11 Ιουνίου 2003

Κατηγορία

Ισχιαλγία

# Topics

πόνος, Σπονδυλική στήλη, Δισκοπάθεια, Οσφυαλγία, Ισχιαλγία, Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, μυοσκελετικός πόνος, αποκατάσταση μυοσκελετικών παθήσεων, μυοσκελετικό σύστημα, μυοσκελετικές παθήσεις

Social sharing

ΚΗΛΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος βρίσκεται μεταξύ των σπονδύλων και ο ρόλος του είναι να τους συνδέει αλλά και να απορροφά και να διαχέει ομαλά τις πιέσεις που δέχεται η σπονδυλική στήλη. Με την πάροδο του χρόνου υπόκεινται σε εκφύλυση και γίνεται ευάλωτος σε τραυματισμό και ρωγμές.

Υπερβολικό βάρος, κακή στάση, απρόσεκτες κινήσεις, λανθασμένος τρόπος μετακίνησης μεγάλου ή μικρού βάρους, μυϊκή αδυναμία και άλλοι τραυματικοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν αλλαγή στην ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης, επηρεάζοντας την λειτουργικότητά της. Έτσι, μεταβάλλεται η μηχανική στήριξη του κορμού, μεταβάλλεται συνολικά η λειτουργικότητα όλων των ιστών που σχετίζονται μ' αυτή τη περιοχή. Σε μια μη ευθυγραμμισμένη σπονδυλική στήλη, με τη πάροδο του χρόνου, οι τροποποιημένες πιέσεις από τη βαρύτητα θα αποδυναμώσουν και θα τραυματίσουν τις δομές που φέρουν βάρος. Αυτές οι δομές περιλαμβάνουν τους μεσοσπονδύλιους δίσκους τής σπονδυλικής στήλης, τις σπονδυλικές αποφυσιακές αρθρώσεις (facets), τις αρθρώσεις τής λεκάνης, τους συνδέσμους και τους μύες που στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη ενάντια στη βαρύτητα. Η επιβάρυνση σε οποιαδήποτε από αυτές τις δομές μπορεί να γίνει αιτία πόνου στη σπονδυλική στήλη. Η σπονδυλική στήλη στεγάζει, επίσης, μέρος του νευρικού συστήματος. Ο αντίκτυπος αυτών των αλλαγών στο νευρικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει σε πόνο, δυσλειτουργία, ή διαταραχή τής αισθητικότητας.

