Με τον όρο λοιπόν Επικονδυλίτιδα ή Αγκώνα των τενιστών (tennis elbow), χαρακτηρίζουμε τον πόνο που γίνεται αντιληπτός στην έξω πλάγια περιοχή του αγκώνα και μπορεί να ακτινοβολεί προς τα κάτω κατά μήκος του αντιβραχίου μέχρι τα δάκτυλα ή προς τα επάνω στον βραχίονα από την έξω πλευρά. 

Η Επικονδυλίτιδα είναι μια πάθηση γνωστή από τον 19ο αιώνα. Η ονομασία επικονδυλίτιδα ή αγκώνας των τενιστών αμφισβητείται σήμερα. Οι λόγοι είναι απλοί. Ο όρος αγκώνας των τενιστών απευθύνεται μόνο σε μια κατηγορία ασθενών τους τενίστες, ενώ η πάθηση είναι αρκετά κοινή σε ασθενείς με χειρωνακτική εργασία επίσης ο πόνος δεν είναι στον κόνδυλο, αλλά σε μια αρθρική απόφυση (Facet) του κονδύλου ενώ η πάθηση δε χαρακτηρίζεται από φλεγμονή (η κατάληξη –ιτιδα δηλώνει τη φλεγμονή) αλλά από εκφυλισμό (degeneration) του τένοντα, με την παντελή απουσία οποιουδήποτε στοιχείου φλεγμονής. Όμως η ονομασία επικονδυλίτιδα ή αγκώνας των τενιστών χρησιμοποιείται γιατί έτσι είναι γνωστή η πάθηση στο ευρύ κοινό.

Το πρόβλημα έχει την ρίζα του σε μια μικρή οστική προεξοχή στην πλάγια περιοχή του αγκώνα, τον επικόνδυλο, από όπου εκφύονται οι εκτείνοντες μύες του καρπού και των δακτύλων. Αν και η συγκεκριμένη περιοχή είναι μικρή σε έκταση εντούτοις εκφύονται πολλοί και σημαντικοί μύες, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται μεγάλες δυνάμεις σε ένα περιορισμένο χώρο, κάτι που κάνει την περιοχή επιρρεπή σε τραυματισμούς, λόγω επαναλαμβανόμενων κινήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα (Σύνδρομο Υπέρχρησης). H επικονδυλίτιδα αποτελεί ένα τενοντικό πρόβλημα. Oι ιστοπαθολογικές μελέτες έχουν δείξει πως ο τένοντας του Βραχέως Κερκιδικού Εκτείνοντα του καρπού, είναι η κατασκευή που συνήθως προσβάλλεται σε ασθενείς με επικονδυλίτιδα. Άλλες αιτίες όπως ηλικία, φύλλο, φτωχή αιμάτωση τένοντα, περιορισμός λειτουργίας του αγκώνα μπορούν επίσης να παίζουν κάποιο ρόλο στην δημιουργία του αγκώνα των τενιστών. Υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο ο πόνος στον αγκώνα και γενικότερα στο χέρι να προέρχεται από την Αυχενική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης, λόγω ριζίτιδας Α5 – Α6 νευρικής ρίζας ή παγίδευση του κερκιδικού νεύρου. Σε αρκετές περιπτώσεις συνυπάρχουν και Μυοπεριτονιακά Σημεία Πυροδότησης Πόνου (Trigger Points).

Από μια έρευνα που έγινε σε 1953 ασθενείς ηλικίας 18 έως 65 ετών στην Μεγάλη Βρετανία διαπιστώθηκε ότι παράλληλα με τον πόνο στον αγκώνα:
1. 67% διαμαρτυρήθηκαν για πόνο στον ώμο.
2. 65% διαμαρτυρήθηκαν για οσφυαλγία.
3. 45% διαμαρτυρήθηκαν για χρόνιο διάχυτο πόνο.
Διαπιστώθηκε ακόμα ότι σε ομάδα υψηλού κινδύνου ήταν εκείνοι οι υπάλληλοι που στον εργασιακό τους χώρο ένοιωθαν καταπιεσμένοι και δυσαρεστημένοι από την αποδοχή ή την υποστήριξη που είχαν από μέρος των συναδέλφων τους ή του προϊσταμένου τους.

 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα βασικά συμπτώματα είναι:

1. Πόνος που ενδέχεται να συνοδεύεται από οίδημα στην οξεία φάση.
2. Μειωμένη λειτουργικότητα με μυϊκή αδυναμία στις κινήσεις καρπού και δακτύλων.
3. Ευαισθησία στην πίεση στα trigger points ιδιαίτερα των εκτεινόντων μυών του καρπού.
4. Κακουχία στη διάρκεια των δραστηριοτήτων, που υποχωρεί με την ξεκούραση. Επίσης απλές καθημερινές κινήσεις, όπως άνοιγμα-κλείσιμο βρύσης, άνοιγμα μιας πόρτας, πιάσιμο ενός ποτηριού ή ακόμα και σε μια απλή χειραψία, προκαλούν πόνο και ο ασθενής προσπαθεί να τις αποφύγει.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση στηρίζεται στο λεπτομερές ιστορικό και την κλινική αξιολόγηση. Μέσα από την αξιολόγηση προσπαθούμε να αναπαράγουμε τα συμπτώματα του πόνου, όπως για παράδειγμα, στην έκταση του καρπού με αντίσταση και στην έκταση του μεσαίου δαχτύλου με αντίσταση, ενώ ο αγκώνας βρίσκεται σε έκταση. Ο πόνος επίσης μπορεί να προκληθεί και στη παθητική κάμψη του καρπού με τον αγκώνα σε έκταση. Χρήσιμες πληροφορίες μας δίνει ο έλεγχος της μυϊκής δύναμης. Σημαντική βοήθεια μπορούμε να έχουμε και από τα διάφορα διαγνωστικά μέσα όπως είναι η μαγνητική και η αξονική τομογραφία, το διαγνωστικό υπέρηχο, το ηλεκτρομυογράφημα και η απλή ακτινογραφία. 
Με την κλινική αξιολόγηση προσπαθούμε να καταλάβουμε τον μηχανισμό που προκάλεσε το πρόβλημα και στην συνέχεια να σχεδιάσουμε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ατομικές ανάγκες κάθε ασθενή, προσπαθώντας να επιτύχουμε λειτουργικότητα απαλλαγμένη από συμπτώματα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία μπορεί να συντηρητική ή σε περίπτωση αποτυχίας χειρουργική. Η συντηρητική θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

•  Φαρμακευτική αγωγή με αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
• Διάστημα ξεκούρασης της περιοχής από τις επίπονες δραστηριότητες.
• Χρήση προστατευτικού κηδεμόνα για περιορισμό της φόρτισης της περιοχής.
• Απελευθέρωση των trigger points, είτε με ισχαιμική πίεση, είτε με την τεχνική της στεγνής βελόνας.
• Εφαρμογή πάγου σε τακτά χρονικά διαστήματα.
• Ιοντοφόρεση
• Θεραπεία με Laser
• Θεραπευτικό υπέρηχο
• Κινητοποίηση της άρθρωσης (mobilization) - Mulligan.
• Μυοπεριτονιακή Απελευθέρωση - Myofascial Release.
• Ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης.
• Ιδιοδεκτικές ασκήσεις.

 Πότε επιλέγεται η χειρουργική αντιμετώπιση;

Χειρουργική αντιμετώπιση απαιτείται μόνο σε μικρό ποσοστό ασθενών. Σε κάθε περίπτωση πρέπει πρώτα να εξαντλούνται οι πιθανότητες της συντηρητικής θεραπείας πριν την απόφαση για χειρουργική αντιμετώπιση. Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι συνήθως επιτυχής, αλλά σπάνια απαιτείται, εφόσον το 95% των ασθενών αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την συντηρητική θεραπεία. 
Η μεθοδολογία του χειρουργείου επιλέγεται από τον χειρουργό ιατρό.

ΠΡΟΛΗΨΗ

• Καλό μυϊκό σύστημα
• Προετοιμασία της περιοχής, πριν από έντονη δραστηριότητα, με διατατικές ασκήσεις
• Βελτίωση της τεχνικής για αθλητές
• Σωστή χρήση του σώματος, προσοχή στην στάση του
• Εναλλαγές στις δραστηριότητες, συχνά διαλείμματα
• Σε περίπτωση πόνου σταματάμε την δραστηριότητα που τον προκαλεί