Η αϋπνία είναι μια από τις πιο διαδεδομένες διαταραχές ύπνου παγκοσμίως, με σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.

Ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωματική και πνευματική ανανέωση του οργανισμού. Όμως, ο αριθμός των ατόμων που εμφανίζουν προβλήματα με τον ύπνο είναι συγκλονιστικός. Το National Sleep Foundation των Η.Π.Α. αναφέρει πως ένας στους πέντε Αμερικανούς στερείται ύπνου. Αναγνωρίζει, μάλιστα, την διαταραχή τού ύπνου ως επιδημία δημόσιας υγείας. Αυτό σε μεγάλο βαθμό είναι ακριβές, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα και χρόνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και του διαβήτη. Έχει βρεθεί ότι περίπου το 10-15% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από χρόνια αϋπνία, η οποία μπορεί να έχει σημαντικές μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία (Morin & Benca, 2012). Ως αϋπνία χαρακτηρίζεται η δυσκολία στην έναρξη ή η διατήρηση του ύπνου. Η μελέτη των αιτίων και επιπτώσεων της αϋπνίας είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών παρέμβασης.

Στη συνέχεια, θα επισημάνουμε τις επιπτώσεις τής αϋπνίας στα διάφορα συστήματα του οργανισμού, όπως το νευρικό, το καρδιαγγειακό και το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και τις συνέπειές της στην ψυχολογική κατάσταση και την ποιότητα ζωής τού ατόμου.

Η Επίδραση της Αϋπνίας στο Νευρικό Σύστημα

Η αϋπνία επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία τού εγκεφάλου. Μελέτες δείχνουν ότι η αϋπνία συνδέεται με χαμηλότερη απόδοση σε τεστ μνήμης και γνωστικών λειτουργιών (Walker & Stickgold, 2006). Οι επιδράσεις της στον προμετωπιαίο φλοιό και στην αμυγδαλή οδηγούν σε συναισθηματικές διακυμάνσεις και αυξημένο άγχος, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη ψυχικών διαταραχών, όπως άγχος και κατάθλιψη (Goldstein & Walker, 2014).

Η Επίδραση της Αϋπνίας στο Καρδιαγγειακό Σύστημα

Η χρόνια αϋπνία έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η υπέρταση και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Μια μελέτη των Cappuccio et al. (2011) διαπίστωσε ότι τα άτομα με χρόνια αϋπνία έχουν 45% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπάθειας. Η αϋπνία αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης -ορμόνης τού στρες-, με αποτέλεσμα την υπερλειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και πιθανή συνέπεια την ενίσχυση του κινδύνου πρόκλησης αρτηριακής υπέρτασης και άλλων καρδιαγγειακών επιπλοκών (Meerlo et al., 2008).

Η Επίδραση της Αϋπνίας στο Ανοσοποιητικό Σύστημα

Ο ύπνος παίζει κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Έρευνα έχει δείξει ότι η αϋπνία μειώνει την παραγωγή κυτοκινών και αποδυναμώνει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά λοιμώξεις (Besedovsky et al., 2012). Άτομα με χρόνια αϋπνία παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, και μελέτες δείχνουν ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων φλεγμονών και αυτοάνοσων νοσημάτων (Irwin, 2015).

Η Επίδραση της Αϋπνίας στην Ψυχολογική Υγεία και Ποιότητα Ζωής

Η αϋπνία συνδέεται με μειωμένη ποιότητα ζωής και αρνητικές επιπτώσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις λόγω ευερεθιστότητας και μειωμένης ενέργειας. Μελέτες έχουν δείξει ότι η χρόνια αϋπνία μπορεί να μειώσει την εργασιακή απόδοση, αυξάνοντας την πιθανότητα επαγγελματικής εξουθένωσης (Baglioni et al., 2011). Επιπλέον, η αϋπνία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ακόμη και να επιδεινώσει προϋπάρχουσες ψυχικές διαταραχές (Ford & Kamerow, 1989).

