ΑΓΚΥΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ

Αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει κυρίως τις αρθρώσεις τής σπονδυλικής στήλης, τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, τους τένοντες και τους συνδέσμους τής περιοχής.

Η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθροπάθεια, γνωστή επίσης ως Bechterew's disease, είναι μια φλεγμονώδης αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει κυρίως τις αρθρώσεις τής σπονδυλικής στήλης, τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, καθώς και τους τένοντες και τους συνδέσμους τής περιοχής. Είναι αγνώστου αιτιολογίας, ωστόσο πιστεύεται ότι έχει γενετικά αίτια και ότι η πλειοψηφία των ατόμων με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (σχεδόν το 90%) φέρουν το γονίδιο HLA-B27. Η παρουσία του γονιδίου HLA-B27 γονίδιο αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας όπως και κάποιοι άλλοι επιπλέον παράγοντες, πιθανότατα περιβαλλοντικοί. Στις ΗΠΑ, ενώ το 7% του πληθυσμού φέρει το HLA-B27 γονίδιο, μόνο το 1% του πληθυσμού αυτού νοσεί πράγματι από την ασθένεια της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας. Στη βόρεια Σκανδιναβία (Λαπωνία), το 1,8% του πληθυσμού έχει αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, ενώ αντίθετα το 24% του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει το HLA-B27 γονίδιο. Πρόσφατα, δύο άλλα γονίδια ταυτοποιήθηκε ότι συνδέονται με την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Τα γονίδια αυτά ονομάζονται ARTS1 και IL23R και φαίνεται να επηρεάζουν τη λειτουργία τού ανοσοποιητικού. Προβλέπεται ότι αυτά τα γονίδια θα βοηθήσουν σημαντικά στην κατανόηση των επιπτώσεων της ασθένειας και θα βοηθήσουν τους ερευνητές στην περαιτέρω ανάλυση και κατανόηση της ασθένειας, με σκοπό την αποτελεσματικότερη ίαση των ασθενών. Η νόσος χαρακτηρίζεται από την τεράστια διείσδυση των ανοσοποιητικών κυττάρων στον αρθρικό χόνδρο. Ο φλεγμένων χόνδρος, με την πάροδο του χρόνου, διαμορφώνεται σε ουλώδη ιστό και σχηματίζεται ένα είδος «οστικής γέφυρας» μεταξύ των αρθρώσεων που περιορίζει την ελεύθερη κίνησή τους. Εμφανίζεται κυρίως σε νέους άνδρες με συμπτώματα οσφυαλγίας. Η αναλογία ανδρών προς γυναίκες εκτιμάται πως είναι 3:1. Στην Ελλάδα, η συχνότητά της κυμαίνεται από το 0,03% έως και το 0,21% του πληθυσμού. Επηρεάζονται αρχικά οι ιερολαγώνιες αρθρώσεις, ενώ στην συνέχεια μπορεί να επηρεαστούν οι αρθρώσεις των ισχίων, των ώμων και τα γόνατα. Οι σύνδεσμοι που συγκρατούν την σπονδυλική στήλη ασβεστοποιούνται, με αποτέλεσμα την μείωση της λειτουργικότητας, την δυσκαμψία και τελικά την χαρακτηριστική αυχενοθωρακική κύφωση. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν φλεγμονή στα μάτια (ιρίτις), ενώ σε περισσότερο σοβαρές καταστάσεις επηρεάζονται οι καρδιακές βαλβίδες. Ο πόνος ξεκινά βαθμιαία στη μέση, στις ιερολαγώνιες αρθρώσεις και στη συνέχεια στους γοφούς. Τόσο τα συμπτώματα του πόνου όσο και της ακαμψίας είναι εντονότερα το πρωί, ή μετά από παρατεταμένες περιόδους αδράνειας. Επίσης, η πρωινή δυσκαμψία στην μέση προοδευτικά επεκτείνεται σε ολόκληρη την σπονδυλική στήλη.