Μια σπονδυλική μονάδα αποτελείται από δυο σπονδύλους με την παραμβολή ενδιάμεσα τους ενός μεσοσπονδυλίου δίσκου. Οι κινήσεις σε κάθε σπονδυλική μονάδα εξαρτάται από τη μορφή, το μέγεθος και τον προσανατολισμό των σπονδυλικών αρθρώσεων, οι οποίες ποικίλουν στα διάφορα επίπεδα της σπονδυλικής στήλης. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι ένας πεπλατυσμένος δίσκος, που βρίσκεται ανάμεσα στα σώματα των σπονδύλων. Αποτελείται από τον πηκτοειδή πυρήνα στο κέντρο του ως το ζελατινοειδές και εύπλαστο μέρος και τον ινώδη δακτύλιο που τον περιβάλει συγκρατώντας τον στην θέση του, είναι το πιο σκληρό και ινώδες μέρος. Ο ρόλος του μεσοσπονδυλίου δίσκου πέρα από το να συνδέει τα σώματα των σπονδύλων μεταξύ τους, είναι να απορροφά και να διαχέει ομαλά της πιέσεις που δέχεται η σπονδυλική μας στήλη στη καθημερινότητα. Η συμπεριφορά του και το σχήμα του κατά την διάρκεια των φορτίσεων μεταβάλλεται για να επανέλθει στη συνέχεια στην αρχική του κατάσταση, δηλαδή πρόκειται για μια ελαστική δομή. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι μια δομή που υπόκεινται σε εκφύλιση. Η εκφύλιση του έχει να κάνει με την προοδευτική αφυδάτωση, κυρίως μετα τα 35 έτη της ζωής του ανθρώπου, δηλαδή προοδευτικά από μια ελαστική δομή προοδευτικά σκληραίνει και γίνεται ευάλωτος σε τραυματισμό και ρωγμές, είτε από μια ιδιαιτέρα απότομη κίνηση, είτε με την καταπόνηση που δέχεται στη καθημερινότητα. Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, ή δισκοκήλη, χαρακτηρίζεται κάθε βλάβη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, στην οποία επέρχεται ρήξη του ινώδους δακτυλίου που τον περιβάλλει με αποτέλεσμα ο πηκτοειδής πυρήνας να μετακινηθεί έξω από τα όρια του. Ο πηκτοειδής πυρήνας χάνει την υδροφιλική του ιδιότητα, και παύει να λειτουργεί ως ασυμπίεστο κολλοειδές. Ταυτόχρονα, ο ινώδης δακτύλιος χάνει σταδιακά την ελαστικότητά του και εμφανίζει ρωγμές, ιδίως στο πλάγιο-οπίσθιο τμήμα του, πoυ έχει μικρότερο πάχος. Επί πλέον σ' αυτό συντελεί και η κατασκευή του οπίσθιου επιμήκους συνδέσμου (ΟΕΣ), ο οποίος στο κέντρο είναι ισχυρότατος ενώ στα πλάγια λεπτός. Οι παλαιότερες απόψεις απέδιδαν τη δισκοκήλη σε τραυματικά αίτια. Σήμερα η πάθηση ανήκει στα εκφυλιστικά νοσήματα, αλλά παρ' όλα αυτά, υφίσταται και η τραυματική δισκοκήλη". Ο Hugo Keim περιγράφει, ότι της δημιουργίας της δισκοκήλης προηγούνται αρχικώς περιφερικές ρήξεις ινών του ινώδους δακτυλίου (Circumferential tears), ακολουθούν οι ακτινωτές ρήξεις ινών (Radial tears), και τέλος εκδηλώνεται η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η μετακίνηση του πηκτοειδή πυρήνα μπορεί να προκαλέσει μηχανική πίεση στον ινώδη δακτύλιο, που περιβάλλει τον μεσοσπονδύλιο δίσκο, προκαλώντας ενδεχομένως την δημιουργία οδυνηρού ερεθίσματος στις νευρικές απολήξεις, που βρίσκονται στην περιφέρεια ή αν η μετακίνηση είναι σημαντική, προβάλλει έξω από τα όρια του δίσκου, οπότε περιορίζει τον ζωτικό χώρο στις γειτονικές νευρικές ρίζες, με αποτέλεσμα πόνο που μπορεί να ακτινοβολεί ή να διαχέεται στα άκρα ή ακόμα και ρήξη στην τελική πλάκα του ινώδη δακτυλίου με αποτέλεσμα το περιεχόμενο του να έρθει σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον, προκαλώντας φλεγμονώδη αντίδραση. Επίσης μπορεί να έχουμε απευθείας ερεθισμό των αισθητικών υποδοχέων του οπισθίου επιμήκους συνδέσμου. Ανάλογα με τον βαθμό εκφύλησης του μεσοσπονδυλίου δίσκου, μπορεί να έχουμε μεταβολή στο ύψος του. Από τα προηγούμενα προκύπτει ότι ο πόνος τελικά είναι το αποτέλεσμα περισσότερο φλεγμονώδους αντίδρασης παρά απευθείας συμπίεση κάποιας νευρικής ρίζας. Τα συμπτώματα της κήλης του μεσοσπονδυλίου δίσκου εξαρτώνται από την θέση, το μέγεθος, το νευρολογικό επίπεδο και από την τοποθέτηση της σε σχέση με την νευρική ρίζα. Μπορεί να είναι οπίσθιο-πλάγια, που είναι και η περισσότερο συνήθης, μπορεί να είναι πρόσθια, συνήθως χωρίς συμπτώματα ή οπίσθια, που είναι και η πιο επώδυνη Σε σχέση με την νευρική ρίζα μπορεί να είναι πλάγια, μέση και κατακόρυφη. Αναλογικά μπορεί να προκληθει αναλγητική στάση, ώστε να προστατευθεί η νευρική ρίζα από μαγαλύτερο τραυματισμό.

