Ο τραυματισμός της Σπονδυλικής Στήλης μπορεί να αποδειχθεί σαρωτικός για την ζωή του ασθενή. Η απότομη πρόκληση κινητικής και άλλης ανικανότητας, προκαλεί φόβο, απογοήτευση και σύγχυση, τόσο στα θύματα, όσο στην οικογένεια και το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον. Όλοι διερωτώνται πόσο αυτός ο τραυματισμός μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα του ασθενή, την επαγγελματική του, την κοινωνική του παρουσία, γενικότερα την ποιότητα της ζωής του.

Τα ατυχήματα,τροχαία, πτώσεις, αθλητικές κακώσεις (όπως είναι οι καταδύσεις σε ρηχά νερά, και το surfing, που αποτελούν το 10% των κακώσεων της Σπονδυλικής Στήλης), αλλά και η άσκηση βίας είναι οι περισσότερο συνηθισμένες αιτίες κάκωσης του Νωτιαίου Μυελού. Ο τραυματισμός διαταράσσει την ικανότητα επικοινωνίας του Εγκέφαλου μέσω του Νευρικού Συστήματος με το σώμα κάτω από το επίπεδο του τραυματισμού.  Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πορείας του ασθενή παίζουν τα πρώτα λεπτά μετά τον τραυματισμό. Αν υποψιασθείτε ότι κάποιος έχει τραυματισμό της Σπονδυλικής Στήλης καλέστε άμεσα βοήθεια, μην τον μετακινήσετε και σταθεροποιήστε την Αυχενική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης με ένα κολάρο ή άλλο υλικό μαλακό και σταθερό. Αν παρόλα αυτά απαιτείται η μετακίνηση του, ώστε να αποφευχθεί μεγαλύτερος τραυματισμός ή κίνδυνος για την ζωή του, αυτή πρέπει να γίνει με την χρήση μιας σταθερής επιφάνειας και την βοήθεια αρκετών ανθρώπων.

ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ

Ο Νωτιαίος Μυελός έχει μήκος περίπου 18 ίντσες, εκτείνεται από την βάση του Εγκέφαλου μέχρι το Ιερόν οστού. Τα νεύρα που διέρχονται μέσα από τον Νωτιαίο Μυελό αποτελούν τον Άνω Κινητικό Νευρώνα. Η λειτουργία τους είναι να μεταφέρουν πληροφορίες από την περιφέρεια προς τον Εγκέφαλο, αλλά και τις εντολές του Εγκέφαλου προς την περιφέρεια. Οι κλάδοι των νεύρων που βρίσκονται έξω από τον Νωτιαίο Μυελό αποτελούν τον Κατώτερο Κινητικό Νευρώνα. Εξέρχονται από τα σπονδυλικά τρήματα, ενώ ελέγχουν συγκεκριμένες περιοχές του σώματος. Ο αισθητικός κλάδος των νεύρων αυτών στέλνει πληροφορίες από την περιφέρεια προς στον Εγκέφαλο. ενώ ο κινητικός κλάδος μεταφέρει τις εντολές - απαντήσεις του Εγκεφάλου προς την περιφέρεια, όπως για παράδειγμα είναι η μυϊκή σύσπαση. Ο Νωτιαίος Μυελός αποτελεί την βασική δέσμη νεύρων που μεταφέρουν ερεθίσματα από και προς τον Εγκέφαλο. Ο Εγκέφαλος και ο Νωτιαίος Μυελός αποτελούν το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ). Τα Αισθητικά και Κινητικά νεύρα έξω από το ΚΝΣ συνθέτουν το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα, ενώ ένα άλλο σκορπισμένο σύμπλεγμα νεύρων που ελέγχουν τις ακούσιες λειτουργίες του σώματος όπως για παράδειγμα είναι η αρτηριακή πίεση ή ο έλεγχος της θερμοκρασίας του σώματος είναι το Συμπαθητικό και Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα.

Ο Νωτιαίος Μυελός προστατεύεται από την Σπονδυλική Στήλη

Η Σπονδυλική Στήλη (Σ.Σ) είναι ένα κινητικό όργανο, που επιτρέπει τις κινήσεις της κεφαλής και του κορμού. Αποτελείται από τους σπονδύλους, τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, από τους συνδέσμους και τους μύες που στηρίζουν αυτήν την κατασκευή. Η κάκωση της Σπονδυλικής Στήλης μπορεί να αφορά μόνο τις κατασκευές που την σχηματίζουν (οπότε οι δυσάρεστες επιπτώσεις είναι αναστρέψιμες) ή μπορεί να επεκτείνεται και στον Νωτιαίο Μυελό.  Η κάκωση του Νωτιαίου Μυελού έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια του ελέγχου της κίνησης και της αισθητικότητας κάτω από το επίπεδο του τραυματισμού. Γενικά όσο πιο ψηλά στην Σ.Σ. βρίσκεται η κάκωση, τόσο μεγαλύτερα προβλήματα έχει να αντιμετωπίσει ο ασθενής.