Παράγοντες που Συμβάλλουν στην Αϋπνία

Κύριοι παράγοντες που συμβάλλον στην αϋπνία είναι:

• 

  Στρες και Ψυχολογικές Πιέσεις: Το άγχος αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες που προκαλούν αϋπνία. Μελέτες έχουν δείξει ότι το πολύ άγχος αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αϋπνίας (Morin et al., 2003).
• Διατροφή και Συνήθειες: Η κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου.
• Η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών μειώνει τα επίπεδα μελατονίνης, επηρεάζοντας τον κιρκάδιο ρυθμό (Cajochen et al., 2011). Ο κιρκάδιος ρυθμός ή κιρκαδιανός ρυθμός (αγγλικά: circadian rhythm) είναι μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. 

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία για την Αϋπνία (CBT-I): Η CBT-I έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου και της γενικότερης ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με τη μελέτη τού Morin et al. (2009), η CBT-I μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της αϋπνίας έως και 50%. Η θεραπεία περιλαμβάνει τεχνικές διαχείρισης του άγχους, περιορισμού τού ύπνου και εκπαίδευσης του ασθενούς στις σωστές συνήθειες ύπνου.
• Φαρμακευτική Θεραπεία: Παρά την αποτελεσματικότητά της, η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να χορηγείται με προσοχή λόγω του κινδύνου εξάρτησης. Τα μη-βενζοδιαζεπινικά υπνωτικά, όπως η ζολπιδέμη, θεωρούνται πιο ασφαλή, αλλά απαιτείται παρακολούθηση (Roth, 2007).
• Βελτίωση Υγιεινής του Ύπνου: Η καθιέρωση σταθερού ωραρίου ύπνου και η αποφυγή τής χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών είναι βασικές τεχνικές για τη βελτίωση του ύπνου. Οι πρακτικές αυτές συντελούν στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού και βελτιώνουν τη συνολική ποιότητα ύπνου (Hirshkowitz et al., 2015).

Κρανιοϊερή Θεραπεία

Η Κρανιοϊερή Θεραπεία τού Dr John Upledger είναι γνωστό ότι μπορεί να επηρεάσει πολλές δυσλειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών του ύπνου. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Integrative Medicine αναφέρει ότι η Κρανιοϊερή Θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος που είναι υπεύθυνο για την ικανότητα μας να ξεκουραζόμαστε και να ανταποκρινόμαστε στο άγχος. Η Wanda Gisberger, μία από τις ερευνήτριες της μελέτης, αναφέρει: «Με την ρύθμιση του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος, μέσω της Κρανιοϊερής Θεραπείας, ο οργανισμός αποκτά την δυνατότητα να ενισχύσει τη λειτουργικότητά του, για παράδειγμα καλύτερη πέψη, χαλάρωση και καθαρότερη σκέψη. Η ρύθμιση του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος είναι ζωτική για την υγεία μας ... η αλληλεπίδραση της “δράσης και χαλάρωσης” μας προσφέρει τη δυνατότητα στην ίαση, την ανάπτυξη, τη ρύθμιση της διάθεσης και πολλά άλλα. Έτσι φαίνεται ότι η Κρανιοϊερή Θεραπεία μπορεί να είναι υποστηρικτική σε δυσλειτουργίες που προκαλούν ποικιλία συμπτωμάτων ... και συναισθηματικά». Η Κρανιοϊερή Θεραπεία έχει βοηθήσει πολλούς ασθενείς σε όλο τον κόσμο.

Συμπεράσματα

Η αϋπνία αποτελεί μια πολυδιάστατη διαταραχή με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Η πρόληψη και η σωστή διαχείρισή της μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην πρόληψη επιπλοκών. Οι παρεμβάσεις όπως η Κρανιοϊερή θεραπέια και η βελτίωση της υγιεινής του ύπνου μπορούν να έχουν σημαντικά οφέλη για τα άτομα που πάσχουν από αϋπνία.

Πηγές

• Baglioni, C., Battagliese, G., Feige, B., Spiegelhalder, K., Nissen, C., Voderholzer, U., ... & Riemann, D. (2011). Insomnia as a predictor of depression: A meta-analytic evaluation of longitudinal epidemiological studies. *Journal of Affective Disorders, 135
• Wanda Girsberger, Ulricke Bänziger, Gerhard Lingg, Harald Lothaller, Peter-Christian Endler. Heart rate variability and the influence of craniosacral therapy on autonomous nervous system regulation in persons with subjective discomforts: a pilot study
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CF%81%CE%BA%CE%AC%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CF%81%CF%85%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82