Θεραπεία

Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση και αξιολόγηση του μεγέθους του προβλήματος. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της κλινικής αξιολόγησης, διάφορων απεικονιστικών μεθόδων όπως είναι η ακτινογραφία (X-RAY), η Μαγνητική Τομογραφία (MRI), η Αξονική Τομογραφία (CT-SCAN), άλλων ειδικών tests κ.λ.π. Η Μαγνητική Τομογραφία από μόνη της δεν αποτελεί ένδειξη χειρουργείου, επιβάλλεται να συνεκτιμώνται και άλλοι παράγοντες. Μελέτη έδειξε ότι σε περίπτωση κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου αν αξιολογηθεί μόνη η Μαγνητική Τομογραφία (MRI), τότε το ποσοστό λάθους είναι 76%, ενώ σε περίπτωση εκφυλισμού του δίσκου το ποσοστό λάθους είναι 85%. Η θεραπεία συνήθως είναι μια επίπονη προσπάθεια που περιλαμβάνει :

Μείωση των δραστηριοτήτων του ασθενή, αλλά όχι ακινητοποίηση.
Αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά φάρμακα.
Ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.
Σε περίπτωση αποτυχίας των παραπάνω ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις η χειρουργική αντιμετώπιση.

Το πρόγραμμα της Φυσικοθεραπειας χωρίζεται σε τρεις βασικές φάσεις:

ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ: Η πρώτη φάση της θεραπείας έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει ή να εκμηδενίσει την σοβαρότητα της ενόχλησης, σταθεροποιώντας την κατάσταση όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Χρησιμοπούνται μηχανήματα όπως ιοντοφόρεση (διαδερμική χορήγηση αντιφλεγμονώδους φάρμακου με την χρήση γαλβανικού ρεύματος, απευθείας στην νευρική ρίζα που έχει την φλεγμονή), ηλεκτροθεραπεία, θεραπευτικό υπέρηχο, κ.α. Σημαντική βοήθεια σ' αυτή τη φάση προσφέρει η τεχνική Manual Therapy (Χειροθεραπεία), εξειδικευμένες τεχνικές όπως είναι η Μέθοδος McKenzie ή Mulligan και το Μηχάνημα της Ενεργητικής Θεραπευτικής Κίνησης. Η συχνότητα της θεραπείας είναι καθημερινή.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Οι σκοποί αυτής της φάσης είναι να ισχυροποιηθεί το μυϊκό σύστημα (κυρίως οι σταθεροποιητές μύες), να βελτιωθεί η λειτουργικότητα της ΣΣ και να ολοκληρωθεί η επούλωση των τραυματισμένων ιστών. Συνεχίζεται η εφαρμογή των θεραπευτικών μέσων της πρώτης φάσης. Η συχνότητα της θεραπείας μπορεί να γίνει τρεις φορές την βδομάδα. Ολοκληρώνεται με ασκήσεις στο σπίτι, οδηγίες διατροφής και προσπάθεια τροποποίησης των καθημερινών ασχολιών σύμφωνα με τις ανάγκες του ασθενούς.

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ: Η τρίτη και τελική φάση είναι σχεδιασμένη για να επανεκπαιδεύσει το σώμα και φυσικά την σπονδυλική στήλη να στηρίζεται και να κινείται σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, χώρις αυτό να απαιτεί την προσπάθεια του ασθενή, αλλά να γίνεται αυτόματα. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με την επανεκπαίδευση της ιδιοδεκτικότητας, με τη χρήση ειδικών τεχνικών, όπως ασκήσεων με την ειδική φυσικοθεραπευτική μπάλα, και με εξειδικευμένα μηχανήματα με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Με τον τρόπο αυτόν προφυλάσσεται ο ασθενής από τον αρχικό μηχανισμό που προκάλεσε το πρόβλημα. Η συχνότητα της θεραπείας καθορίζεται από τον θεραπευτή .

Τεχνική Manual Therapy (Χειροθεραπεία)

Η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει σε περιπτώσεις κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου η τεχνική Manual Therapy εξαρτάται από την κλινική εικόνα του ασθενή, ιδιαίτερα από την Νευρολογική αξιολόγηση που περιλαμβάνει την αισθητικότητα, την μυική ισχύ, τα αντανακλαστικά, την περιοχή του πόνου και ειδικές δοκιμασίες. Η τεχνική "Manual Therapy", είναι η θεραπευτική προσέγγιση όπου ο θεραπευτής με την χρησιμοποίηση των χεριών του, και ειδικών tests, προσπαθεί να εντοπίσει τις αλλαγές στη λειτουργικότητα, τη μορφολογία και τη δομή της σπονδυλικής στήλης, και τελικά χρησιμοποιώντας ήπιους χειρισμούς να τις αποκαταστήσει όσο αυτό είναι δυνατόν. Μέσα από την λεπτομερή αξιολόγηση του μυοσκελετικού και νευρικού συστήματος, οι πάσχουσες περιοχές μπορούν να αναγνωρισθούν και να αποκατασταθούν πριν προκαλέσουν μεγαλύτερο πρόβλημα. Αν μία δυσλειτουργία υπάρχει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα είναι ο χρόνιος πόνος και οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις.

Ποία είναι η φιλοσοφία της τεχνικής; Η φιλοσοφία της τεχνικής βασίζεται στην διαπίστωση ότι η μορφή του σώματος εκφράζεται από την λειτουργικότητά του. Κακή στάση, επαναλαμβανόμενη κουραστική εργασία, ατυχήματα, κακό μυϊκό σύστημα, κ.α. μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στην διάταξη του σκελετού και κατά συνέπεια διαταραχή της δυναμικής ισορροπίας του σώματος. Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ.) είναι ένα κινητικό όργανο. Η ένταση των καθημερινών δραστηριοτήτων προκαλεί σημαντική τάση πάνω στην Σ.Σ., που συχνά επιδεινώνεται από την κακή στάση, το αδύνατο μυϊκό σύστημα ή τραυματισμούς, με αποτέλεσμα φθορά στους μύες και τους συνδέσμους που την συγκρατούν, παράλληλα με αλλαγή της φυσιολογικής ανατομικής θέσης των σπονδύλων και διαταραχή της λειτουργικότητας της. Αν συνεχισθεί αυτή η δυσλειτουργία προκαλείται μεγαλύτερη φθορά που μπορεί να οδηγήσει σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η επιπλέον επιβάρυνση οδηγεί σε μη αναστρέψιμες βλάβες, στις εκφυλιστικές αλλοιώσεις (σπονδυλοαρθροπάθεια). Όσο μεγαλύτερη είναι η διαταραχή τόσο περισσότερο επηρεάζονται τα νεύρα της περιοχής. Τα συμπτώματα που προκαλούνται είναι πόνος, περιορισμός της κίνησης και μυϊκή αδυναμία. Μέσω της τεχνικής "Manual Therapy" χρησιμοποιώντας ήπιους χειρισμούς, εργαζόμαστε να αποκαταστήσουμε την λειτουργικότητα της περιοχής επαναφέροντας όσο το δυνατό περισσότερο την σωστή ανατομική διάταξη του σκελετού. Εκπαιδεύουμε τον ασθενή να χρησιμοποιεί σωστά το σώμα του, ενώ τέλος γίνεται εκμάθηση ενός ατομικού προγράμματος ασκήσεων με σκοπό την ισχυροποίηση του μυϊκού συστήματος (σταθεροποιητές μύες), ώστε να αποκτήσει τον έλεγχο του προβλήματος (αυτοέλεγχος). Μετά από κάθε συνεδρία εκτιμούμε τα αποτελέσματα της θεραπείας και ανάλογα καθορίζουμε την θεραπευτική μας παρέμβαση. Συνήθως μετά από δέκα ή δεκαπέντε συνεδρίες παρατηρείται σημαντική βελτίωση της συμπτωματολογίας του ασθενή.

Είναι η Κήλη Μεσοσπονδυλίου Δίσκου χειρουργικό πρόβλημα;

Είναι αλήθεια ότι μερικές φορές τα προβλήματα στην μέση είναι τόσο σοβαρά, ώστε να απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση. Δυστυχώς η επικρατούσα άποψη σε αρκετούς ιατρούς αυτές τις μέρες είναι να χειρουργούνται οι ασθενείς άμεσα, χωρίς να τους δίνεται η ευκαιρία να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τους συντηρητικά. Μελέτη δείχνει ότι η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, με συνδυασμό συντηρητικής θεραπείας και προγράμματος ασκήσεων (ο ασθενής πρέπει να αντιληφθεί ότι η φυσική δραστηριότητα δεν βλάπτει την μέση) είναι το ίδιο αποτελεσματική όσο και η χειρουργική, χωρίς το ρίσκο του χειρουργείου. Σύμφωνα με αυτή την μελέτη, ασθενείς με πόνο στη μέση διάρκειας ενός χρόνου ή περισσότερο, με εκφυλισμένο μεσοσπονδύλιο δίσκο, επιλέχτηκαν τυχαία να αντιμετωπισθούν είτε χειρουργικά, είτε συντηρητικά περιλαμβάνοντας πρόγραμμα ασκήσεων. Επανεξέταση μετά από έναν χρόνο έδειξε βελτίωση του πόνου στην μέση, μείωση στην χρήση φαρμάκων, καλύτερη ψυχολογία με βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών κι επιστροφή στην εργασία και στις δύο ομάδες. Στην χειρουργική το ποσοστό επιτυχίας ήταν 70%, ενώ στην άλλη ομάδα (συντηρητική) ήταν 75%, με την διαφορά ότι σε αυτήν την ομάδα πάντα υπήρχε η δυνατότητα της χειρουργικής αντιμετώπισης σε περίπτωση αποτυχίας.