Η κάκωση της Αυχενικής Μοίρας της Σ.Σ. προκαλεί απώλεια ελέγχου στα χέρια, στον κορμό και τα πόδια. Ο ασθενής παθαίνει Τετραπληγία. Τραυματισμοί στην Θωρακική Μοίρα της Σ.Σ. προκαλεί απώλεια ελέγχου στον κορμό και τα πόδια. Ο ασθενής παθαίνει Παραπληγία. Η κάκωση στην Οσφυϊκή Μοίρα της Σ.Σ. και το Ιερό οστού προκαλεί μερική απώλεια ελέγχου της λειτουργικότητας στα κάτω άκρα.

Η κάκωση του Νωτιαίου Μυελού μπορεί να είναι Ολική Διατομή (complete) ή Μερική Διατομή (incomplete). Ολική Διατομή σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία λειτουργικότητα κάτω από το επίπεδο του τραυματισμού, δεν υπάρχει αισθητικότητα ή εκούσια κίνηση. Μερική Διατομή σημαίνει ότι υπάρχει κάποια λειτουργικότητα κάτω από το επίπεδο του βασικού τραυματισμού, που εξαρτάται από το νευρολογικό επίπεδο και το μέγεθος της κάκωσης.

ΑΙΤΙΕΣ

Οι περισσότερες συνηθισμένες αιτίες κάκωσης του Νωτιαίου Μυελού είναι:

• Τροχαία ατυχήματα. Τα ατυχήματα με αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτες αποτελούν την βασική αιτία κάκωσης του Νωτιαίου Μυελού, αφορά περίπου το 40% ασθενών ετησίως.
• Πράξεις Βίας. Το ¼ των τραυματισμών του Νωτιαίου Μυελού είναι αποτέλεσμα πράξεων βίας, είτε με την χρήση πυροβόλων όπλων, είτε με την χρήση αιχμηρών αντικειμένων.
• Πτώσεις. Το 22% των περιστατικών είναι αποτέλεσμα πτώσεων, ιδιαίτερα σε ανθρώπους 65 ετών και πάνω.
• Αθλητικές δραστηριότητες. Oι καταδύσεις σε ρηχά νερά, και το surfing, αποτελούν το 10% των κακώσεων της Σπονδυλικής Στήλης.
• Παθολογικές καταστάσεις. Καρκίνος, μολύνσεις, αρθρίτιδα και φλεγμονή του Νωτιαίου Μυελού μπορούν να επηρεάσουν την λειτουργικότητα της Σπονδυλικής Στήλης.

ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Παρόλο που η κάκωση του Νωτιαίου Μυελού συνήθως είναι το αποτέλεσμα αναπάντεχου ατυχήματος, το οποίο μπορεί να συμβεί στον καθένα, κάποιες κατηγορίες ανθρώπων έχουν μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας.

• Φύλο. Οι άνδρες επηρεάζονται δυσανάλογα περισσότερο από τις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν μόνο το 18% των περιστατικών στις Η.Π.Α.
• Ηλικία. Οι ηλικίες από 16 έως 30 ετών κυριαρχούν στους ανθρώπους που ζουν με κάκωση του Νωτιαίου Μυελού, κυρίως λόγω τροχαίων ατυχημάτων, ενώ αυξημένα ποσοστά παρουσιάζονται σε ηλικίες πάνω από 61 ετών, κυρίως λόγω πτώσεων.
• Άνθρωποι με αθλητικές δραστηριότητες. Υψηλού κινδύνου αθλητικές δραστηριότητες είναι: το ποδόσφαιρο, το rugby, η πάλη, η γυμναστική, οι καταδύσεις, το hockey στον πάγο, το σκι στο βουνό και το σκι στην θάλασσά. 
• Άνθρωποι με προδιάθεση. Οι άνθρωποι που πάσχουν από αρθρίτιδα ή οστεοπόρωση έχουν μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας σε σχέση με τους άλλους.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η κάκωση του Νωτιαίου Μυελού δεν είναι πάντα εμφανής. Αναισθητοποίηση ή παράλυση μπορεί να προκληθεί αμέσως μετά τον τραυματισμό ή προοδευτικά όσο αυξάνεται το οίδημα ή η αιμορραγία γύρω από τον Νωτιαίου Μυελού. Σε κάθε περίπτωση όμως το χρονικό διάστημα μεταξύ του τραυματισμού και της θεραπευτικής αντιμετώπισης, αποτελεί κριτικό παράγοντα που μπορεί να καθορίσει την έκταση των επιπλοκών καθώς και τον βαθμό της αποκατάστασης. Για τον λόγο αυτόν σε κάθε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού στο κεφάλι ή την Σπονδυλική Στήλη θεωρούμε ότι ο ασθενής έχει ένα ασταθές σπονδυλικό κάταγμα μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.

