεγονότων. Τα γεγονότα αυτά είναι εκείνα που ο «πρωτόγονος εγκέφαλος» μας ή το R-complex, έχουν αξιολογήσει σαν σημαντικά για την επιβίωση μας ή την ευημερία μας. Με τον όρο «ανενεργά προγράμματα» εννοούμε ότι κάθε φορά που βιώνουμε κάτι που συνδέεται με την πρόωρη μνήμη, πυροδοτείται η αυθόρμητη αντίδραση μας, ή οποία όμως μπορεί να είναι ακατάλληλη στην συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Τέτοιες αντιδράσεις μπορεί να αφορούν είτε χαρά, είτε πόνο.

Ας πάρουμε μερικά υποθετικά παραδείγματα. Ο δάσκαλος μαλώνει τον μικρό Γιάννη αρπάζοντας τον βίαια από τον αριστερό βραχίονα. Πολλά χρόνια αργότερα ένας καλός και έμπιστος φίλος του ώριμου πλέον Γιάννη, τον ακουμπά ελαφρά στην ίδια περιοχή, προκαλώντας του μια ανεξήγητη και αρχικά ανεξέλεγκτη συναισθηματική αντίδραση. Η μικρή Αλίκη αγαπά την γιαγιά της, την εμπιστεύεται και αισθάνεται ασφαλής μαζί της. Η γιαγιά της φορά ένα όχι και τόσο ευχάριστο άρωμα, το οποίο όμως προκαλεί θετικό συναίσθημα στην Αλίκη ακόμα και στην ενήλικη ζωή της. Τώρα θα χρησιμοποιήσουμε τον μικρό Γιάννη (και τον σκληρό δάσκαλο του), για να εξηγήσουμε πως μπορεί να ωφεληθεί από διαδικασία της Ψυχοσωματικής Απελευθέρωσης (SER). Ο Γιάννης μεγαλώνει με ανεξήγητους ήπιους πονοκεφάλους και δυσλειτουργία στην ανώτερη σπονδυλική στήλη. Ο αριστερός ώμος υποφέρει από επαναλαμβανόμενο πόνο και αδυναμία, που επιδεινώνεται με το εργασιακό stress. Έχει επίσης έναν δεσποτικό προϊστάμενο που τον φοβερίζει. Στην διάρκεια μιας αρχικής συνεδρίας Κρανιοϊερής Θεραπείας, ο Γιαννής χαλαρώνει, αλλά το κεφάλι του θέλει να στραφεί προς τα δεξιά, ενώ το αριστερό χέρι σηκώνεται μακριά από την πλευρά του. Ο ειδικός στην Θεραπεία SER ξεκινάει τον Θεραπευτικό Διάλογο, μια διαδικασία συζήτησης, με αρχικό στόχο να βοηθήσει τον Γιάννη να έρθει σε επαφή με τα αισθήματα του. Ταυτόχρονα ο θεραπευτής υποστηρίζει τις ακούσιες κινήσεις του Γιάννη, με έναν τέτοιο τρόπο που να τους επιτρέπει να εξερευνήσουν το πλήρες εύρος κίνησης τους. Αυτή η συνδυασμένη διαδικασία θα οδηγήσει τον Γιάννη να ανακαλύψει τις ρίζες των αιτίων, που του προκαλούν τα σωματικά προβλήματα, ενώ συγχρόνως επαναφέρει στην μνήμη του τα καλά κρυμμένα συναισθήματα, που του προκαλούσε ο βίαιος δάσκαλος του. Μετά από αυτό συνεχίζεται ο διάλογος μαζί την φυσική προσέγγιση, προκειμένου να πετύχουν την απελευθέρωση της μνήμης από τον ιστό που την κρατούσε, μαζί με την απελευθέρωση του αρνητικού αρχικού συναισθήματος.