Ποιες είναι οι ενδείξεις της χειρουργικής αντιμετώπισης; Η επιλογή της χειρουργικής αντιμετώπισης έχει κάποια κριτήρια, όπως νευρολογική διαταραχή, συνεχείς υποτροπές ή διαταραχή της ποιότητας της ζωής του ασθενούς. Αφορά περίπου το 10% των περιστατικών. Ακόμα όμως και σε αυτήν την περίπτωση μεγάλη σημασία έχει η μετεγχειρητική αποκατάσταση της λειτουργικότητας της Σ.Σ., ώστε να αποφευχθούν νέες επιπλοκές στο άμεσο μέλλον. Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί χειρουργικά αντιμετωπίζεται το σύμπτωμα (δηλαδή η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου) και όχι η αιτία (δηλαδή η διαταραχή στη λειτουργικότητα της περιοχής, και οι χημικές αλλαγές που αυτή προκαλεί). Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο οξύς πόνος απο μόνος του δεν αποτελεί ένδειξη χειρουργείου. Αντίθετα όταν υπάρχει πραγματική παγίδευση του νεύρου, δεν υπάρχει πόνος αλλά απώλεια ελέγχου της κίνησης, δεν υπάρχει αίσθηση, και φυσικά νευρικά αντανακλαστικά, μπορεί να συνυπάρχει απώλεια ούρων ή κοπράνων, οπότε απαιτείται άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.

Μετά το χειρουργείο τι γίνεται; Μελέτες έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών, που χειρουργήθηκαν στη μέση τους, λόγω υποτροπής, χρειάστηκαν διαδοχικές επεμβάσεις για το ίδιο πρόβλημα. Οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν μειωμένη λειτουργική ικανότητα. Ερευνητές μελέτησαν κατά πόσο αυτή η ομάδα των ασθενών παρουσιάζει κακή γενική υγεία σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν ιστορικό προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης στη μέση. Στη μελέτη αξιολογήθηκαν περισσότεροι από 18.000 ασθενείς με οσφυαλγία – ισχιαλγία, που καταγράφτηκαν στη βάση δεδομένων του National Spine Network (U.S.A.), από το Ιανουάριο του 1998 έως τον Απρίλιο του 2000. Από αυτούς τους ασθενείς οι 3.632 είχαν ιστορικό προηγούμενης επέμβασης στη μέση. Όλοι οι ασθενείς, για αξιολόγηση του πόνου, συμπλήρωσαν στη πρώτη τους επίσκεψη ένα ερωτηματολόγιο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς, με προηγούμενο ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, παρουσίαζαν σημαντική επιδείνωση σε πεδία όπως είναι η λειτουργική ικανότητα, η σωματική και ψυχική υγεία σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η επιλογή θεραπευτικής προσέγγισης μ’ έμφαση στην λειτουργική αποκατάσταση, βελτιώνει την σωματική και ψυχική υγεία των ασθενών. (ΠΗΓΗ: www.chirofind.com) Πιθανόν τα προηγούμενα ευρήματα να οφείλονται στο γεγονός ότι οι χειρουργημένοι ασθενείς δεν ακολούθησαν ειδικό πρόγραμμα λειτουργικής αποκατάστασης. Απαιτείται λοιπόν μετά το χειρουργείο ο ασθενής να παραπέμπεται στον φυσικοθεραπευτή, και να ακολουθεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης προσαρμοσμένο στις ατομικές του ανάγκες.

Πηγές

Sciatica - Diagnosis and treatment - Mayo Clinic
Diagnosis and treatment of sciatica, BMJ 2019; 367 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.l6273 (Published 19 November 2019)
Herniated disk - Symptoms and causes - Mayo Clinic
Herniated Disk: What It Is, Diagnosis, Treatment & Outlook (clevelandclinic.org)
Herniated Disc – Symptoms, Causes, Prevention and Treatments (aans.org)

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.