ΜΥΟΠΕΡΙΤΟΝΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ

Τελευταία ενισχύεται η άποψη ότι ένα μεγάλο ποσοστό μυοσκελετικού πόνου και κατ' επέκταση της σωματικής δυσλειτουργίας που αυτό προκαλεί, έχει την ρίζα του στα μυοπεριτονιακά στοιχεία και όχι στους νευρικούς ή τους αρθρικούς ιστούς.

Το "Δομικό" μοντέλο του μυοσκελετικού πόνου έχει άμεση και απόλυτη σχέση με την ευθυγράμμιση του σκελέτου (ανατομία), τις ανωμαλίες στην στάση και τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις (π.χ. εκφυλισμός του μεσοσπονδυλίου δίσκου, οστεόφυτα, σκολίωση, κ.λπ.). Η παρουσία αυτών ενοχοποιείται ως η βασική αιτία των συμπτωμάτων. Σκοπός της θεραπείας είναι η ανακατασκευή της δομής σύμφωνα με την τέλεια αρχιτεκτονική. Δυστυχώς όμως σε αρκετές περιπτώσεις αυτή η αντιμετώπιση δεν είναι αποτελεσματική. Ο Rosomoff και οι συνεργάτες του έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90%, ο πόνος στη μέση οφείλεται σε μυοπεριτονιακές αλλαγές, δηλαδή οι αλλαγές που αναφέρονται σε διαταραχές που συμβαίνουν στο μυϊκό-περιτονιακό σύστημα. Ο όρος «μυοπεριτονιακό» δείχνει τη σύζευξη και την αδιαίρετη λειτουργική ενότητα του μυϊκού ιστού και της περιτονίας που τον περιβάλλει. Ισχυρίζονται ότι η προέλευση του πόνου της μέσης σε μεγάλο βαθμό δεν οφείλεται στην πίεση κάποιου νεύρου από εκφυλισμένο δίσκο ή από κήλη του δίσκου (μία από τις περισσότερο δημοφιλείς θεωρίες), αλλά είναι το αποτέλεσμα μυοπεριτονιακής δυσλειτουργίας, του ονομαζόμενου σιωπηλού νεύρου και το πρόβλημα του πόνου στη μέση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα μη χειρουργικό πρόβλημα. Αν πράγματι η νευρική ρίζα είναι παγιδευμένη και κινδυνεύει η ακεραιότητα του νεύρου, το αποτέλεσμα της πίεσης στην νευρική ρίζα είναι η μείωση της αισθητικότητας, η απουσία αντανακλαστικών και των εκουσίων κινήσεων, ο ασθενής όμως δεν πονάει. Μόνον όταν γίνει άρση της πίεσης εμφανίζεται ο πόνος, παράλληλα με την βαθμιαία επιστροφή των εκουσίων κινήσεων.

Η μυοπεριτονιακή εμπλοκή οφείλεται, είτε σε βιοχημικούς παράγοντες, είτε σε απευθείας τραυματισμό του. Ο Saal και οι συνεργάτες του ισχυρίζονται, ότι όταν ο δίσκος τραυματιστεί ή βρίσκεται σε διαδικασία εκφυλισμού, απελευθερώνει νερό και πρωτεογλυκάνες. Αυτό το υλικό στην συνέχεια, μετά από βιοχημική μεταμόρφωση, μέσω της γλυκοξιλιώσης, αρχίζει μέσα από ένα μη ελεγχόμενο σύστημα, να συμπεριφέρεται σαν ξένο σώμα. Το αποτέλεσμα είναι μία φλεγμονώδης ανταπόκριση. Καθώς η συσσώρευση αυτής της «ξένης» πρωτεΐνης μέσα στον επισκληρίδιο χώρο συνεχίζεται, προκαλεί σημαντική αύξηση στα επίπεδα της φωσφωλιπάσης, που οδηγεί στην παραγωγή «επώδυνων» χημικών ουσιών, άρα βιοχημικά προκαλείται το αίσθημα του πόνου.

