Manual Therapy
Φλεγμονώδες αντανακλαστικό – Πρόληψη, ή περιορισμός της φλεγμονής (ΕΡΕΥΝΑ)
“Φλεγμονώδες αντανακλαστικό” είναι η διαδικασία κατά την οποία συγκεκριμένα νευρικά σήματα και ορμονικοί παράγοντες εγείρονται - ερεθίζονται όταν γίνει αντιληπτή κάποια περιφερική φλεγμονή του οργανισμού και παρέχουν ρυθμιστική ανατροφοδότηση.
Στο σώμα και τον οργανισμό του ανθρώπου υπάρχουν πολλά και διαφορετικά συστήματα που λειτουργούν παράλληλα ή και συνδέονται μεταξύ τους. Όλα τα ρυθμίζει ο εγκέφαλος, όπου και καταλήγουν όλες οι πληροφορίες -σήματα κινδύνου, ή ορθής λειτουργίας- από κάθε μέρος/σημείο του οργανισμού.
Το Πνευμονογαστρικό νεύρο είναι το κυριότερο νεύρο του παρασυμπαθητικού συστήματος. Πορεύεται μαζί με τα μεγάλα αγγεία του τραχήλου και μετά την διέλευσή του από το άνω στόμιο του θώρακα, χορηγεί τις παρασυμπαθητικές ίνες που σχηματίζουν πλέγματα για τα όργανα του θώρακα και της κοιλιάς. Οι αισθητικές ίνες τού πνευμονογαστρικού νεύρου νευρώνουν πολλά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του καρδιαγγειακού συστήματος. Ενεργοποιούνται από τις κυτοκίνες των οποίων η παραγωγή προκαλείται μετά από βλάβη ιστού, οπότε ενεργοποιούν την έμφυτη ανοσοαπόκριση -προστατεύοντας τον ξενιστή, στην περιφέρεια, από μόλυνση- και μεταδίδουν την πληροφορία στο εγκεφαλικό στέλεχος.
Ο τόνος του πνευμονογαστρικού νεύρου είναι το κλειδί για την ενεργοποίηση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος. Ο καρδιακός ρυθμός επιταχύνεται ελάχιστα όταν εισπνέουμε, και επιβραδύνεται ανάλογα όταν εκπνέουμε. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ τού ρυθμού της καρδιάς στην εισπνοή και στην εκπνοή, τόσο υψηλότερος είναι ο τόνος του πνευμονογαστρικού νεύρου. Υψηλότερος πνευμονογαστρικός τόνος σημαίνει ότι το σώμα μπορεί να επανέλθει γρηγορότερα μετά από στρες, σημαίνει καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιαγγειακών παθήσεων, μείωση της αρτηριακής πίεσης, βελτίωση της πέψης μέσω καλύτερης παραγωγής των βασικών υγρών του στομάχου και των πεπτικών ενζύμων, μείωση των ημικρανιών, καλύτερη διάθεση, κ.ά. Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες ρόλους του πνευμονογαστρικού νεύρου είναι ότι ανιχνεύει το μικροβίωμα του εντέρου και αντιδρά ανάλογα εάν ανιχνεύσει ή όχι παθογόνους οργανισμούς, η ύπαρξη των οποίων μπορεί να επηρεάσει την διάθεση, τα επίπεδα του άγχους και την πρόκληση γενικής φλεγμονής.
Αντίθετα, ο χαμηλός τόνος του πνευμονογαστρικού συνδέεται με καρδιαγγειακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, κατάθλιψη, διαβήτη, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, πολύ υψηλότερα ποσοστά φλεγμονωδών καταστάσεων και αυτοάνοσες παθήσεις.
Η χολινεργική αντιφλεγμονώδης οδός (cholinergic anti-inflammatory pathway), που βρίσκεται στην διασύνδεση του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος, είναι το φυγόκεντρο σκέλος του «φλεγμονώδους αντανακλαστικού», που κυρίως ενεργοποιείται μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ως εκ τούτου, ο εγκέφαλος έχει την δυνατότητα να ρυθμίζει τις περιφερειακές φλεγμονώδεις αντιδράσεις μέσω της ενεργοποίησης των απαγωγών ινών τού πνευμονογαστρικού νεύρου. Είναι σημαντικό ότι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού στην σπλήνα, παραδίδουν γρήγορα τα περισσότερα συστατικά του χολινεργικού συστήματος, όπως την ακετυλοχολίνη (Ach), acetylcholinesterase και τους υποδοχείς muscarinic και nicotinic, καθιστώντας δυνατή την επικοινωνία μεταξύ των δυο συστημάτων. Σε γενικές γραμμές αυτή η επικοινωνία επιτυγχάνει να μειώσει την φλεγμονή μέσω διαφορετικών μηχανισμών, ανάλογα με τα κύτταρα που εμπλέκονται.
Με την επίγνωση ότι η χολινεργική αντιφλεγμονώδης οδός χρησιμεύει για την πρόληψη ή τον περιορισμό της φλεγμονής στα περιφερειακά όργανα, η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου έχει καταστεί μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική στην θεραπεία πολλών φλεγμονωδών καταστάσεων.
Μελετητές ερεύνησαν την ενεργοποίηση του χολινεργικού αντιφλεγμονώδους αντανακλαστικού με την αποσυμπίεση της ατλαντο-ινιακής ένωσης και την διαδερμική διέγερση στο αυτί του πνευμονογαστρικού νεύρου (transcutaneous auricular vagus nerve stimulation).
ΠΛΑΙΣΙΟ: Το παρασυμπαθητικό φλεγμονώδες αντανακλαστικό, λειτουργώντας ως μεσολαβητής, αναστέλλει την υπερβολική προφλεγμονώδη παραγωγή κυτοκίνης. Μη επεμβατικές τεχνικές, συμπεριλαμβανημένης της ατλαντο-ινιακής αποσυμπίεσης (OA-D) και της διαδερμικής διέγερσης στο αυτί τού πνευμονογαστρικού νεύρου (taVNS), έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τον παρασυμπαθητικό τόνο.
ΣΤΟΧΟΣ: Στόχος της μελέτης ήταν να ελεγχθεί η υπόθεση ότι το OA-D και το taVNS αυξάνουν την δραστηριότητα του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και αναστέλλουν την προφλεγμονώδη κινητοποίηση και/ή παραγωγή κυτοκίνης.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Τυχαία επελέγησαν να συμμετάσχουν: 8 υγιείς ενήλικες για να λάβουν ατλαντο-ινιακή αποσυμπίεση (5 λεπτά OA-D ακολουθούμενη από 10 λεπτά ανάπαυσης), 9 υγιείς ενήλικες για να λάβουν taVNS (15 λεπτά) και 10 υγιείς ενήλικες χωρίς καμία παρέμβαση για 15 λεπτά, για τρεις συνεχόμενες ημέρες.
ΑΤΛΑΝΤΟ-ΙΝΙΑΚΗ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗ
ΚΡΑΝΙΑΚΗ ΒΑΣΗ: Η κρανιακή βάση, δηλαδή η ένωση του ινιακού οστού με τον άτλαντα, τον πρώτο αυχενικό σπόνδυλο της σπονδυλικής στήλης (Α1), είναι μια ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή. Η ατλαντο-ινιακή ένωση (η ανώτερη άρθρωση του σώματος που φέρει βάρος) είναι κομβικής σημασίας, καθώς βρίσκεται στο σημείο ένωσης της κεφαλής με το σώμα, αλλά και του εγκεφάλου με τον νωτιαίο μυελό. Στην περιοχή υπάρχουν πολλές σημαντικές για την υγεία του ανθρώπου δομές και οποιαδήποτε ασυμμετρία, ή δυσλειτουργία στην εμβιομηχανική της είναι δυνατόν να τις επηρεάσει. Για παράδειγμα, αν προκληθεί περιορισμός στην μία από τις δύο ατλαντο-ινιακές αρθρώσεις, η στρέβλωση που προκαλείται στο ινιακό οστό μπορεί να πυροδοτήσει νευρολογικά αντανακλαστικά με αύξηση του μυϊκoύ σπασμού στους υποϊνιακούς μύες, οι οποίοι με την σειρά τους θα συμπιέσουν και θα διεγείρουν το μείζον ινιακό νεύρο. Ως αποτέλεσμα θα έχουμε την πρόκληση πόνου που ακτινοβολεί στο πλάι της πίσω επιφάνειας του κεφαλιού, ενώ κάποιες φορές φτάνει έως και την κογχική περιοχή. Η ατλαντο-ινιακή ένωση είναι, επίσης, μία περιοχή ζωτικής σημασίας για την συνολική υγεία, καθώς βρίσκεται κοντά σε πολλές άλλες σημαντικές δομές. Μεταξύ αυτών είναι και το σφαγιτιδικό τρήμα, μία οπή στην βάση του κρανίου, ανάμεσα στο ινιακό και στα κροταφικά οστά. Μέσα από το σφαγιτιδικό τρήμα διέρχεται το πνευμονογαστρικό νεύρο, ή 10η εγκεφαλική συζυγία, που χορηγεί τον κύριο κλάδο για την παρασυμπαθητική νεύρωση στο μεγαλύτερο τμήμα του πεπτικού συστήματος. Η συμπίεσή του μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικά διεγερτικά ερεθίσματα του νεύρου, προκαλώντας επίμονο σπασμό των πεπτικών οργάνων.
Στην κρανιακή βάση εντοπίζεται, επίσης, μία άλλη σημαντική δομή: το άνω αυχενικό γάγγλιο συμπαθητικής νεύρωσης. Πρόκειται για το ανώτατο και μεγαλύτερο γάγγλιο της αλυσίδας που διατρέχει κατά μήκος την σπονδυλική στήλη, χορηγώντας κλάδους συμπαθητικής νεύρωσης στα σπλάχνα. Συμπίεση ή σύνθλιψη του άνω αυχενικού γαγγλίου συμπαθητικής νεύρωσης πιθανώς να οδηγήσει σε καθολική διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, καταλήγοντας σε υπερδιέγερση όλων των σπλάχνων, καθώς και σε γενικευμένα υπερβολικά διεγερτικά ερεθίσματα, ανησυχία, ένταση και υπερδραστηριότητα.
Υπάρχουν πολλές και αποτελεσματικές τεχνικές στην Χειροθεραπεία (Manual Therapy) για την αποτελεσματική αποσυμπίεση της ατλαντο-ινιακης ένωσης. Στην συγκεκριμένη μελέτη χρησιμοποιήθηκε η εξής τεχνική: Το εξεταζόμενο άτομο ήταν ξαπλωμένο σε ύπτια θέση στο εξεταστικό κρεβάτι,. Ο εκπαιδευμένος θεραπευτής κρατούσε το κεφάλι του «ασθενή» με τα χέρια του, ενώ τα ακροδάχτυλά του ευρίσκοντο κατά μήκος της κατώτερης πλευράς του ινιακού οστού, στοχεύοντας την ατλαντο-ινιακή ένωση. Στην συνέχεια εφάρμοζε ήπια πρόσθια κεφαλική έλξη στο ινιακό οστό, συγκλίνοντας τους αγκώνες του κοντά. Αυτή η κίνηση είχε ως αποτέλεσμα τον υπτιασμό των χεριών και των διαχωρισμό των δακτύλων, προκαλώντας μια προσθιοπλάγιας φοράς δύναμη εκατέρωθεν του μεγάλου τρήματος. Η έλξη αυτή διατηρήθηκε για πέντε λεπτά.
ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΣΤΟ ΑΥΤΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ (taVNS)
Το taVNS είναι μια φθηνή, χαμηλού κινδύνου και με την χρήση φορητής συσκευής επιλογή για να τροποποιηθεί το πνευμονογαστρικό σύστημα. Παρέχει ηλεκτρική διέγερση στον ωτικό κλάδο του πνευμονογαστρικού νεύρου (ABVN), έναν εύκολα προσβάσιμο στόχο που νευρώνει το ανθρώπινο αυτί (Peukar and Filler, 2002).
Ένα διπολικό ηλεκτρόδιο, με μορφή συνδετήρα, τοποθετήθηκε στον λοβό του αυτιού, με τρόπο ώστε η κάθοδος να βρίσκεται στο κατώτερο τμήμα της κοιλότητας του αυτιού που οδηγεί στον εξωτερικό ακουστικό πόρο. Η ηλεκτρική διέγερση (συχνότητα διέγερσης 10Hz, πλάτος παλμού 300μs) εφαρμόζεται για 15 λεπτά. Η ένταση του ρεύματος διέγερσης καθορίζεται ξεχωριστά για κάθε συμμετέχοντα, αυξάνοντας σταδιακά την ένταση έως ότου αισθανθούν μια ήπια αίσθηση μυρμηγκιάσματος στην περιοχή τού ηλεκτροδίου. Στην συνέχεια, η ένταση του ρεύματος μειώνεται έως ότου εξαφανισθεί η αίσθηση μυρμηγκιάσματος. Η διάρκεια του ερεθισμού ήταν 15 λεπτά. Χρησιμοποιήθηκε συσκευή TENS 7000, ή EMS 7500.
Πριν και μετά από αυτές τις παρεμβάσεις συλλέχθηκαν δείγματα σάλιου, για προσδιορισμό κυτοκινών interleukin-1β (IL-1β), interleukin-6 (IL-6), interleukin-8 (IL-8) και tumor necrosis factor a (TNF-a). Υπήρξε καταγραφή καθόλη την διάρκεια της παρέμβασης σε μια βασική γραμμή 30 λεπτών της αρτηριακής πίεσης και του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, όπως επίσης και για 30 λεπτά κατά την διάρκεια της περιόδου ανάκαμψης, ώστε να εξαχθούν οι δείκτες καρδιακών παλμών και μεταβλητότητας της αρτηριακής πίεσης ως δείκτες του πνευμονογαστρικού και συμπαθητικού ελέγχου.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η μεταβλητότητα του Καρδιακού Ρυθμού (HRV) θεωρείται καθοριστική μέθοδος ανάλυσης της δραστηριότητας του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού (HRV) είναι μέθοδος μέτρησης των μεταβολών του καρδιακού ρυθμού. Υπολογίζεται με ανάλυση στο Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) των χρονολογικών σειρών των διαστημάτων από παλμό σε παλμό, ή τις μεταβολές της αρτηριακής πίεσης. Η αυξημένη δραστηριότητα (τόνος) συμπαθητικού νευρικού συστήματος οδηγεί σε μειωμένη HRV και το αντίστροφο, η αυξημένη δραστηριότητα του παρασυμπαθητικού αυξάνει την HRV. Τόσο το OA-D, όσο και το taVNS αύξησαν την μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού.
Και στις τρεις ομάδες το πειραματικό πρωτόκολλο συσχετίστηκε με σημαντική αύξηση των συγκεντρώσεων κυτοκίνης στο σάλιο. Ωστόσο, η αύξηση της IL-1β ήταν σημαντικά μικρότερη στην ομάδα taVNS (+66 ± 13 pg/ml, p<0.05) από ό,τι στην ομάδα ελέγχου χρόνου (+142 ± 24 pg/ml). Παρόμοια τάση παρατηρήθηκε στην ομάδα taVNS για τον TNF-α (+1,7 ± 0,3 pg/ml έναντι 4,1 ± 1,3 pg/ml, p<0,10).
Την τρίτη ημέρα μελέτης τα επίπεδα IL-6, IL-8 και TNF-α, στην ομάδα OA-D, ήταν σημαντικά χαμηλότερα από την πρώτη ημέρα (IL-6: 2,3 ± 0,4 έναντι 3,2 ± 0,6 pg / mL , ρ <0,05 · IL-8: 190 ± 61 έναντι 483 ± 125 pg / ml, ρ <0,05 · TNF-α: 1,2 ± 0,3 έναντι 2,3 ± 0,4 pg / mL, ρ <0,05).
Επίσης στην ομάδα OA-D παρατηρήθηκε μείωση στην μέση πίεση του αίματος από την πρώτη ημέρα μελέτης (100 ± 8 mmHg) στην δεύτερη (92 ± 6 mmHg; p <0.05) και την τρίτη (93 ± 8 mmHg; p <0.05), ενώ παρατηρήθηκε και μείωση του δείκτη της συμπαθητικής διαμόρφωσης του αγγειακού τόνου.
Οι μεταβολές του αντανακλαστικού του βαροϋποδοχέα-καρδιακού ρυθμού (BRS) συμβάλλουν στην αμοιβαία μείωση της παρασυμπαθητικής δραστηριότητας και στην αύξηση της συμπαθητικής δραστηριότητας. Παρατηρήθηκε αύξηση από την πρώτη ημέρα μελέτης (13,7 ± 3,0 ms / mmHg) στην δεύτερη (18,4 ± 4,3 ms / mmHg, p <0,05) και στην τρίτη (16,9 ± 4,2 ms / mmHg, p <0,05).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τόσο το OA-D, όσο και το taVNS προκάλεσαν αντιφλεγμονώδεις αντιδράσεις, οι οποίες σχετίζονται με αύξηση των δεικτών που προέρχονται από την μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού για την παρασυμπαθητική λειτουργία. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το OA-D και το taVNS ενεργοποιούν το παρασυμπαθητικό αντιφλεγμονώδες αντανακλαστικό. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ένα αντιϋπερτασικό αποτέλεσμα με τον OA-D που μπορεί να προκαλείται από μειωμένη συμπαθητική διαμόρφωση του αγγειακού τόνου και / ή αυξημένη αντανακλαστική ευαισθησία στον βαροϋποδοχέα.