Τα βασικά συμπτώματα είναι:

• Ασυνήθιστη θέση της κεφαλής
• Αναισθητοποίηση ή μυρμήγκιασμα που ακτινοβολεί στα χέρια ή τα πόδια
• Αδυναμία
• Δυσκολία ή διαταραχή της βάδισης
• Παράλυση στα χέρια ή τα πόδια
• Απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου
• Απώλεια επαφής με το περιβάλλον.
•  Βρίσκεται σε κατάσταση Shock (ο ασθενής είναι ωχρός, δείχνει ζαλισμένος ή σε ημιαναίσθητη κατάσταση, έχει κρύο δέρμα, μπλε χείλη και ακροδάκτυλα)
• Παρουσιάζει πόνο με δυσκαμψία στον αυχένα και έντονο πονοκέφαλο.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ – ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ

Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πορείας του ασθενή παίζουν τα πρώτα λεπτά μετά τον τραυματισμό. Για τον λόγο αυτόν αν υποψιαστείτε σπονδυλικό τραυματισμό, ΜΗΝ ΜΕΤΑΚΙΜΗΣΕΤΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΜΗ. Μπορεί να προκληθεί μόνιμη παράλυση ή άλλες σοβαρές επιπλοκές. 
Η παροχή πρώτων βοηθειών σε ασθενείς με τραυματισμό της Σπονδυλικής Στήλης και κάκωση του Νωτιαίου Μυελού απαιτεί την μέγιστη προσοχή στην προσπάθεια για αλλαγή θέσης τους, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος περαιτέρω νευρολογικής βλάβης. Πριν την οποιαδήποτε μετακίνηση πρέπει να εξασφαλιστεί η σταθερότητα σε οριζόντια θέση και ελαφρά κατά μήκος έλξη. Απαγορεύεται η Σπονδυλική Κάμψη και Περιστροφή. Η μετακίνηση γίνεται τουλάχιστον με δύο διασώστες, ο ένας ελέγχει την λεκάνη και ο δεύτερος τους ώμους διατηρώντας αυτές τις δύο περιοχές όσο το δυνατόν παράλληλες. Ο ασθενής μετακινείται είτε σε ύπτια, είτε σε πρηνή θέση, ανάλογα με τις σύνοδες βλάβες που έχει, πάνω σε σταθερή επιφάνεια.
Αν ο ασθενής βρεθεί μέσα στο νερό, προσπαθούμε να επιτύχουμε αυτός να επιπλέει στην επιφάνεια του νερού, υποστηριζόμενος στο κεφάλι και τους ώμους. Συνηθισμένο λάθος που γίνεται κατά την μεταφορά του στην ξηρά είναι η ελλιπής στήριξη του κεφαλιού με αποτέλεσμα την αιώρηση του. Αντίθετα η ακινητοποίηση του σώματος μέσα στο νερό, πάνω σε σταθερή επιφάνεια, είναι ασφαλής και ευκολότερη.

Εκτιμούμε αν υπάρχει αιμορραγία ή άλλες κακώσεις στον Θώρακα, στην Κοιλιακή χώρα και τα άκρα που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.

Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι σε αυτή την κατηγορία των ασθενών , η θερμοκρασία του σώματος τείνει να προσαρμοστεί στην θερμοκρασία του περιβάλλοντος, προσπαθούμε λοιπόν να διατηρήσουμε την θερμοκρασία του σώματος σε κανονικά επίπεδα.

Ακόμα και χωρίς σημαντική απώλεια αίματος οι ασθενείς με κάκωση της Σπονδυλικής Στήλης παρουσιάζουν Shock, μειωμένο αερισμό των πνευμόνων, Υπόταση και Βραδυκαρδία. Για τον λόγο αυτόν είναι χρήσιμη η άμεση χορήγηση Οξυγόνου με μάσκα, ο συνεχής έλεγχος της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης.