Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι ευθύνονται για το 25% του συνολικού μήκους της σπονδυλικής μας στήλης. Δεδομένου ότι ο μέσος όρος της σπονδυλικής στήλης ενηλίκων μετρά 60 έως 70 εκατοστά, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι αντιπροσωπεύουν 15 έως 17,5 από αυτά τα εκατοστά. Στα νεαρά άτομα, ο γεμάτος με νερό, πηκτοειδής πυρήνας και ινώδης δακτύλιος είναι σταθεροί και εύκαμπτοι. Ωστόσο, μετά την ηλικία των 40 ετών - νωρίτερα από οποιοδήποτε άλλο συνδετικό ιστό - οι σπονδυλικοί δίσκοι συχνά αρχίζουν να δείχνουν εκφυλιστικές μεταβολές.

Καθώς ο δίσκος αφυδατώνεται και χάνεται η ελαστικότητα του, το μήκος της σπονδυλικής στήλης μπορεί να συρρικνωθεί κατά τρία εκατοστά ή και περισσότερο, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι από εμάς να χάνουν ύψος με την ηλικία. Για να αντισταθεί το σώμα στις συμπιεστικές δυνάμεις της βαρύτητας, στον σχεδιασμό της σπονδυλική στήλη υπάρχουν ελαστικά τμήματα, με επικλινή προσανατολισμό, για να διευκολύνουν την προστασία και τη σταθερότητα της, επίσης υπάρχουν νευρολογικοί μηχανισμοί που ενεργοποιούν μυϊκές ομάδες επιφορτισμένες να αντιστέκονται στη βαρύτητα. Έτσι, ο οργανισμός προσπαθεί να αντισταθεί στην απώλεια του ύψους του σώματος.

Σε μια μελέτη με τίτλο «Διατροφή του Μεσοσπονδύλιου Δίσκου», μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διαπίστωσε ότι η απώλεια θρεπτικών ουσιών μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρικό θάνατο, στην αυξημένη υποβάθμισης της μεσοκυττάριας ουσίας και τον εκφυλισμό του δίσκου. Παραδόξως, οι μεσοσπονδύλιου δίσκοι είναι από τους λίγους ανθρώπινους ιστούς που δεν διαθέτουν ανεξάρτητη παροχή αίματος. Ακόμη και τα δόντια, τα νύχια και τα μαλλιά μας διαθέτουν θρεπτικά αγγεία, αλλά οι δίσκοι όχι. Οι δακτυλιοειδείς ίνες απαιτούν γλυκόζη για επιβίωση ενώ ο πυρήνας επιτυγχάνει τη ρευστότητα του και αποβάλλει τα απόβλητα - κυρίως γαλακτικό οξύ - μέσω μιας περίπλοκης διαδικασίας που ονομάζεται απορρόφηση. Η απορρόφηση του νερού συμβαίνει καθώς τα μεμονωμένα τμήματα του σπονδυλικού σωλήνα κάμπτονται, εκτείνονται, και περιστρέφονται στις καθημερινές δραστηριότητες.

Σε αντίθεση με την κυρίαρχη άποψη, οι σπονδυλικοί δίσκοι δεν έχουν σχεδιαστεί για να λειτουργούν ως κύριος απορροφητής κραδασμών. Αυτός ο ρόλος ανήκει σε ένα θαυμάσια σχεδιασμένο σύστημα μυοπεριτονιακών ελατηρίων. Παρατηρήστε στην Εικόνα πώς οι εύκαμπτες χρωματιστές ζώνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τους μυς και τους συνδέσμους, σχηματίζουν μια διάταξη προέντασης (tensegrity) σαν σκηνή (tensegrity: Η χαρακτηριστική ιδιότητα μιας σταθερής τρισδιάστατης δομής αποτελούμενης από μέλη υπό τάση που είναι συνεχόμενα και μέλη υπό συμπίεση τα οποία δεν είναι). Όταν είναι υγιείς, αυτοί οι μαλακοί ιστοί μπορούν να διατηρήσουν τον διαχωρισμό των σπονδυλικών σωμάτων ακόμη και αν ο δίσκος αφαιρεθεί εντελώς. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα γεγονότα, παραμένει το ερώτημα: Εάν η αποκατάσταση της λειτουργίας της αντιβαρύτητας είναι το κλειδί για την επιβράδυνση της γήρανσης του μεσοσπονδύλιου δίσκου, τότε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποσυμπίεση του;

