Θα είναι χρήσιμο τόσο οι θεραπευτές, όσο και οι ασθενείς με χρόνιο πόνο, να λάβουν υπόψη τους μια διαφορετική προσέγγιση στην αντιμετώπιση του πόνου και ίσως όχι μόνο. Θεωρώ ότι αυτή μπορεί να δώσει εξηγήσεις και απαντήσεις σε πολλά προβλήματα, που δεν ανταποκρίνονται στις συνήθεις θεραπευτικές προσεγγίσεις. 

1- Ο "πονος" ως 'Διαβίβαση Δεδομένων'

Αν τσιμπήσετε τον εαυτό σας δυνατά, πονάει. Είναι τόσο ενορατικό να σκεφτείτε τον πόνο σαν να εισβάλει στο σώμα και το μυαλό σας. Βιολογικά αυτό δεν είναι σωστό. Αρχικά, αν πόνος ήταν εισβολέας θα ήταν εύκολο να τον σταματήσουμε απενεργοποιώντας τα ερεθίσματα εισβολής, όπως είναι το τσίμπημα ή κάποιος συλλογισμός. Αυτό είναι γεγονός πως μπορεί να λειτουργήσει για μερικά είδη πόνου, αλλά είναι σαφές ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει για τη πλειοψηφία των ανθρώπων με χρόνιο πόνο. Φυσικά το θέμα μας αφορά τη λειτουργία των "υποδοχέων του πόνου" που στέλνουν ερεθίσματα στον Εγκέφαλο, ο οποίος αποφασίζει εάν άξιζει να γίνει αντιληπτό το αίσθημα του πόνου ή όχι. Πολλοί επαγγελματίες υγείας δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τη διάφορα μεταξύ "πόνου" και "αλγαισθησίας/αλγοδεκτικότητας - nociception". Υπάρχουν μερικοί νευρώνες στους ιστούς που ανταποκρίνονται σε κάθε είδους ερεθίσματα, αν αυτά τα ερεθίσματα είναι ικανά να προκαλέσουν κίνδυνο στον ιστό. Η ενεργοποίηση αυτών των εξειδικευμένων νευρώνων στέλνει κατά προτεραιότητα σήματα συναγερμού στον Νωταίο Μυελό, τα οποία μπορεί να προωθηθούν στον Εγκέφαλο. Ενεργοποίηση αυτού του τύπου των νεύρων ονομάζεται "αλγαισθησία/αλγοδεκτικότητα - nociception", το οποίο κυριολεκτικά σημαίνει "υποδοχή κινδύνου". Συνεχώς, κάθε στιγμή, σε όλους μας λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός, όμως μόνο κάποιες φορές καταλήγει σε πόνο. Αν λοιπόν μπορείς παρατηρείς τον πόνο ως "Διαβίβαση Δεδομένων" απο τον Εγκέφαλο προς κάποιο τμήμα του σώματος, σε κάνει να υπεισέρχεσαι στη βιολογία του Εγκεφάλου, και σε όλα όσα μπορεί αυτή να επηράσει.

2- Ο πόνος αποτελεί μια από τις πολλές "Διαβιβάσεις Δεδομένων του Εγκεφάλου":