Ένας μικροτραυματισμός του μυός προκαλεί τη ρήξη κάποιων μυικών ινών και του ενδοπλασματικού δικτύου. Απελευθερώνονται ιόντα Ca ++, με αποτέλεσμα τη συνεχή μυϊκή σύσπαση. Αυτό προκαλεί ισχαιμία και οίδημα από την συσσώρευση των ιόντων του μεταβολισμού. Έτσι δημιουργούνται ή ενεργοποιούνται τα trigger points (TrP). Αυτά προκαλούν πόνο που μπορεί να προβάλλει και σε άλλα μέρη του σώματος. Προκαλούν επίσης ελάττωση της μυϊκής ελαστικότητας και της μυϊκής ισχύος. Ο μυς γίνεται ευάλωτος σε τραυματισμούς ενισχύοντας ένα φαύλο κύκλο. Σε οποιοδήποτε σημείο της μυϊκής γαστέρας μπορεί να δημιουργηθεί ένα ενεργό TrP, που μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα δορυφορικά. Ο τραυματισμός μπορεί να προκαλέσει και την δραστηριοποίηση του αντανακλαστικού τάσης ή μυοτατικού αντανακλαστικού σαν απάντηση στην διέγερση των μυϊκών ατράκτων από την απότομη διάταση των μυών. Έχουμε δηλαδή ενεργοποίηση του γάμα νευρώνα. Αυτή η τάση που αναπτύσσεται μεταφέρεται στην απονεύρωση είτε απευθείας, είτε από την κινητοποίηση του οστού που προσφύεται στην απονεύρωση. Έχει καθορισμένη διεύθυνση, εύρος και ένταση. Μεταφέρεται και στους υπόλοιπούς μυς που περιβάλλονται από την ίδια απονεύρωση, οπότε ενεργοποιείται εκ νέου και σε αυτούς το αντανακλαστικό τάσης, με την μεταφορά της τάσης και σε γειτονικές απονευρώσεις , κ.ο.κ.

Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ), δέχεται ερεθίσματα που μπορεί να προέρχονται από οποιοδήποτε ιστό (περιτονία, μυ, αρθρικό θύλακο, μήνιγγα, σπλάχνα, δέρμα κ.λπ.). Ο νωτιαίος μυελός περιλαμβάνει αισθητικούς και κινητικούς νευρώνες. Σε περίπτωση όμως που τα ερεθίσματα ξεπεράσουν κάποιο όριο, τότε γίνεται διάχυση των ερεθισμάτων στις γειτονικές περιοχές. Η διάχυση αυτών των ερεθισμάτων μπορεί να είναι μονόπλευρη ή ετερόπλευρη. Το αποτέλεσμα της υπερφόρτωσης του Κ.Ν.Σ. προκαλεί ευαισθητοποίηση της περιοχής και την δημιουργία Facilitated Segment ( FS ) - Τμήμα Διευκόλυνσης. Σύμφωνα με τον Dr John Upledger αποτέλεσμα αυτών των τμημάτων διευκόλυνσης είναι:

ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ: Ελάχιστης έντασης ερεθίσματα μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική ανταπόκριση.
ΥΠΕΡΧΕΙΛΙΣΗ : Τα ερεθίσματα μπορεί να γίνουν ασαφή και να διασκορπιστούν σε γειτονικά μονοπάτια προκαλώντας διιστάμενα συμπτώματα.
ΔΥΣΤΡΟΦΙΑ : Ένας χρόνιος ερεθισμός μπορεί να επηρεάσει τα συμπαθητικά και αυτόνομα μονοπάτια και να οδηγήσει σε τροφικές και μεταβολικές αλλαγές σε ιστούς που σχετίζονται με την μυοσκελετική δυσλειτουργία

Τα τμήματα διευκόλυνσης μπορεί από μόνα τους να είναι πηγή προβλημάτων. Αν για παράδειγμα τραυματισμός του δικέφαλου μυ προκαλέσει αυξημένα νευρικά ερεθίσματα, τα οποία μεταφέρονται στο νευρολογικό επίπεδο του πέμπτου αυχενικού σπονδύλου (Α5) και άλλοι μύες που συνδέονται με αυτό το τμήμα (υπερακάνθιος, ελάσσων στρογγύλος, ανελκτήρ της ωμοπλάτης, ελάσσων θωρακικός, κ.λπ.) μπορεί να δεχτούν ερεθίσματα διάχυσης με αποτέλεσμα να προκληθεί αυξημένος μυϊκός σπασμός και σε αυτούς. Άλλοι ιστοί (δερματικοί υποδοχείς, σπλάχνα, εγκεφαλικά κέντρα) μπορεί επίσης να πέσουν σε αυτή την δοκιμασία άμεσα ή έμμεσα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός ότι η περιτονία παίζει έναν έμμεσο ρόλο στον μεταβολισμό των οργάνων που περιβάλλει. Ακόμα ότι ο βασικός μεταβολισμός στα σπλάχνα εξαρτάται απευθείας από τις ρυθμικές κινήσεις της περιτονίας.