Πηγές
1- The Cholinergic Anti-Inflammatory Pathway as a Conceptual Framework to Treat Inflammation-Mediated Renal Injury, Jarczyk J.a · Yard B.A.b · Hoeger S.b,c
2- Strand, V, Kimberly, R, Isaacs, JD. Biologic therapies in rheumatology: lessons learned, future directions. Nat Rev Drug Discov 2007;6:75–92. https://doi.org/10.1038/nrd2196.
3- Strand, V. The emerging role of biologics in rheumatic disease. J Rheumatol Suppl 1992;33:40–5.
4- Joensuu, JT, Huoponen, S, Aaltonen, KJ, Konttinen, YT, Nordstrom, D, Blom, M. The cost-effectiveness of biologics for the treatment of rheumatoid arthritis: a systematic review. PLoS One 2015;10:e0119683. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0119683.
5- Singh, JA, Wells, GA, Christensen, R, Tanjong, Ghogomu E, Maxwell, L, MacDonald, JK, et al.. Adverse effects of biologics: a network meta-analysis and Cochrane overview. Cochrane Database Syst Rev 2011:Cd008794. https://doi.org/10.1002/14651858.CD008794.pub2.
6- Tracey, KJ. Physiology and immunology of the cholinergic antiinflammatory pathway. J Clin Invest 2007;117:289–96. https://doi.org/10.1172/jci30555.
Στην ίδια κατηγορία
-
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
-
ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
-
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
-
ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ
-
Η ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ
-
ΜΗΧΑΝΗΜΑ "ΕΝΕΡΓΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ" (ATM): Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Φυσικοθεραπεία
-
ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ: ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
-
ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΕΚΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
-
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ & ΥΓΕΙΑ
-
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ
-
ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΤΡΙΔΥΜΟΥ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ
-
ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ: ΠΩΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕΙ!
Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ
Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.
Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.
Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress
Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
- Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
- Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
- Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
- Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).
Επιπτώσεις του stress στην υγεία
Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:
- Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
- Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
- Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
- Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.
Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress
Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.
1. Τρόπος ζωής
Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
- Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
- Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
- Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.
2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις
- Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
- Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
- Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.
3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger
Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.
4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα
Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:
- Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
- Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
- Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
- Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.
Συμπεράσματα
Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.
Πηγές
- American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
- Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
- Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
- Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
- Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
- Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
- Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
- Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
- World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.

Η ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ
Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει πια σωματική βλάβη, ο εγκέφαλος μπορεί να συνεχίζει να “θυμάται” τον πόνο. Τα νευρωνικά του δίκτυα λειτουργούν έτσι ώστε να κρατούν τον πόνο ενεργό, παρόλο που δεν υπάρχει πια πραγματική ζημιά στον ιστό.

ΜΗΧΑΝΗΜΑ "ΕΝΕΡΓΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ" (ATM): Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Φυσικοθεραπεία
Η σύγχρονη φυσικοθεραπεία και αποκατάσταση έχει εμπλουτιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια με την εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών και θεραπευτικών προσεγγίσεων.

ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ: ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
Κάθε φορά που κάνουμε ένα βήμα τα πόδια μας αφήνουν ένα "αποτύπωμα" πίεσης στο έδαφος. Mία μοναδική υπογραφή που αποκαλύπτει μυστικά για τον τρόπο που κινούμαστε, την υγεία μας και ακόμη και την προσωπικότητά μας.

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΕΚΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Ο μηχανισμός που επιτρέπει στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τη θέση και την κίνηση του σώματός του στον χώρο χωρίς τη βοήθεια της όρασης.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ & ΥΓΕΙΑ
Το καλοκαίρι αποτελεί μια περίοδο μοναδικών προκλήσεων και ευκαιριών για την ανθρώπινη υγεία.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ
Χωρίς ποιοτικό ύπνο, η παραγωγικότητα, η δημιουργικότητα και η ψυχική αντοχή μας φθίνουν˙ και μαζί τους, η πορεία προς την επιτυχία.