Όταν βρισκόμαστε σε καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε προβλήματα, απειλές, τραυματισμούς, περιέργεια ή μάθηση, υπάρχουν πολυάριθμες "Διαβιβάσεις Δεδομένων", από τον Εγκέφαλο, που είναι δομημένες να μας προστατεύουν, να αμύνονται και να μας βοηθούν. Αυτά περιλαμβάνουν το ανοσοποιητικό, το συμπαθητικό, το κινητικό και το ενδοκρινολογικό σύστημα, όπως επίσης τον πόνο, την επικοινωνία, τα συναισθήματα, τη γνώση, την αναπνοή, τη φλεγμονή, και πολλά άλλα. Είναι δημιουργικό να έχουμε μερικά από αυτά σε ετοιμότητα, για μικρό χρονικό διάστημα, να μας βοηθούν να μαθαίνουμε, να προστατεύομαστε και να αμυνόμαστε (π.χ. μπορεί να μας προστατεύσει να είμαστε ανήσυχοι , οι αλλαγές στο επίπεδο της κορτιζόλης μπορεί να μας βοηθήσει στην επούλωση, ο πόνος αλλάζει τη συμπεριφορά μας), αλλά αν δεν υπάρχει ανάλυση των εισερχομένων δεδομένων, που να είναι σε θέση όταν απαιτείται, να απενεργοποιούν αυτά τα δεδομένα εξόδου, τότε αυτά μετατρέπονται σε παθολογικά. Αν ένας κλέφτης αρχίσει να σε παρακολουθεί στην εξοχή, ενεργοποιείται ο αμυντικός μηχανισμός (Εγκεφαλική Διαβίβαση Δεδομένων), η οποία θα γίνει παθολογική αν ο 'κλέφτης' συνεχίζει να "παρακολουθεί" για βδομάδες και μήνες. Παραδείγματα αποτελούν οι παθολογικές, οι συμπαθητικές, οι ενδοκρινολογικές αντιδράσεις, οι παθολογικές μυϊκές αλλαγές και οι 'παθολογικες' σκέψεις και συναισθήματα. Το κλειδί στην αντιμετώπιση είναι η έγκαιρη αντίδραση, μέσω της ανάλυσης. Ο 'κλέφτης' μπορεί να εκφράζει απλά την έλλειψη γνώσης.

3- Ελευθερία απο το σύστημα της "Διαβίβασης Δεδομένων του Εγκεφάλου":

Αν κάποιο άτομο έχει ενεργοποιημένες πολυάριθμες "Διαβιβάσεις Δεδομένων", αυτό μπορεί να είναι "βαρύ" για τον οργανισμό. Απαιτείται σημαντικό ποσοστό ενέργειας για να τρέχουν τα πολλαπλά συστήματα. Ένας τυπικός ασθενής με χρόνιο πόνο μπορεί να έχει ασυνήθιστο επίπεδο κορτιζόλης, μυϊκό σπασμό, ευμετάβλητο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, ασταθή ανοσοποιητικό σύστημα, και παραγωγή φλεγμονώδους ανοσοποιητικού μείγματος. Δεν μένει και πολύ ενέργεια για την υπόλοιπη ζωή!

Ένας ασθενής, με στοιχειώδη γνώση, μπορεί να είναι ικανός να αναγνωρίσει τα ενεργοποιημένα συστήματα που προκαλούν αυτή τη "Διαβίβαση των Δεδομένων", και αναλύοντας να τα απενεργοποιήσει. Μόνο η γνώση του μηχανισμού του πόνου είναι ικανή να μας δώσει "ελευθερία" από αυτά τα συστήματα.

Γιατί χρησιμοποιούμε τη λέξη "ελευθερία" και όχι τη λέξη "έλεγχος". Η λέξη 'έλεγχος' είναι λίγο θολή. Έλεγχος του πόνου, κινητικός έλεγχος, έλεγχος των συναισθημάτων κ.α. Υπάρχουν προβλήματα με το δόγμα του 'ελέγχου'. Ο Εγκέφαλος δεν δομείται με έλεγχο αλλά δομείται με ελευθερία, δημιουργικότητα, περιέργεια, δοκιμάζοντας τα όρια της ομοιοστατικής συμπεριφοράς. "Ελευθερία πόνου" και "Κινητική ελευθερία" ταιριάζουν καλύτερα, γνωρίζοντας φυσικά ότι μερικές φορές χρειάζεται έλεγχος για να αποκτηθεί η ελευθερία.

Σκοπός μας θα πρέπει να είναι να δώσουμε στον ασθενή ελευθερία επιλογής στα συστήματα που προκαλούν "Διαβίβαση Δεδομένων" από τον Εγκέφαλο, ενισχύοντας τη λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, προκαλώντας τους να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητες του σώματος για "αυτοδιόρθωση" και όχι να προσπαθούμε αυτόματα ερήμην του να "διορθώσουμε" τον πόνο, τη κίνηση, το ενδοκρινολογικό, την επικοινωνία ή άλλη εξάρτηση.

Βιβλιογραφία

"ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ - η παραφωνία του εγκεφάλου - μια εναλλακτική πρόταση", Χαρ. Τιγγινάγκας, Αθήνα 2015, ISBN: 978-960-99167-1-4

Butler DS & Moseley GL, Explain Pain, Adelaide, Noigroup Publications, 2003