Οι αρχές της SER υποστηρίζουν μια προσέγγιση επικεντρωμένη στον ασθενή, σεβόμενη την γλώσσα, την κουλτούρα, τα πιστεύω και την διορατικότητα του. Υπογράμμισα παραπάνω την λέξη «συγχρόνως» γιατί η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας εξαρτάται από την ταυτόχρονη ψυχολογική/ συναισθηματική και φυσική προσέγγιση.

Κατά την διάρκεια της φανταστικής διαδικασίας με τον (ενήλικα) Γιάννη, αυτός επανέφερε στην μνήμη του ζωντανά την λεπτομέρεια της κακομεταχείρισης από τον δάσκαλο του. Ο «πρωτόγονος» εγκέφαλος μας δεν φαίνεται να έχει την αντίληψη του χρόνου που έχουν τα υψηλότερα κέντρα του εγκεφάλου. Ο Γιάννης μέσα από αυτήν την διαδικασία ένοιωσε ότι ήταν ξανά ο μικρός Γιάννης, με την καταλυτική παρουσία δάσκαλου του, είδε τα χρώματα στους τοίχους, μύρισε την μυρωδιά από τα θρανία – κάπως σαν να ονειρεύεται. Όταν ονειρευόμαστε η φυσιολογία μας αντιδρά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως θα αντιδρούσε αν πραγματικά το γεγονός συνέβαινε αυτήν ακριβώς την στιγμή.
Χάρις στην παρέμβαση του θεραπευτή, ο Γιάννης μέσα από αυτήν την «αντανάκλαση», άρχισε να αντιλαμβάνεται περισσότερο καθαρά και να καταλαβαίνει τις αναστολές, την έλλειψη αυτοεκτίμησης, τους παράλογους φόβους του, που είχαν "κρυφά" εμποδίσει την πρόοδο της ζωή του. Που τον είχαν κάνει για παράδειγμα τόσο ευάλωτο στον δεσποτικό προϊστάμενο.
Ο Γιάννης βαθμιαία ήταν ικανός να οδηγήσει την σταδιοδρομία του προς μια πιο προσωπική κατεύθυνση. Οι φίλοι, οι συνάδελφοι και η οικογένεια του διαπίστωσαν ότι κάτι έχει αλλάξει στον Γιάννη. Ήταν πιο ήρεμος, λιγότερο φοβισμένος και περισσότερο αποτελεσματικός στην εργασία του. Μετά από μερικές ακόμα θεραπευτικές συνεδρίες τα προβλήματα στον αυχένα, τον ώμο έφυγαν, όπως και οι πονοκέφαλοι.

Πόσο εύκολα η SER μπορεί να συμβεί;

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα ή τον βαθμό της συναισθηματικής συνοχής, αλλά βασικός παράγοντας φαίνεται να είναι η αδυναμία του ατόμου να δεχθεί ή να ενσωματώσει μια συγκεκριμένη εμπειρία. Στην περίπτωση του Γιάννη, ήταν ικανός να έρθει γρήγορα σε επαφή με το πρόβλημα του και με την σωστή βοήθεια, να το επιλύσει. Ο Γιάννης είχε υποφέρει για χρόνια στην σιωπή, η ανάμνηση του δάσκαλου ήταν τόσο αποτελεσματικά «θαμμένη», που δεν είχε ιδέα ή έστω υποψία ότι του είχε προκαλέσει συναισθηματικό πρόβλημα. Προήλθε από αρμονικό οικογενειακό περιβάλλον, ενώ ένοιωθε ασφαλής μέχρι που πήγε στο σχολείο. Εντούτοις ο δάσκαλος τον έκανε να νοιώθει ντροπιασμένος, που είχε αποτύχει να αναζητήσει την προστασία των γονέων του. Είχε όμως εκείνα τα καλά στοιχεία που τον βοήθησαν να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματα του.
Σε άλλους όμως ανθρώπους η ικανότητα να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματα τους διαφέρει δραματικά. Η διαδικασία SER μπορεί να εμποδιστή από ένα βαθμό αντίστασης. Είναι σαν ένας ασυναίσθητος μηχανισμός μας επιτρέπει να αρχίσει η διαδικασία, όταν είμαστε στην κατάλληλη χρονική στιγμή για να γίνει μια σημαντική αλλαγή στη ζωή μας. Η Κρανιοϊερή Θεραπεία, μπορεί με ήπιο τρόπο, να προετοιμάσει το έδαφος, βοηθώντας το σώμα να συμμετέχει σε αυτήν την διαδικασία.

Πως προήλθε η SER;

Η έννοια SomatoEmotional Release αναπτύχθηκε στην διάρκεια μιας τρίχρονης περιόδου (1977 – 1980), από τους Dr Zvi Karni και Dr John Upledger, όταν και οι δύο ήταν ερευνητές στο Department of Biomechanics at Michigan State University, U.S.A.Ο Dr Karni είχε doctorates στην Biological Engineering και Biophysics. Το αντικείμενο της έρευνας του ήταν να εξερευνήσει τα πιθανά πεδία όπου η Ιατρική, η Βιολογία, η Φυσική και η Εφαρμοσμένη Μηχανική μπορούν να ενσωματωθούν, ώστε να υπηρετήσουν καλύτερα τον άνθρωπο.

Ένα από τα βασικά ευρήματα των Upledger και Karni ήταν ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις που ο ανθρώπινος ιστός έμπαινε σε διαδικασία απελευθέρωσης, υπήρχε σημαντική αλλαγή στον Κρανιοϊερό ρυθμό. Φαίνεται ότι στην διάρκεια αυτών των αλλαγών, ενεργοποιείται μια κατάσταση σημαντική στην εν τω βάθη διαδικασία ίασης, τόσο συναισθηματική, όσο και μηχανική. Έτσι δίνεται στον θεραπευτή ο αντικειμενικός τρόπος παρακολούθησης και ως εκ τούτου έλεγχος, της θεραπευτικής διαδικασίας.
Οι ασθενείς ήταν αυτοί που αποκάλυψαν στον Dr Upledger την εξαιρετική χρησιμότητα της SER. Όταν έκανε θεραπεία σε αυτιστικά παιδιά, είδε ότι μερικές φορές κάποιο άκρο τους ήθελε να κινηθεί αυτόματα. Δουλεύοντας προσεκτικά με αυτά τα άκρα μπορούσε να επιτύχει μόνιμη απελευθέρωση ενός αποτυπωμένου τραύματος. Σε μια τέτοια περίπτωση ο ασθενής του άρχισε να κλαίει. Η θεραπεία συνεχίστηκε κανονικά, αλλά μετά το τέλος της διαπίστωσαν ότι ο ασθενής ήταν περισσότερο ανοικτός στην επικοινωνία. Χωρίς να υπάρχει κάποια κατευθυντήρια γραμμή, συνεχίστηκαν αυτού του τύπου οι θεραπείες. Η διαδικασία αποδείχτηκε ευεργετική σχεδόν σε κάθε τύπο ασθενή, και σχεδόν σε κάθε τύπο προβλήματος. Έτσι καθιερώθηκε η SER σαν πραγματική κεντρική θεραπεία.

SER – ένα φυσικό φαινόμενο

Το τελικό στοιχείο που μας έκανε να κατανοήσουμε την αποτελεσματικότητα της SER, είναι η αντίληψη της Κύστης Ενέργειας. Πολύ σύντομα, η Κύστη Ενέργειας είναι περιοχή στους ιστούς που δεν έχουν μόνο περιορισμό της λειτουργικότητας τους, αλλά φέρουν επίσης κάποια μορφή ενέργειας, που εμφανίζει τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά. Γενικά σχετίζονται με τραυματισμό. Προκαλούνται όταν οι ιστοί δέχονται ενέργεια περισσότερη από εκείνη που μπορούν να αποβάλλουν. Αυτή η είσοδος της ενέργειας μπορεί να είναι μηχανική, συναισθηματική ή και τα δύο. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η συναισθηματική είσοδος μπορεί να σχηματίσει κύστη ενέργειας με τον ίδιο τρόπο που σχηματίζει η μηχανική είσοδος. Όπως ακριβώς συμβαίνει σε μια σηπτική κύστη, ο προσβεβλημένος ιστός προσπαθεί να απομονώσει την περιοχή, με σκοπό να περιορίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις. Η ορολογία Κύστη Ενέργειας προτάθηκε στον Dr Upledger από τον Dr. Elmer Green, Director of the Meninger Institute, όταν ο Dr. Upledger του περιέγραψε αυτό το φαινόμενο.
Η κύστη ενέργειας συχνά είναι το αόρατο, τελευταίο κομμάτι μεταξύ της μερικής και ολικής αποκατάστασης ενός τραύματος. Ανεξάρτητα της αιτίας η επίπτωση της είναι πάντα στους ιστούς.
Για να καθαρίσει μια κύστη ενέργειας που περιέχει ένα συναισθηματικό συστατικό, απαιτείται κάποιου βαθμού συναισθηματική απελευθέρωση. Το κλειδί για τον θεραπευτή να διευκολύνει την διαδικασία SER, είναι να ανιχνεύσει τις κύστες ενέργειας, να παρακολουθεί τον Κρανιοϊερό ρυθμό και να ακολουθεί το σώμα. Η εμπειρία δείχνει ότι η θεραπεία με τα χέρια, που υποστηρίζεται από τον θεραπευτικό διάλογο, την καθοδηγούμενη εικόνα, την δημιουργική απεικόνιση, και μια ποικιλία από αλλά ουδέτερα προσφερθέντα εργαλεία, όχι μόνο δυναμώνουν το άτομα, αλλά μπορεί να επιτυχουν ολοκληρωτική απελευθέρωση, μακροχρόνιας και βαθιά κρυμμένης συναισθηματικά – προκαλούμενης δυσλειτουργίας.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι όταν βιώνουμε το συναίσθημα, η συνειδητοποίηση μας λειτουργεί μέσω του μεταιχμιακόυ (λιμπικού) συστήματος ή του «Εγκεφάλου των Θηλαστικών». Το μεταιχμιακό σύστημα είναι αυτό με το οποίο ονειρευόμαστε.

Αντίθετα με τον φλοιό του εγκεφάλου ή τα ψηλότερα κέντρα του εγκεφάλου (συνειδητό τμήμα), που είναι κυρίαρχα στην διαδικασία της ανάλυσης, το μεταιχμιακό σύστημα είναι το μέρος του εγκεφάλου (υποσυνείδητο) όπου η μεταφορά, οι εικόνες και τα σύμβολα είναι η γλώσσα επικοινωνίας, ενώ δεν έχει την αίσθηση του χρόνου. Επικοινωνεί με το αυτόνομο νευρικό σύστημα και τον μεταβολισμό, γεγονός που δικαιολογεί γιατί μπορεί και επηρεάζει την φυσιολογία (ακραία μερικές φορές), στην διάρκεια των ονείρων μας.
Η προσεκτική, καθοδηγούμενη χρήση του μεταιχμιακού συστήματος, μας παρέχει μια άμεση φωνή για το σώμα , δίνοντας μας την δυνατότητα να ακούσουμε τα μηνύματα ανεμπόδιστα από ανάλυση, διάγνωση ή ρετουσάρισμα, όπως ακριβώς ο φανταστικός μας ήρωας Γιάννης, άκουσε αυτό που ο ώμος του προσπαθούσε να του εκφράσει στο μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του.

Η στρατολόγηση του μεταιχμιακού συστήματος με τη μορφή ενός δίαυλου επικοινωνίας και αλλαγής, εμπλέκει ταυτόχρονα το μηχανικό και το συναισθηματικό μέρος του προβλήματος, έτσι βοηθάει την ολοκληρωτική απελευθέρωση μακροχρόνιων και ανθεκτικών προβλημάτων.