Η άνοια είναι μια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σοβαρή γνωστική εξασθένιση, η οποία επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη, τη συμπεριφορά και την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες.

Η άνοια μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων γενετικών, περιβαλλοντικών και σχετιζόμενων με την ηλικία παραγόντων. Οι πιο κοινές μορφές άνοιας περιλαμβάνουν τη νόσο τού Αλτσχάιμερ, την άνοια που σχετίζεται με εγκεφαλικό επεισόδιο, τη νόσο τού Πάρκινσον και την άνοια Lewy bodies (DLB) -ένας τύπος νευροεκφυλιστικής διαταραχής. Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσουν τα άτομα με άνοια περιλαμβάνουν δυσκολία στη μνήμη, σύγχυση, αλλαγές στην προσωπικότητα και προκλήσεις στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Η διάγνωση της άνοιας γίνεται μέσω ιατρικής κλινικής αξιολόγησης, ενδεχομένως με τη χρήση ερωτηματολογίων και εργαστηριακών εξετάσεων. Η θεραπεία της επικεντρώνεται στη διαχείριση των συμπτωμάτων, στην υποστήριξη του ασθενούς και στην προώθηση της ποιότητας ζωής. Η πρόληψη της άνοιας μπορεί να επιτευχθεί μέσω υγιεινών διατροφικών επιλογών, σωματικής άσκησης, κοινωνικής ενασχόλησης και γνωστικής διέγερσης. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η πρόληψη και η διαχείριση παραγόντων κινδύνου, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης.

Κρανιοϊερή Θεραπεία (Upledger) 

Σύμφωνα με τον Dr. John Upledger, όπως σε κάθε άνθρωπο υπάρχει ο καρδιακός και ο αναπνευστικός ρυθμός, έτσι υπάρχει και ο Κρανιοϊερός Ρυθμός. Προκαλείται από την απόσταξη και απορρόφηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό). Ο ανεπαίσθητος αυτός ρυθμός μπορεί να γίνει αντιληπτός σε ολόκληρο το σώμα. Εκπαιδευμένος θεραπευτής τής Κρανιοϊερής Θεραπείας μπορεί να τον ψηλαφίσει και μέσω αυτού να αξιολογήσει την λειτουργικότητα του Κρανιοϊερού Συστήματος, δηλαδή τη λειτουργικότητα του περιβάλλοντος όπου λειτουργεί ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός, οι βασικές, δηλαδή, συνιστώσες τού Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Με ένα απαλό άγγιγμα σε διάφορα σημεία τού σώματος, ένας εκπαιδευμένος θεραπευτής μπορεί να εντοπίσει περιοχές με ασυμμετρία τού Κρανιοϊερού ρυθμού. Αυτή η ασυμμετρία μάς δείχνει ότι για κάποιο λόγο αυτή η περιοχή δυσλειτουργεί. Η δυσλειτουργία μπορεί να εκφρασθεί με ποικιλία συμπτωμάτων. Η συχνότητα του ρυθμού αυτού σε φυσιολογικές συνθήκες είναι 6 έως 12 κύκλους το λεπτό. Ο Upledger παρατήρησε ότι ο κύκλος, ή η κυκλοφορία τού εγκεφαλονωτιαίου υγρού μειώνεται καθώς προσεγγίζουμε τη μέση ηλικία, οπότε αυτή η μείωση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 50%.

Ο Michael Morgan, LMT, CAT-D, εκπαιδευτής τού Ινστιτούτου Upledger, προχώρησε αυτή την έρευνα ένα βήμα παραπέρα και διαπίστωσε ότι σε άτομα με γεροντική άνοια η ροή των εγκεφαλικών υγρών τους ήταν 75% μικρότερη από εκείνη ενός φυσιολογικού ενήλικα. Αυτό σημαίνει ότι καθώς γερνάμε -εν μέρει λόγω φλεγμονών και άλλων καταστάσεων που προκαλούνται από διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, υδατάνθρακες, ή βαρέα μέταλλα, ή ακόμα και από πιθανό τραύμα στο κεφάλι- προσβάλλεται η φυσιολογία του εγκεφάλου, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Ουσιαστικά αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο εγκέφαλος «στεγνώνει» καθώς γερνάμε, με αποτέλεσμα τον ευκαιριακό σχηματισμό συμφύσεων ή περιορισμών στο σύστημα των μεμβρανών που περιβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.

Still Point

Στην Κρανιοϊερή Θεραπεία υπάρχει μια τεχνική που ονομάζεται "Still Point", ή «Σημείο Ηρεμίας». Αυτή η απλή τεχνική είναι σε θέση να αυξήσει τη ροή τού εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο, βοηθώντας στο ξέπλυμα των συσσωρευμένων τοξινών. Το «Σημείο Ηρεμίας» προκαλείται όταν διακοπεί ο Κρανιοϊερός ρυθμός με έναν τρόπο ήπιο και φυσικό, όταν δηλαδή ανασταλεί για ένα διάστημα η παραγωγή και απορρόφηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, όχι απότομα ή βίαια, αλλά με ένα τρόπο που μπορεί να περιγραφεί σαν «παρατεταμένη παύση». Μπορεί δηλαδή, να τη προκαλέσει ο θεραπευτής με σκοπό να διευκολύνει την απελευθέρωση των περιορισμών στο σύστημα των μεμβρανών που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Αυτή η ήπια και φυσική παύση τής ροής του υγρού επιδρά με έναν δυναμικό τρόπο. Προκαλεί στιγμιαία αύξηση της ποσότητας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διάταση των μεμβρανών, που οδηγεί στην απελευθέρωση περιοχών περιορισμένης ελαστικότητας ή περιοχών με συμφύσεις, έτσι ώστε όταν το υγρό κυκλοφορήσει εκ νέου, να προκληθεί αυτόματα η απελευθέρωση των εμπλεκομένων ιστών. Επιπλέον, προκαλεί αύξηση της κυκλοφορίας τού αίματος μέσα στον εγκέφαλο, με ευεργετικό αποτέλεσμα τόσο στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, όσο και σε ολόκληρο το σώμα. Συνέπεια των προηγουμένων είναι: η ανακούφιση από τον πονοκέφαλο, τον  μυϊκό σπασμό, τον πόνο, ο έλεγχος του άγχους, η καλύτερη προσαρμογή στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, η χαλάρωση και γενικά η καλή διάθεση.

Οι θεραπευτές μπορούν να προκαλέσουν το «Σημείο Ηρεμίας» με εξειδικευμένους χειρισμούς. Μπορεί, όμως, να προκληθεί και από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο. Χρειάζεται μια ειδική συσκευή που λέγεται Still Point Inducer και πωλείται από το Ινστιτούτο Upledger. Απλά επιλέγετε μια αναπαυτική επιφάνεια (καναπέ, κρεβάτι, ή ακόμα και το πάτωμα), και ξαπλώνετε ύπτια (ανάσκελα). Τοποθετήστε την συσκευή κάτω από το κεφάλι σας, στην ίδια ευθεία με τα αυτιά σας, επιτρέποντας το βάρος τού κεφαλιού να αναπαυθεί πάνω της. Κλείστε τα μάτια και χαλαρώστε για 10 έως 20 λεπτά τής ώρας. Η τεχνική του  «Σημείου Ηρεμίας» μπορεί να εφαρμόζεται σε όλους τους ανθρώπους έως και τέσσερις φορές την ημέρα. Αντενδείκνυται σε περιπτώσεις εσωτερικής αιμορραγίας στο κεφάλι, σε πρόσφατο εγκεφαλικό επεισόδιο, ή πρόσφατο τραυματισμό στο κεφάλι και σε περιπτώσεις όγκου τού εγκεφάλου.

ΕΡΕΥΝΑ

 «Σημείο Ηρεμίας» και Άνοια

Ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μεικτή μεθοδολογία ώστε να διερευνηθούν οι επιδράσεις τής Κρανιοϊερής Θεραπείας και πιο συγκεκριμένα της τεχνικής «Σημείο Ηρεμίας - Still Point» σε 9 ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν και αξιολογήθηκαν πριν την έναρξη της θεραπείας (3 εβδομάδες), κατά την θεραπευτική παρέμβαση (6 εβδομάδες) και μετά την παρέμβαση (3 εβδομάδες), χρησιμοποιώντας για την αξιολόγηση την τροποποιημένη κλίμακα αξιολόγησης της σύγχυσης Cohen-Mansfield Agitation Inventory (M-CMAI). Πρόκειται για μια κλίμακα 29 θέσεων για την συστηματική αξιολόγηση της σύγχυσης. Οι ηλικιωμένοι αξιολογούνται σχετικά με την συχνότητα με την οποία εκδηλώνουν επιθετικές, ή μη επιθετικές συμπεριφορές τόσο σωματικές, όσο και λεκτικές.

Αποτελέσματα

Η τεχνική «Σημείο Ηρεμίας - Still Point» εφαρμόστηκε καθημερινά για 6 εβδομάδες από πιστοποιημένο θεραπευτή. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντική μείωση των ευρημάτων τόσο στο σύνολο, όσο και σε επιμέρους στοιχεία τής κλίμακας αξιολόγησης M-CMAI κατά την περίοδο παρέμβασης. Η μείωση αυτή συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της μετα-παρέμβασης περιόδου για τα επιμέρους στοιχεία τής μη επιθετικής σωματικής συμπεριφοράς και λεκτικής σύγχυσης. Οι συνεντεύξεις τού προσωπικού φροντίδας και της οικογένειας επιβεβαίωσαν τα ποσοτικά ευρήματα. Οι συμμετέχοντες ήταν, επίσης, πιο συνεργάσιμοι κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων τής καθημερινής φροντίδας και εμφάνισαν σημαντικές αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον.

Συμπερασματικά

Τα ευρήματα διερευνητικής μελέτης αποκάλυψαν ότι η Κρανιοϊερή Θεραπεία εφαρμόζεται από καλά εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας για την αντιμετώπιση ενός ευρέος φάσματος προβλημάτων σε ηλικιωμένους (Walsh, 2007), κυρίως όμως για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου. Σε μικρότερο βαθμό χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση δευτεροπαθών συμπτωμάτων που σχετίζονται με νευρολογικά προβλήματα, όπως η νόσος του Parkinson και η άνοια. Ο Walsh (2007) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ευρήματα αυτά δεν αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα, αλλά «υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρξουν σημαντικά οφέλη για τους ηλικιωμένους ενήλικες που αξίζει να διερευνηθούν περαιτέρω». Όσοι ασχολούνται με ηλικιωμένους ασθενείς έχουν την ευθύνη να μάθουν περισσότερα για την Κρανιοϊερή Θεραπεία, ώστε να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τη χρήση της. Αυτή η πιλοτική μελέτη παρέχει μια σημαντική και καινοτόμο συμβολή στην προσπάθεια αυτή!

Πηγές

• Craniosacral Still Point Technique Exploring Its Effects in Individuals With Dementia, Linda A. Gerdner, PhD, RN; Laura K. Hart, PhD, RN; and M. Bridget Zimmerman, PhD, JOGNonline.com
• "The Still Point" ή "Σημείο Ηρεμίας", craniosacral.gr
• CranioSacral Therapy is Being Explored as Treatment for Alzheimer's Disease, Michael Morgan, LMT, CAT-D