11 Ιανουαρίου 2004

Κατηγορία

Biofeedback

# Topics

Αποκατάσταση, φυσικοθεραπεία, biofeedback, βιοανάδραση

Social sharing

BIOFEEDBACK - ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Ο όρος Biofeedback αναφέρεται στην διπλή διαδικασία όπου ενώ μια σωματική λειτουργία παρακολουθείται, συγχρόνως προσφέρεται για διάπλαση και εκπαίδευση (Christidis, 1992). Για την διαδικασία αυτή χρησιμοποιούνται συσκευές υψηλής τεχνολογίας, που μετρούν και παρακολουθούν τις σωματικές λειτουργίες, ενώ ταυτόχρονα δίνουν στο άτομο την καλύτερη από στιγμή σε στιγμή πληροφόρηση για την συγκεκριμένη φυσιολογική λειτουργία, που είναι υπό τον έλεγχο του νευρικού συστήματος, αλλά δεν γίνεται απόλυτα ή εύκολα αντιληπτή.

Στην ορολογία των σερβοσυστημάτων αυτή η πληροφορία λέγεται ανάδραση. Όταν αναφέρεται σε βιολογικές λειτουργίες λέγεται βιοανάδραση - biofeedback (Neal Miller). Δεν πρόκειται για κάποια θεραπευτική διαδικασία, αλλά περισσότερο για μια εκπαίδευση στην βελτίωση ή τον έλεγχο των ικανοτήτων του σώματος ή της σκέψης. Η μάθηση να αναγνωρίζουμε τις φυσιολογικές αντιδράσεις και να τις τροποποιούμε δεν διαφέρει από την εκπαίδευση να παίζουμε πιάνο ή τένις. Μέσα από την εκπαίδευση, αποκτάμε την ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα δικά μας μοναδικά ψυχοφυσιολογικά πατέντα, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνουμε πως θα αποκτήσουμε τον έλεγχο σε αυτά, παρά να έχουν τον έλεγχο αυτά σε εμάς.

Η τεχνική του biofeedback συνήθως έχει να κάνει με «καταστάσεις διέγερσης». Όλοι γνωρίζουμε ότι μετά από κάποια έντονη δραστηριότητα απαιτείται η επιστροφή στην ηρεμία. Αν για οποιονδήποτε λόγο το σώμα παραμείνει στην κατάσταση της έντασης για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς περιόδους ξεκούρασης, τότε καταρρέει. Αυτή η κατάρρευση έχει σαν αποτέλεσμα επώδυνα συμπτώματα ή χρόνιες παθήσεις. Το biofeedback παρεμβαίνει σε αυτόν τον κύκλο, εκπαιδεύοντας τον ασθενή πώς να χαλαρώσει, δίνοντας στο σώμα την δυνατότητα να επιστρέψει σε κατάσταση ηρεμίας, με τελικό αποτέλεσμα την ελάττωση ή την τελική απομάκρυνση των συμπτωμάτων.
Άλλη σημαντική εφαρμογή του biofeedback είναι στην αποκατάσταση των κακώσεων τόσο του Κεντρικού, όσο και του Περιφερειακού Νευρικού Συστήματος. Αυτό επιτυγχάνεται με την αύξηση των Δυναμικών της Κινητικής Μονάδας*, που ο ασθενής μπορεί να επιστρατεύσει εθελοντικά. Ο ασθενής το κατορθώνει καθώς επιστρατεύει επιπλέον κινητικές μονάδες, ενώ παρακολουθεί τις ενισχυμένες αντιδράσεις του στο μόνιτορ του biofeedback.

Πολλές φυσιολογικές λειτουργίες μπορούν να καταγραφούν με τις συσκευές biofeedback, οι περισσότερο συνηθισμένες είναι:

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Η θερμοκρασία μετριέται με αισθητήρες που τοποθετούνται στο μέσο δάκτυλο. Η μέτρηση της θερμοκρασίας είναι ενδεικτική της σύσπασης ή χαλάρωσης των μυών (smooth muscles), που περιβάλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, και καθορίζουν πόσο αίμα φθάνει στα ακροδάκτυλα. Όταν οι μύες είναι σε σύσπαση (ένταση), η θερμοκρασία είναι χαμηλή, καθώς μικρότερη ποσότητα αίματος φθάνει στα ακροδάκτυλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα χέρια μας είναι κρύα όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση stress. Το αντίθετο συμβαίνει όταν είμαστε χαλαροί.

Δεν είναι ασυνήθιστο να υπάρχει σημαντική διαφορά στην θερμοκρασία μεταξύ του δεξιού και του αριστερού χεριού.

Ο Εγκέφαλος είναι έτσι οργανωμένος ώστε το δεξιό ημισφαίριο (συναίσθημα) να ελέγχει το αριστερό τμήμα του σώματος, ενώ το αριστερό (λογική) να ελέγχει το δεξιό τμήμα του σώματος. Αρκετοί ερευνητές πιστεύουν ότι η διαφορά στην θερμοκρασία μεταξύ δεξιού και αριστερού τμήματος του σώματος αντιπροσωπεύει την ανισορροπία μεταξύ της λειτουργίας του αριστερού και δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου.

ΗΛΕΚΤΡΟΜΥΟΓΡΑΦΙΚΟ (ΗΜΓ) BIOFEEDBACK

Με το ηλεκτρομυογραφικό (ΗΜΓ) Biofeedback μετριέται η ένταση της μυϊκής σύσπασης. Τα ηλεκτρόδια τοποθετούνται πάνω στον μύ που θέλουμε να ελέγξούμε. Πολύ συχνά χρησιμοποιείται αυτή τεχνική για να επιτύχουμε χαλάρωση σε μύες που βρίσκονται σε σπασμό λόγω stress. Οι περισσότερο συνηθισμένοι μύες είναι ο μετωπιαίος, οι μασητήρες και οι τραπεζοειδείς. Όταν τα ηλεκτρόδια εντοπίσουν αυξημένη μυϊκή δραστηριότητα, τότε η συσκευή μας δίνει σήμα είτε ηχητικό, είτε οπτικό. Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής αντιλαμβάνεται την αίσθηση της αυξημένης μυϊκής δραστηριότητας και μπορεί να επικεντρώσει την προσοχή του στην αναγνώριση αυτής της αίσθησης. Έτσι όταν την νοιώσει στην καθημερινότητα να μπορεί να την αναγνωρίσει. Στην συνέχεια εκπαιδεύεται μέσο της συσκευής να ελέγχει αυτήν την δραστηριότητα, να μπορεί να χαλαρώνει, πριν βγει εκτός ελέγχου και του προκαλέσει επώδυνα συμπτώματα όπως είναι για παράδειγμα ο πονοκέφαλος τάσης.
Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται ακόμα στον τομέα της αποκατάστασης παθήσεων του κεντρικού ή περιφερειακού νευρικού συστήματος ή σε μυϊκές ατροφίες.

Τεχνικές εφαρμογής

myo-200-biofeedback-kai-ilektrotherapia 1. Εφαρμόζουμε τα ηλεκτρόδια του ΗΜΓ-BF στον ενδιαφερόμενο για εκπαίδευση μύ.
2. Παρόμοια ηλεκτρόδια εφαρμόζουμε ταυτόχρονα στον ανάλογο υγιή μύ.
3. Ο ασθενής πραγματοποιεί με τον υγιή μύ μια τέτοια κίνηση, έτσι ώστε η παραχθείσα σύσπαση να μην υπερβαίνει κατά πολύ αυτή που θα παραχθεί από τον υπό εκπαίδευση.
4. Δίνουμε έμφαση στο να προσέξει ο ασθενής μας τις τροποποιήσεις που έγιναν στα οπτικό-ακουστικά μηνύματα της συσκευής από την σύσπαση του υγιούς μυός.
5. Παρακινούμε τον ασθενή μας να επιτύχει τις ίδιες αλλαγές με συσπάσεις του ενδιαφερόμενου μυός.

Με τον τρόπο αυτόν διευκολύνουμε την επαναπόκτηση απολεσθέντων κινητικών λειτουργιών και μείωση σημαντικά του χρόνου αποκατάστασης.

Χρησιμοποιείται επίσης για την ενεργοποίηση μυων με μειωμένη μυϊκή ισχύ.

Ακόμη σε περιπτώσεις παράλυτων μυών, το ΗΜΓ-BF μπορεί να εντοπίσει κάποια ελάχιστη ηλεκτρική δραστηριότητα στους μύες. Ο ασθενής μέσω της συσκευής την αντιλαμβάνεται, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του νευρικού συστήματος για περισσότερη μυϊκή λειτουργία, ώστε να επιτευχθεί κάποια λειτουργικότητα.

ΗΛΕΚΤΡΟΔΕΡΜΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ (EDR) - GALVANIC SKIN RESPONSE (GSR)

Η συσκευή μετρά την ηλεκτρική αγωγιμότητα του δέρματος, η οποία εξαρτάται από την δραστηριότητα των ιδρωτοποιών αδένων. Ένα πολύ μικρό ηλεκτρικό δυναμικό, απαρατήρητο από τον ασθενή διαπερνά το δέρμα. Η συσκευή μετρά τις αλλαγές στο αλάτι και το νερό στους πόρους των αδένων. Όσο μεγαλύτερη συναισθηματική φόρτιση υπάρχει, τόσο μεγαλύτερη δραστηριότητα έχουν οι ιδρωτοποιοί αδένες, τόσο μεγαλύτερη αγωγιμότητα υπάρχει στο δέρμα. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση του Συμπαθητικού Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να ελέγχονται οι καταστάσεις συναισθηματικής φόρτισης ή άγχους. Πολλοί αθλητές προετοιμάζονται ψυχολογικά με αυτόν τον τρόπο πριν από σημαντικούς αγώνες. Ο στόχος είναι αγωγιμότητα μεταξύ 800 – 1200 kilohms.

ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ (EEG) BIOFEEDBACK

Η συσκευή καταγράφει την δραστηριότητα των εγκεφαλικών κυμάτων. Τα βασικά εγκεφαλικά κύματα είναι:

· Beta (13 – 20 Hz, ξύπνιος)
· Alpha (8 – 12 Hz, ελαφριά χαλάρωση)
· Theta (4 – 7 Hz, ελαφρύς ύπνος)
· Delta (βαθύς ύπνος)

Καθώς τα alpha εγκεφαλικά κύματα συνήθως παρατηρούνται στην διάρκεια της χαλάρωσης, οι ασθενείς μπορούν να ανακουφιστούν από το άγχος, την αϋπνία, ακόμα από επιληπτικές κρίσεις αν εκπαιδευτούν να αυξάνουν την δραστηριότητα των alpha εγκεφαλικών κυμάτων. Πολλές μελέτες έδειξαν ότι αυτό είναι χρήσιμο μόνο σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ

Η καρδιακή συχνότητα μετράται σε κτύπους το λεπτό. Αυξημένη καρδιακή συχνότητα σημαίνει κατάσταση άγχους, φόβου κ.α.. Άλλες μορφές stress όπως η κατάθλιψη έχουν σαν αποτέλεσμα μείωση της καρδιακής συχνότητας. Ο στόχος της εκπαίδευσης είναι συχνότητα μεταξύ 56 και 66 κτύπους το λεπτό.

ΑΝΑΠΝΟΗ

Η αναπνοή μετράται με αναπνοές το λεπτό. Η αναπνοή μας γίνεται ταχύτερη, επιφανειακή (χωρίς βάθος), ασύμμετρη σε περιπτώσεις stress, όπως σε φόβο, έκπληξη κ.α.. Ο στόχος της εκπαίδευσης είναι συχνότητα μεταξύ 8 – 12 αναπνοές το λεπτό.

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ

Υπάρχουν συσκευές που καταγράφουν τις διαφορές στην αρτηριακή πίεση σε καταστάσεις stress.

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ

Κάθε συνεδρία έχει διάρκεια περίπου 30 έως 60 λεπτά της ώρας. Ο αριθμός των συνεδριών και της διάρκειας εξαρτάται από την κατάσταση του ασθενούς. Γενικά 15 συνεδρίες είναι αρκετές. Βασικός παράγοντας της εκπαίδευσης είναι η μεταφορά της αντίληψης των αποτελεσμάτων στην καθημερινότητα, χωρίς την ανάγκη του μηχανήματος.

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Δεν ενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρή ψύχωση, κατάθλιψη, σε εξασθενημένους ασθενείς ή σε ασθενείς με ψυχοπαθολογική προσωπικότητα. Δεν ενδείκνυται σε διαβητικούς ασθενείς ή σε ασθενείς με ενδοκρινολογικές διαταραχές, παρά μόνον σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, καθώς μπορούν να διαφοροποιηθούν οι ανάγκες για φαρμακευτική αγωγή.

* [κάθε μυϊκή ίνα τροφοδοτείται από ένα μόνο α-κινητικό νευρώνα. Τα κυτταρικά σώματα των ινών αυτών βρίσκονται στα πρόσθια κέρατα της φαιάς ουσίας του Νωτιαίου μυελού ή στους κινητικούς πυρήνες των εγκεφαλικών νεύρων. Ο Νευράξωνας κάθε α-κινητικού νευρώνα αφού φθάσει σε έναν μύ διακλαδίζεται σε κλωνία (τελικά κλωνία). Κάθε ένα από αυτά διεισδύει μέσα στον μύ και νευρώνει μια ομάδα μυϊκών ινών, συνήθως 50 – 200 σε αριθμό. Ένας α-κινητικός νευρώνας (κύτταρο και νευράξονας) καθώς και οι μυϊκές ίνες τις οποίες τα τελικά κλωνία του νευρώνουν, αποτελούν μια κινητική μονάδα. Μεγαλύτερες συσπάσεις αυτών των μυϊκών ινών είναι το αποτέλεσμα μιας γρήγορης διαδοχής δυναμικών ενέργειας, έτσι ώστε η κάθε μικροσύσπαση να αρχίζει πριν η προηγούμενη να έχει καλά – καλά τελειώσει. Το ηλεκτρικό φαινόμενο που αρχίζει από το αρχικό τμήμα του νευράξωνα και φθάνει στις τελικές ίνες της κινητικής μονάδας καλείται Δυναμικό της Κινητικής Μονάδας]

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.