20 Νοεμβρίου 2024

Κατηγορία

Κάτω άκρα

# Topics

μυοσκελετικός πόνος, μυοσκελετικό σύστημα, μυοσκελετικές παθήσεις, τενοντοπάθεια, τενοντοπάθεια αχιλλείου τένοντα, Physio fp, τένοντας

Social sharing

ΤΕΝΟΝΤΟΠΑΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

Οι παθήσεις των τενόντων στην περιοχή τού ισχίου συχνά οδηγούν σε πόνο και λειτουργικό περιορισμό.

Η άρθρωση του ισχίου περιβάλλεται από πολλούς μύες και τένοντες, μερικοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε τραυματισμούς και σύνδρομα καταπόνησης, όπως είναι η τενοντοπάθεια. Πιο αναλυτικά, οι μύες που περιβάλλουν την άρθρωση του ισχίου είναι:

Γλουτιαίοι μύες: Μέγας γλουτιαίος (Gluteus maximus): Συμμετέχει στην έκταση και έξω στροφή του ισχίου. Μέσος γλουτιαίος (Gluteus medius): Βασικός για την απαγωγή και σταθεροποίηση του ισχίου. Ελάσσων γλουτιαίος (Gluteus minimus): Συμβάλλει στην απαγωγή και έσω στροφή.
Ισχιοκνημιαίοι μύες (Hamstrings): Ημιτενοντώδης (Semitendinosus), Ημιυμενώδης (Semimembranosus) και Δικέφαλος μηριαίος (Biceps femoris). Οι τένοντές τους προσφύονται στον ισχιακό κύρτωμα και είναι συχνά ευπαθείς σε τραυματισμούς λόγω επαναλαμβανόμενης έλξης, ιδιαίτερα σε αθλητές [2].
Λαγονοψοΐτης μυς (Iliopsoas): Περιλαμβάνει τον Ψοΐτη (Psoas major) και τον Λαγόνιο μυ (Iliacus). Ο τένοντας του λαγονοψοϊτη μπορεί να υποστεί φλεγμονή, προκαλώντας πόνο στην πρόσθια πλευρά τού ισχίου. [3].
Ορθός μηριαίος (Rectus femoris): Τμήμα τού τετρακέφαλου μυ, συμβάλλει στην κάμψη τού ισχίου. Ο τένοντας του ορθού μηριαίου μπορεί να επηρεαστεί από υπερβολική χρήση σε αθλήματα που περιλαμβάνουν εκρηκτική κίνηση, όπως το ποδόσφαιρο [4].

Οι τενοντοπάθειες είναι το αποτέλεσμα είτε επαναλαμβανόμενης μικροτραυματικής καταπόνησης, είτε εκφυλιστικών αλλαγών στους τένοντες. Πιο αναλυτικά:

Μικροτραυματισμοί προκαλούνται από υπερβολική χρήση, ή απότομη διάταση των μυών.
Αλλοιώσεις στο κολλαγόνο, δηλαδή παρατηρείται μείωση της ποσότητας και της ποιότητας του τύπου Ι κολλαγόνου, που οδηγεί σε μειωμένη ανθεκτικότητα.
Φλεγμονώδεις και Εκφυλιστικές Αντιδράσεις: Οι χρόνιες περιπτώσεις συνοδεύονται από νεοαγγείωση και νευρογένεση, αυξάνοντας την ευαισθησία στον πόνο.

Σε χρόνια τενοντοπάθεια, ο τένοντας υφίσταται μικροτραυματισμούς που δεν επουλώνονται πλήρως. Αυτό οδηγεί σε χρόνια φλεγμονή και σταδιακή εκφύλιση της δομής του με αλλαγές στο κολλαγόνο (μείωση του ισχυρού τύπου Ι κολλαγόνου και αύξηση του τύπου ΙΙΙ, που είναι πιο αδύναμο). Ο τένοντας γίνεται λιγότερο ανθεκτικός και πιο ευάλωτος σε περαιτέρω βλάβες. Νεοαγγείωση (Neovascularization) είναι η δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων στον τένοντα ως απάντηση στη βλάβη. Παρότι φαίνεται να είναι μια φυσιολογική προσπάθεια του σώματος για αποκατάσταση, στην περίπτωση της τενοντοπάθειας τα νέα αγγεία δεν συνοδεύονται από φυσιολογική αναδόμηση του τένοντα. Επιπλέον, αυτά τα νέα αγγεία συχνά συνοδεύονται από ανάπτυξη νευρικών ινών στην περιοχή τού τραυματισμένου τένοντα, δηλαδή προκαλείται το φαινόμενο της Νευρογένεσης (Neurogenesis). Αυτές οι νευρικές ίνες, που είναι ευαίσθητες στον πόνο, διεισδύουν στον τένοντα και συνδέονται με χρόνια ευαισθησία και πόνο. Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι τένοντες έχουν ελάχιστη νεύρωση, αλλά σε τενοντοπάθειες παρατηρείται ανώμαλη ανάπτυξη νευρικών απολήξεων, η οποία ενισχύει την αντίληψη του πόνου. Οι αλλαγές αυτές (νεοαγγείωση και νευρογένεση) οδηγούν σε υπερβολική ανταπόκριση του νευρικού συστήματος σε ερεθίσματα, ακόμα και σε αυτά που δεν θα προκαλούσαν πόνο υπό φυσιολογικές συνθήκες. Αυτό εξηγεί γιατί ο χρόνιος πόνος σε τενοντοπάθειες συχνά δεν σχετίζεται απόλυτα με τη μηχανική φόρτιση, αλλά με την αλλαγή τής νευρικής λειτουργίας στην περιοχή. Η παρουσία νεοαγγείωσης και νευρογένεσης σε χρόνιες τενοντοπάθειες αποτελεί μέρος τής παθοφυσιολογικής διεργασίας που συντηρεί τον χρόνιο πόνο. Οι αντιδράσεις αυτές είναι προσπάθειες του οργανισμού για επούλωση, αλλά σε χρόνιες περιπτώσεις γίνονται δυσλειτουργικές και συμβάλλουν στην αυξημένη ευαισθησία και τη διατήρηση του πόνου.

Επιβαρυντικοί παράγοντες

Οι δραστηριότητες που προκαλούν πόνο στην πλάγια επιφάνεια του ισχίου, είναι συχνά δευτερογενείς από συμπιεστικές δυνάμεις που ασκούνται στους τένοντες των γλουτιαίων μυών, ή σε ξαφνικές αυξήσεις στα φορτία που δέχονται οι τένοντες. Οι συμπιεστικές δυνάμεις στους τένοντες εμφανίζονται όταν το ισχίο βρίσκεται σε θέση προσαγωγής (όταν το ισχίο διασχίζει τη μέση γραμμή). Σε αυτή τη θέση αυξάνονται οι δυνάμεις στη λαγονοκνημιαία ταινία (ITB) με αποτέλεσμα οι τένοντες να διατείνονται και να υπερφορτώνονται (Mellor et al. 2016). Οι δραστηριότητες και στάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε προσαγωγή του ισχίου περιλαμβάνουν τον ύπνο στο πλάι, το ανηφορικό περπάτημα, το κάθισμα με σταυρωμένα πόδια και την ορθοστασία με πλάγια στήριξη και διάταση στο ισχίο. Υπάρχουν διάφοροι ανατομικοί, εμβιομηχανικοί και σχετιζόμενοι με τη φόρτιση λόγοι για τους οποίους μπορεί να προκληθεί πόνος στο ισχίο. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν:

Μειωμένη ελαστικότητα της λαγονoκνημιαίας ταινίας - iliotibial band, θα προκαλέσει υπερβολική πλάγια τάση πάνω στην άρθρωση του ισχίου.
Αυξημένη γωνία Q, σημαίνει αυξημένο επιβαρυντικό παράγοντα στην άρθρωση του ισχίουκαι του γόνατος. H γωνία Q σχηματίζεται από την τομή της γραµµής που φέρεται από την πρόσθια άνω λαγόνια άκανθα προς το κέντρο της επιγονατίδας και της γραµµής που φέρεται από το κνηµιαίο κύρτωµα προς το κέντρο της επιγονατίδας (Woodall & Welsh 1990). Ο μέσος όρος της γωνίας Q για τις γυναίκες είναι 15,8° ± 4,5°, ενώ για τους άντρες είναι 11,2° ± 3° (Gerrard 1995 ). Στις γυναίκες η γωνία Q είναι μεγαλύτερη επειδή έχουν φαρδύτερη λεκάνη από τους άντρες (Magee 1997 ). Από κλινικής άποψης, γωνία Q μεγαλύτερη από 15° για τους άντρες και µεγαλύτερη από 17° για τις γυναίκες θεωρείται υπέρμετρη.
Η απότομη αύξηση του φορτίου που δέχεται η άρθρωση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε τενοντοπάθεια στη περιοχή του ισχίου.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή που επηρεάζεται: Πόνος στην πλάγια επιφάνεια του ισχίου συνδέεται συχνά με τις τενοντοπάθειες των γλουτιαίων μυών. Πόνος στην πρόσθια επιφάνεια του ισχίου συνδέεται με τον λαγονοψοΐτη μυ. Επίσης, προκαλείται πόνος κατά την κίνηση, αυξάνεται με την απαγωγή, κάμψη ή έκταση του ισχίου, ειδικά μετά από παρατεταμένη δραστηριότητα [6]. Επηρεάζονται δραστηριότητες όπως το περπάτημα ή η άνοδος σκάλας.

Διάγνωση

Χρήσιμες πληροφορίες μάς προσφέρει η κλινική αξιολόγηση που περιλαμβάνει την παρατήρηση για τυχόν ασυμμετρίες, δοκιμές για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας της περιοχής και ψηλάφηση για αξιολόγηση της υφής των ιστών και της έντασης πόνου. Οι ασκήσεις με αντίσταση, στη διαδικασία της κλινικής αξιολόγησης, μας δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για τον εντοπισμό τού επηρεασμένου τένοντα. Το υπερηχογράφημα μας παρέχει πληροφορίες για τη δομή των τενόντων, ανιχνεύοντας φλεγμονή ή ρήξεις [7]. Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) χρησιμεύει για τον εντοπισμό εκφυλιστικών αλλαγών και την αποκάλυψη νεοαγγείωσης, ή άλλων δομικών αλλοιώσεων [8].

Θεραπεία

Ως βασική θεραπευτική προσέγγιση είναι η συντηρητική, που περιλαμβάνει:

Ανάπαυση και πάγος για την ανακούφιση από την οξεία φάση του πόνου.

Φαρμακευτική αγωγή για την μείωση της φλεγμονής και του πόνου.
Φυσικοθεραπεία με μηχανοθεραπεία (θεραπεία με ραδιοσυχνότητες, κρουστικό υπέρηχο, μαγνητικά πεδία κ.ά.) και στόχο τη μείωση της φλεγμονής και τον έλεγχο του πόνου, βελτίωση της λειτουργικότητας της περιοχής με τεχνικές χειροθεραπείας (manual therapy), ενίσχυση των μυών τού ισχίου μέσω ισομετρικών και έκκεντρων ασκήσεων για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας [9].
Σε περιπτώσεις αποτυχίας τής συντηρητικής αντιμετώπισης επιλέγεται η χειρουργική αντιμετώπιση για την αποκατάσταση της ρήξης τού τένοντα και απομάκρυνση του εκφυλισμένου ιστού.

Πρόληψη

1. Στάση σώματος

Σταθείτε σε ουδέτερη θέση ισχίων και αποφύγετε την ανύψωση ή την πτώση του ενός ισχίου στο πλάι (hip hitching). Για να μειώσετε την πίεση στους τένοντες των γλουτιαίων μυών και την ταινία του λαγονοκνημιαίου συνδέσμου (ITB), σταθείτε με τα πόδια σε απόσταση μεταξύ τους ίση με το πλάτος των ισχίων, κατανέμετε ομοιόμορφα το βάρος σας και διατηρήστε ουδέτερη θέση λεκάνης.

2. Θέση ύπνου

Η πλάγια στάση στον ύπνο μπορεί να προκαλέσει τάση είτε στους άνω είτε στους κάτω γλουτιαίους τένοντες. Αν ο πόνος στο πλάι του ισχίου είναι έντονος, ίσως χρειαστεί να αποφύγετε να κοιμάστε σε αυτή την πλευρά για μερικές εβδομάδες. Για να αποφύγετε την τάση στο επάνω ισχίο, τοποθετήστε ένα σκληρό και παχύ μαξιλάρι ανάμεσα στα γόνατά σας, ώστε να παραμένει το γόνατο ευθυγραμμισμένο με το ισχίο.

3. Θέσεις καθίσματος

Προσέξτε πώς κάθεστε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το να κάθεστε με το ένα πόδι πάνω στο άλλο βάζει και τα δύο ισχία σε θέση προσαγωγής, αυξάνοντας την τάση στους γλουτιαίους τένοντες. Προσπαθήστε να κάθεστε με τα γόνατα σε απόσταση ίση με το πλάτος των ισχίων και τα πέλματα να ακουμπούν στο πάτωμα.

4. Διατηρήστε τη δραστηριότητά σας

Συνεχίστε να ασκείστε! Οι τενοντοπάθειες στη περιοχή του ισχίου είναι συχνά εκφυλιστικής φύσης και απαιτούν συνεχή φόρτιση για να διατηρήσετε τον τένοντα σε καλή κατάσταση. Οι τένοντες με εκφυλιστικές αλλοιώσεις συνήθως χειροτερεύουν με την ξεκούραση, οπότε το να κάθεστε και να περιμένετε να "επουλωθεί" δεν βοηθάει.

Πηγές

Connell, D. A., et al. (2003). "Sonographic examination of gluteus medius and minimus tendons in greater trochanteric pain syndrome." *AJR Am J Roentgenol.*, 181(2), 411-417.
Lempainen, L., et al. (2015). "Hamstring tendinopathy: update on diagnosis and management." *Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy*, 23(8), 2449-2456.
Martinoli, C., et al. (2001). "Ultrasound of the iliopsoas tendon: normal and pathologic findings." *Radiographics*, 21(3), 735-746.
Blankenbaker, D. G., et al. (2009). "MR imaging of traumatic muscle injuries." *Radiographics*, 29(1), 203-220.
Maffulli, N., et al. (2003). "Overuse tendon conditions: time to change a confusing terminology." *Arthroscopy*, 19(9), 953-963.
Grimaldi, A., & Fearon, A. M. (2015). "Gluteal tendinopathy: integrating pathomechanics and clinical features in its management." *JOSPT*, 45(11), 910-922.
Gielen, J. L., et al. (2007). "Sonography of the painful hip." *Journal of Ultrasound in Medicine*, 26(3), 281-298.
Wilson, J. J., & Furukawa, M. (2014). "Evaluation of the patient with hip pain." *American Family Physician*, 89(1), 27-34.
Rio, E., et al. (2015). "Isometric exercise induces analgesia and reduces inhibition in patellar tendinopathy." *British Journal of Sports Medicine*, 49(19), 1277-1283.
Andia, I., & Maffulli, N. (2015). "Platelet-rich plasma for managing pain and inflammation in osteoarthritis." *Nature Reviews Rheumatology*, 11(12), 721-730.
Papalia, R., et al. (2010). "Evidence-based conservative treatment of sports injuries." *British Journal of Sports Medicine*, 44(3), 173-177.
https://www.sydneypelvicclinic.com.au/gluteal-tendinopathy/

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.