Κατά την απεικόνιση ενός μεσοσπονδύλιου δίσκου, οι περισσότεροι από εμάς σκέφτονται τις εξωτερικές δακτυλιοειδείς ίνες ως κυκλικούς δακτυλίους σύνδεσης, παρόμοιο με ένα ελαστικό αυτοκινήτου, που στηρίζουν τον πηκτοειδή πυρήνα. Ωστόσο, πολλές από τις ομόκεντρες ίνες δακτυλιδιού του δίσκου δεν συνδέονται, ούτε ο δίσκος είναι στρογγυλός.
Η μητέρα φύση πύκνωσε έξυπνα την πρόσθια και πλάγια πλευρά, επιτρέποντας τις λεπτότερες οπίσθιες ίνες να απορροφούν τα υγρά, που είναι απαραίτητα για τη λίπανση, στη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων και του ύπνου. Παραδόξως, το 80% αυτής της απορρόφησης των υγρών συμβαίνει κυρίως την πρώτη ώρα του ύπνου.

 Αυτός είναι ο λόγος που οι ερευνητές πιστεύουν ότι η καλύτερη θέση ανάπαυσης, για την αναζωογόνηση των δίσκων, είναι μια παρατεταμένη εμβρυϊκή θέση με τα γόνατα σε κάμψη, το πηγούνι μέσα και ευθειασμό της οσφυϊκής λόρδωσης. Με αυτή τη θέση ανοίγει το οπίσθιο τμήμα, επιτρέποντας στις λεπτότερες ακραίες σπονδυλικές πλάκες (οι σπονδυλικές ακραίες πλάκες είναι τα άνω και κάτω τμήματα των σπονδυλικών σωμάτων που διασυνδέονται με τους σπονδυλικούς δίσκους), να αναρροφούν νερό για να θρέψουν τον δίσκο.

Το μειονέκτημα του σχεδιασμού στο δίσκο είναι ότι λόγω έλλειψης συνοχής των οπίσθιων ινών υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κήλης δίσκου. Υπάρχει όμως ελπίδα για τους τραυματισμένους δίσκους. Μια μελέτη του 2017 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συντηρητική φροντίδα ευνοεί την μείωση της προβολής του μεσοσπονδυλίου δίσκου βοηθώντας στην ανακούφιση των συμπτωμάτων εξαιτίας συμπίεσης του ισχιακού νεύρου. Για παράδειγμα, οι ήπιες ασκήσεις υπερέκτασης που χρησιμοποιούνται συχνά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων πόνου στη μέση (μέθοδος McKenzie). Ωστόσο, ο κάθε θεραπευτής ανάλογα με την εκπαίδευση του μπορεί να επιτύχει, μέσω των χειρισμών του, ανάλογα αποτελέσματα. Για την βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος ενθαρρύνουμε τους ασθενείς να ενσωματώσουν στην καθημερινότητα τους δραστηριότητες όπως το βάδισμα, το κολύμπι, ο διαλογισμός, κ.α.

 ΠΗΓΕΣ

1. https://erikdalton.com/blog/why-we-get-short/

2. Urban, J., & Roberts, S. (2003). Degeneration of the intervertebral disc. Arthritis Research & Therapy, 5(3), 120-130.

3. Urban J.P., Smith, S., & Fairbank, J.C. (2004). Nutrition of the intervertebral disc. Spine, 29(23), 2700-2709.

4. Altun, I., & Yüksel, K.Z. (2017). Lumbar herniated disc: spontaneous regression. Korean Journal of Pain, 30(1), 44-50.