26 Ιουλίου 2025

Κατηγορία

Σκέψεις

# Topics

αφυδάτωση, ανοσοποιητικό σύστημα, καλοκαίρι και υγεία, Βιταμίνη D, Αντηλιακή προστασία, Καρδιαγγειακή ευεξία, Ψυχική υγεία, Διάθεση, Κοινωνικοποίηση

Social sharing

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ & ΥΓΕΙΑ

Το καλοκαίρι αποτελεί μια περίοδο μοναδικών προκλήσεων και ευκαιριών για την ανθρώπινη υγεία.

Η αύξηση της θερμοκρασίας, των ωρών φωτός και των κοινωνικών δραστηριοτήτων δημιουργεί ένα πολύπλοκο περιβάλλον που επηρεάζει τόσο τη σωματική, όσο και τη συναισθηματική μας κατάσταση. Κατανοώντας αυτές τις επιδράσεις, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα οφέλη τής θερινής περιόδου, ενώ ταυτόχρονα προστατεύουμε την υγεία μας.

Θετικές Επιδράσεις του Καλοκαιριού στη Σωματική Υγεία

Βιταμίνη D και Οστική Υγεία: Η έκθεση στο ηλιακό φως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αποτελεί τη φυσικότερη πηγή βιταμίνης D για τον οργανισμό. Η βιταμίνη D παίζει καθοριστικό ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου και τη διατήρηση της οστικής πυκνότητας¹. Έρευνες δείχνουν ότι η επαρκής έκθεση στο ηλιακό φως μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ενήλικες². Η σύνθεση βιταμίνης D στο δέρμα μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας Β (UVB) είναι μια διαδικασία που εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του τύπου δέρματος, της γεωγραφικής θέσης και της ώρας της ημέρας. Κατά τους θερινούς μήνες, ακόμη και μια σύντομη έκθεση 10-15 λεπτών μπορεί να παράγει επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D για τις περισσότερες ανάγκες του οργανισμού³.

Ενίσχυση του Ανοσοποιητικού Συστήματος: Το καλοκαίρι φέρνει μαζί του ενίσχυση της ανοσοποιητικής λειτουργίας μέσω πολλαπλών μηχανισμών. Πέρα από τη βιταμίνη D, που έχει αποδειχθεί ότι ρυθμίζει την ανοσοποιητική απόκριση, η αυξημένη σωματική δραστηριότητα που συνήθως χαρακτηρίζει την περίοδο ενισχύει τη λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων⁴. Επιπλέον, η βελτιωμένη διάθεση που συνδέεται με το καλοκαίρι μπορεί να μειώσει τα επίπεδα στρες, τα οποία είναι γνωστό ότι καταστέλλουν την ανοσοποιητική λειτουργία⁵.

Καρδιαγγειακά Οφέλη: Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, από απλούς περιπάτους στην παραλία μέχρι πιο έντονες δραστηριότητες όπως κολύμβηση και ποδηλασία, συμβάλλει σημαντικά στην καρδιαγγειακή υγεία. Η τακτική άσκηση ενισχύει την καρδιακή λειτουργία, βελτιώνει την κυκλοφορία τού αίματος και μειώνει την αρτηριακή πίεση⁶. Παράλληλα, η θερμότητα του καλοκαιριού προκαλεί αγγειοδιαστολή, βοηθώντας στη μείωση της πίεσης στο κυκλοφορικό σύστημα.

Προκλήσεις για τη Σωματική Υγεία το Καλοκαίρι

Αφυδάτωση και Θερμική Εξάντληση: Η υψηλή θερμοκρασία και η αυξημένη εφίδρωση του καλοκαιριού δημιουργούν σημαντικούς κινδύνους αφυδάτωσης. Η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών μπορεί να οδηγήσει σε θερμική εξάντληση, θερμοπληξία και άλλες σοβαρές καταστάσεις⁷. Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης περιλαμβάνουν κόπωση, ζάλη, κεφαλαλγία και μειωμένη νοητική απόδοση. Ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες, όπως τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και άτομα με χρόνιες παθήσεις, χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη διάρκεια περιόδων με αυξημένη θερμαοκρασία. Η επαρκής ενυδάτωση πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα, συνίσταται κατανάλωση τουλάχιστον 2-3 λίτρων νερού ημερησίως⁸.

Δερματικά Προβλήματα και Καρκίνος Δέρματος: Η παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κινδύνους του καλοκαιριού. Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις περιλαμβάνουν ηλιακά εγκαύματα, φωτογήρανση και επιδείνωση υπαρχόντων δερματικών καταστάσεων. Μακροπρόθεσμα, η συσσωρευμένη βλάβη από την UV ακτινοβολία αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος⁹. Η προστασία από τον ήλιο μέσω αντηλιακών κρεμών με SPF 30 ή υψηλότερο, προστατευτικά ρούχα και αποφυγή τής έκθεσης κατά τις μεσημβρινές ώρες (11:00-16:00) είναι απαραίτητα μέτρα προστασίας¹⁰.

Ψυχολογικές και Συναισθηματικές Επιδράσεις

Βελτίωση της Διάθεσης και Μείωση της Κατάθλιψης: Το καλοκαίρι φέρνει φυσική ανακούφιση από τη λεγόμενη "εποχική συναισθηματική διαταραχή" (SAD), μια μορφή κατάθλιψης που συνδέεται με τη μειωμένη έκθεση στο φως κατά τους χειμερινούς μήνες¹¹. Η αυξημένη διαθεσιμότητα φυσικού φωτός επηρεάζει θετικά την παραγωγή σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με αισθήματα ευτυχίας και ευημερίας¹². Παράλληλα, το φωτεινό περιβάλλον τού καλοκαιριού ρυθμίζει τον κιρκάδιο ρυθμό, βελτιώνοντας την ποιότητα του ύπνου και τη συνολική ψυχική υγεία. Η έκθεση στο πρωινό φως είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τη σταθεροποίηση του ρολογιού τού σώματος και τη μείωση των συμπτωμάτων άγχους¹³.

Κοινωνικοποίηση και Ψυχική Ευημερία: Η θερινή περίοδος παρέχει αυξημένες ευκαιρίες για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και υπαίθριες δραστηριότητες, στοιχεία κρίσιμα για την ψυχική υγεία. Οι έρευνες δείχνουν ότι η κοινωνική στήριξη και η συμμετοχή σε κοινότητες δραστηριοτήτων μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους¹⁴. Η επαφή με τη φύση, που διευκολύνεται από τις καλές καιρικές συνθήκες τού καλοκαιριού, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και βελτιώνει τη γενική ψυχολογική κατάσταση¹⁵. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως "forest bathing", αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των θετικών επιδράσεων του καλοκαιριού.

Προκλήσεις για την Ψυχική Υγεία

Άγχος από την Εμφάνιση και την Κοινωνική Πίεση: Παρά τα πολλά οφέλη, το καλοκαίρι μπορεί να φέρει και ψυχολογικές προκλήσεις. Η πίεση για "καλοκαιρινό σώμα" και η αυξημένη έκθεση του σώματος μπορεί να προκαλέσει άγχος και προβλήματα αυτοεκτίμησης, ιδιαίτερα σε ευάλωτα άτομα¹⁶. Αυτή η κοινωνική πίεση μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές συμπεριφορές, όπως ακραίες δίαιτες ή υπερβολική άσκηση.

Διαταραχές Ύπνου από τη Ζέστη: Οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να διαταράξουν την ποιότητα του ύπνου, προκαλώντας αϋπνία και κόπωση την επόμενη ημέρα. Η μη επαρκής ανάπαυση επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση, τη γνωστική λειτουργία και τη συνολική ψυχική υγεία¹⁷. Η διατήρηση δροσερού περιβάλλοντος ύπνου και η προσαρμογή των συνηθειών ανάπαυσης στις καλοκαιρινές συνθήκες είναι απαραίτητες.

Στρατηγικές Προώθησης της Υγείας το Καλοκαίρι

Ισορροπημένη Έκθεση στον Ήλιο: Η βέλτιστη αξιοποίηση των ωφελειών τού καλοκαιριού απαιτεί σκόπιμη και προστατευμένη έκθεση στο ηλιακό φως. Συνιστάται έκθεση 10-30 λεπτών ημερησίως κατά τις πρωινές ή απογευματινές ώρες, αποφεύγοντας τις εντονότερες μεσημβρινές. Η χρήση αντηλιακής προστασίας μετά από αυτή την αρχική έκθεση εξασφαλίζει προστασία, χωρίς να εμποδίζει τη σύνθεση βιταμίνης D¹⁸.

Διατήρηση Επαρκούς Ενυδάτωσης: Η σωστή ενυδάτωση αποτελεί τη βάση για τη διατήρηση της υγείας το καλοκαίρι. Πέρα από το νερό, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, όπως καρπούζι, αγγούρι και ντομάτα, συμβάλλει στην επαρκή ενυδάτωση ενώ παρέχει και απαραίτητα θρεπτικά συστατικά¹⁹.

Διατήρηση Δραστηριότητας με Ασφάλεια: Η εκμετάλλευση των καλοκαιρινών δραστηριοτήτων για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης πρέπει να γίνεται με σωφροσύνη. Οι ασκήσεις κατά τις δροσερότερες ώρες της ημέρας, η επιλογή σκιερών χώρων και η διαλειμματική δραστηριότητα με συχνές διακοπές για ανάπαυση και ενυδάτωση εξασφαλίζουν τα οφέλη χωρίς τους κινδύνους.

Συμπεράσματα

Το καλοκαίρι αποτελεί μια περίοδο μοναδικών ευκαιριών για την προώθηση της σωματικής και ψυχικής υγείας. Από τη σύνθεση βιταμίνης D και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μέχρι τη βελτίωση της διάθεσης και την αυξημένη κοινωνικοποίηση, οι θετικές επιδράσεις είναι πολυάριθμες και σημαντικές. Ταυτόχρονα, η αναγνώριση και η διαχείριση των προκλήσεων που φέρνει η θερινή περίοδος -από την αφυδάτωση και τις δερματικές βλάβες μέχρι το άγχος και τις διαταραχές ύπνου- είναι εξίσου κρίσιμη. Μια ισορροπημένη προσέγγιση που αξιοποιεί τα οφέλη, ενώ προστατεύει από τους κινδύνους μπορεί να μετατρέψει το καλοκαίρι σε περίοδο σημαντικής βελτίωσης της συνολικής υγείας και ευημερίας. Η κατανόηση αυτών των επιδράσεων μας επιτρέπει να προγραμματίσουμε συνειδητά τις καλοκαιρινές μας δραστηριότητες, δημιουργώντας μια εποχή που όχι μόνο απολαμβάνουμε, αλλά και επενδύουμε στην υγεία μας για το μέλλον.

Πηγές

Holick, M. F. (2007). Vitamin D deficiency. New England Journal of Medicine, 357(3), 266-281.
Bischoff-Ferrari, H. A., et al. (2009). Fall prevention with supplemental and active forms of vitamin D: a meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ, 339, b3692.
Webb, A. R., et al. (2018). The role of sunlight exposure in determining the vitamin D status of the UK white adult population. British Journal of Dermatology, 178(5), 1050-1058.
Nieman, D. C., & Wentz, L. M. (2019). The compelling link between physical activity and the body's defense system. Journal of Sport and Health Science, 8(3), 201-217.
Segerstrom, S. C., & Miller, G. E. (2004). Psychological stress and the human immune system: a meta-analytic study of 30 years of inquiry. Psychological Bulletin, 130(4), 601-630.
Warburton, D. E., et al. (2006). Health benefits of physical activity: the evidence. Canadian Medical Association Journal, 174(6), 801-809.
Périard, J. D., et al. (2015). Adaptations and mechanisms of human heat acclimation: applications for competitive athletes and sports. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 25, 20-38.
Ganio, M. S., et al. (2011). Mild dehydration impairs cognitive performance and mood of men. British Journal of Nutrition, 106(10), 1535-1543.
Armstrong, B. K., & Kricker, A. (2001). The epidemiology of UV induced skin cancer. Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, 63(1-3), 8-18.
Green, A. C., et al. (2011). Reduced melanoma after regular sunscreen use: randomized trial follow-up. Journal of Clinical Oncology, 29(3), 257-263.
Rosenthal, N. E., et al. (1984). Seasonal affective disorder: a description of the syndrome and preliminary findings with light therapy. Archives of General Psychiatry, 41(1), 72-80.
Lambert, G. W., et al. (2002). Effect of sunlight and season on serotonin turnover in the brain. The Lancet, 360(9348), 1840-1842.
Reid, K. J., et al. (2014). Timing and intensity of light correlate with body weight in adults. PLoS One, 9(4), e92251.
Holt-Lunstad, J., et al. (2010). Social relationships and mortality risk: a meta-analytic review. PLoS Medicine, 7(7), e1000316.
Li, Q. (2010). Effect of forest bathing trips on human immune function. Environmental Health and Preventive Medicine, 15(1), 9-17.
Fredrickson, B. L., & Roberts, T. A. (1997). Objectification theory: toward understanding women's lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 173-206.
Okamoto-Mizuno, K., & Mizuno, K. (2012). Effects of thermal environment on sleep and circadian rhythm. Journal of Physiological Anthropology, 31(1), 14.
Wacker, M., & Holick, M. F. (2013). Sunlight and vitamin D: a global perspective for health. Dermato-Endocrinology, 5(1), 51-108.
Gandy, J. (2015). Water intake: validity of population assessment and recommendations. European Journal of Nutrition, 54(2), 11-16.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.