Η κατανόηση της σχέσης αυτής είναι η προϋπόθεση για την ανάπτυξη αποτελεσματικής θεραπευτικής προσέγγισης.

Η ημικρανία είναι μια κατάσταση που επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες, και αυτό έχει συσχετιστεί με διάφορους παράγοντες. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αυτά είναι γενικά παρατηρήσεις και δεν ισχύουν απαραίτητα για όλες τις γυναίκες,  ή για όλες τις περιπτώσεις ημικρανίας. Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης της ημικρανίας στις γυναίκες είναι:

1. Ορμονικές Αλλαγές: Οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής των γυναικών, όπως η περίοδος, η εγκυμοσύνη και η εμμηνόπαυση μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο λειτουργίας τού εγκεφάλου και να συμβάλουν στην εκδήλωση της ημικρανίας.
2. Γενετικοί Παράγοντες: Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην ευαισθησία στην ημικρανία, και κατά την έρευνα έχει διαπιστωθεί ότι η γενετική προδιάθεση μπορεί να είναι πιο έντονη στις γυναίκες.
3. Λήψη ορμονών: Οι ορμονικές αλλαγές που συνδέονται με τη χρήση ορμονικών εναλλακτικών θεραπειών, όπως ορμονικές αντισυλληπτικές μέθοδοι, επίσης, μπορεί να επηρεάσουν την εμφάνιση της ημικρανίας.
4. Διατροφικοί Παράγοντες: Ορισμένες διατροφικές επιλογές και η χρήση ορισμένων τροφών και ποτών, όπως η καφεΐνη, είναι δυνατόν να επιδρούν στην ημικρανία, ενώ, παράλληλα, οι γυναίκες μπορεί να έχουν διαφορετικά διατροφικά προφίλ σε σχέση με τους άνδρες.

Οι κύκλοι τής γυναικείας φυσιολογίας, όπως η περίοδος, η εγκυμοσύνη και η εμμηνόπαυση, είναι στενά συνδεδεμένοι με τις αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών. Ειδικότερα, οι αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων, που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής μιας γυναίκας, έχουν συσχετιστεί με την εκδήλωση της ημικρανίας. Είναι δεδομένο ότι πολλές γυναίκες αναφέρουν επιδείνωση των συμπτωμάτων τής ημικρανίας κατά τη διάρκεια της περιόδου τους. Επομένως οι ορμόνες, ενδεχομένως, να είναι υπεύθυνες για την υψηλότερη συχνότητα της ημικρανίας στις γυναίκες. Οι ορμόνες είναι χημικά μόρια που δρουν ως μηνύματα για το συντονισμό τής βιοχημικής δραστηριότητας των κυττάρων και των πολυκυτταρικών οργανισμών.  Πιο αναλυτικά οι ορμόνες:

• Παράγονται από ειδικούς ιστούς, ή αδένες.
• Εκκρίνονται στο αίμα, το οποίο και τις μεταφέρει στα σημεία όπου επενεργούν.
• Προκαλούν ορισμένες βιοχημικές τροποποιήσεις στη δραστηριότητα των οργάνων, ή των κυττάρων όπου δρουν (όργανα – στόχοι, ή κύτταρα - στόχοι).
• Οι ορμόνες που σχετίζονται με το φύλο παράγονται από τα επινεφρίδια και τους γεννητικούς αδένες τού άνδρα ή της γυναίκας.
• Οι ορμόνες, επιδρούν καθοριστικά στη ζωή μας. Ιδιαίτερα στις γυναίκες που συνδέονται με λειτουργίες του φύλου, όπως την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Η έκκριση των ορμονών από τις ωοθήκες στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας αλλάζει ημέρα με την ημέρα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα διαφορετικά επίπεδα των ορμονών τού φύλου, ενδεχομένως, εξηγούν γιατί οι γυναίκες εμφανίζουν υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης ημικρανίας σε σχέση με τους άνδρες. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Molecular Biosciences ισχυρίζεται ότι οι ορμόνες του φύλου επηρεάζουν τα κύτταρα γύρω από το τρίδυμο νεύρο και τα σχετιζόμενα αιμοφόρα αγγεία στο κεφάλι. Τα οιστρογόνα -που βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας- φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την ευαισθητοποίηση αυτών των κυττάρων που πυροδοτούν την ημικρανία. «Μπορούμε να παρατηρήσουμε σημαντικές διαφορές, στο πειραματικό μας μοντέλο για την ημικρανία, μεταξύ ανδρών και γυναικών και προσπαθούμε να κατανοήσουμε τους μοριακούς συσχετισμούς που είναι υπεύθυνοι για αυτές τις διαφορές», εξηγεί ο καθηγητής Antonio Ferrer-Montiel από το Πανεπιστήμιο Miguel Hernández της Ισπανίας. «Παρότι πρόκειται για μια περίπλοκη διαδικασία, πιστεύουμε ότι οι αλλαγές στις οποίες υπόκειται το τριδυμοαγγειακό σύστημα από τις ορμόνες του φύλου, διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο που δεν έχει γίνει πλήρως αντιληπτός». Ο Ferrer-Montiel και η ομάδα του έκαναν ανασκόπηση δεκαετιών στη βιβλιογραφία για τον ρόλο των ορμονών του φύλου, την ευαισθησία στην ημικρανία και στην αντίδραση των κυττάρων στην πυροδότηση της ημικρανίας για να προσδιορίσουν τον ρόλο συγκεκριμένων ορμονών. Μερικές ορμόνες, όπως η τεστοστερόνη, φαίνεται να προστατεύουν από την ημικρανία, ενώ άλλες, όπως η προλακτίνη, φαίνεται να την επιδεινώνουν. Το επιτυγχάνουν μετατρέποντας τα κυτταρικά κανάλια ιόντων, που ελέγχουν τις αντιδράσεις των κυττάρων στα εξωτερικά ερεθίσματα, περισσότερο ή λιγότερο ευάλωτα στις ημικρανίες. Ορισμένες ορμόνες απαιτούν περαιτέρω έρευνα για να προσδιοριστεί ο ρόλος τους. Ωστόσο, τα οιστρογόνα ξεχωρίζουν ως καθοριστικός παράγοντας για την κατανόηση της εμφάνισης της ημικρανίας. Αρχικά έχει αναγνωρισθεί ως σημαντικός παράγοντα για τις εμμηνορροϊκές γυναίκες και τη συσχέτιση κάποιων τύπων ημικρανίας με τις ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με το επίπεδο των ορμονών στην εμμηνόρροια. Τα στοιχεία τής ερευνητικής ομάδας δείχνουν ότι οι αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων ευαισθητοποιούν τα κύτταρα γύρω από το τρίδυμο νεύρο, πυροδοτώντας ευκολότερα ημικρανία.

Ο Ferrer-Montiel προειδοποιεί ότι η μελέτη τους είναι σε αρχικό στάδιο. Ο ρόλος των οιστρογόνων και άλλων ορμονών στην ημικρανία είναι πολύπλοκος και απαιτεί πολύ περισσότερη έρευνα για την κατανόησή του. Οι συγγραφείς τονίζουν την ανάγκη για μελέτες που να εστιάζουν στη σχέση μεταξύ των εμμηνορρυσιών ορμονών και της ημικρανίας. Η τρέχουσα εργασία τους βασίζεται σε μοντέλα in vitro και σε ζώα, τα οποία δεν είναι εύκολο να μεταφραστούν σε ανθρώπους που πάσχουν από ημικρανία. Βλέπουν, όμως, ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον και σκοπεύουν να συνεχίσουν την έρευνά τους.

Πηγές

• Maite Artero-Morales, Sara González-Rodríguez, Antonio Ferrer-Montiel. TRP Channels as Potential Targets for Sex-Related Differences in Migraine Pain. Frontiers in Molecular Biosciences, 2018
• The TRPA1 channel in migraine mechanism and treatment, Authors S Benemei C Fusi Gabriela Trevisan  Pierangelo Geppetti Source Information May 2014, Volume171(Issue10)Pages, p.2552To - 2567 - British Journal of Pharmacology