Διάγνωση

Τις περισσότερες φορές η διάγνωση καθυστερεί, καθώς τα συμπτώματα συγχέονται με περισσότερο συνηθισμένα προβλήματα της μέσης. Το λεπτομερές ιστορικό, η κλινική εξέταση, οι εργαστηριακές εξετάσεις, η ύπαρξη του γενετικού παράγοντα HLA-B27 στον ασθενή, ο ακτινογραφικός έλεγχος όπου παρατηρούνται χαρακτηριστικές αλλοιώσεις είναι η μεθοδολογία που θα μας οδηγήσει στην αναγνώριση της πάθησης. Τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται με κρίσεις (έξαρση), αλλά μεταξύ των κρίσεων πολλοί ασθενείς δεν έχουν πόνο ή δυσκαμψία. Χρειάζεται να πραγματοποιούνται τακτικές μετρήσεις και αξιολογήσεις τής κινητικότητας με τον γιατρό και τον φυσικοθεραπευτή ούτως ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί εγκαίρως οποιαδήποτε επιδείνωση.

Θεραπεία

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Σημαντικό ρόλο για την θεραπεία έχει η έγκαιρη διάγνωση, η οποία μπορεί να ελαχιστοποιήσει τα χρόνια τού πόνου και της αναπηρίας. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει κυρίως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα για την αντιμετώπιση του πόνου. Καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα της ζωής τού ασθενή έχει η διατήρηση της λειτουργικότητας της σπονδυλικής στήλης. Για τον λόγο αυτόν η σωστή στάση τού σώματος σε όλες τις δραστηριότητες του ασθενή, παράλληλα με ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ασκήσεων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι τής ζωής του. Το κολύμπι, συνήθως, βοηθά στην διατήρηση της λειτουργικότητας. Η διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, φρούτα, ψάρια, κρέας και όσπρια. Δεν συνίσταται το αλκοόλ και το κάπνισμα, ενώ μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στην διατήρηση του ιδανικού βάρους. Αντενδείκνυται η εφαρμογή τεχνικών χειροπρακτικής ή οστεοπαθητικής. Αντίθετα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ήπιες θεραπευτικές τεχνικές, όπως η χειροθεραπεία (manual therapy) και άλλες εναλλακτικές θεραπείες όπως είναι ο βελονισμός, η ομοιοπαθητική, η αρωματοθεραπεία, η ρεφρεξολογία κ.ά. Σημαντική βοήθεια στους συγκεκριμένους ασθενείς μπορεί να προσφέρει η Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr John Upledger, καθώς ενισχύει την λειτουργία τού αμυντικού μηχανισμού τού σώματος και βελτιώνει την κινητοποίηση των υγρών του (επομένως συμβάλλει στην καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και την απομάκρυνση των άχρηστων προϊόντων τού μεταβολισμού), χωρίς να προκαλεί επιβάρυνση στις πάσχουσες αρθρώσεις.

ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Η πορεία τής νόσου δεν μεταβάλλεται με καμιά θεραπευτική αγωγή. Χρειάζονται από 10 έως 20 χρόνια για την εμφάνιση της κλασσικής παραμόρφωσης της αυχενοθωρακικής κύφωσης. Άλλοτε μπορεί να υπάρχει γρήγορη εξέλιξη και άλλοτε περιορίζεται μόνο στις ιερολαγώνιες αρθρώσεις. Η πρόγνωση σε σχέση με την ανακούφιση από τον πόνο και την διατήρηση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης είναι γενικά καλή. Η πρόωρη διάγνωση και η διαχείριση της ασθένειας μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων και στη διατήρηση της κινητικότητας. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ικανοί να εργάζονται, σε σχετικά ελαφρά επαγγέλματα. Η λειτουργική ικανότητα δεν έχει στενή συσχέτιση με την έκταση των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης.