Πάρεση του Προσωπικού νεύρου χαρακτηρίζεται η παράλυση της μιας πλευράς του προσώπου. Οι περισσότεροι από τους μύες του προσώπου ελέγχονται από το Προσωπικό Ν.ή αλλιώς 7ο Κρανιακό Νεύρο. Ελέγχει λειτουργίες όπως το κλείσιμο των βλεφάρων, μετακίνηση των φρυδιών, χαμόγελο, κλείσιμο του στόματος, μάσηση, επηρεάζει την ακοή, τα δάκρυα, τους σιελογόνους αδένες ενώ ευθύνεται για τη γεύση στη γλώσσα.

Ποία τα χαρακτηριστικά του Προσωπικού Ν. πως λειτουργεί και τι προκαλεί τη πάρεση του;

Το Προσωπικό Ν. ομοιάζει με ένα τηλεφωνικό καλώδιο, που περιλαμβάνει 7.000 ατομικές νευρικές ίνες. Η ανατομία του είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη. Ξεκινά από το Εγκεφαλικό Στέλεχος, ενώ για την έξοδο του από τον Εγκέφαλο ακολουθεί ένα στενό τούνελ στο κροταφικό οστού και βρίσκεται σε στενή σχέση με τα νεύρα της ακοής και ισορροπίας για να εξέλθει μέσω του βελονομαστοειδούς τρήματος. Μετά από την έξοδο του περνάει μέσα από την παρωτίδα και χωρίζεται σε πολλούς κλάδους.

Λόγω της πολυπλοκότητας του προσωπικού Ν. ποικιλία συμπτωμάτων μπορεί να προκληθούν από την διαταραχή του. Αν οι μισές ή περισσότερες από τις νευρικές ίνες κοπούν προκαλείται ατροφία των προσωπικών μυών. Αν ερεθιστούν από φλεγμονή, τότε προκαλείται σπασμός ή τίναγμα στους μύες του προσώπου. Βέβαια δεν επηρεάζονται μόνο οι μύες αλλά μπορεί να επηρεαστούν, οι δακρυϊκοί αδένες, οι σιελογόνοι αδένες, η γεύση στην πρόσθια επιφάνεια της γλώσσας κ.α. με αποτέλεσμα στέγνωμα του ματιού ή του στόματος με διαταραχή στη γεύση.

Bell's palsy

Η περισσότερο συνηθισμένη περίπτωση πάρεσης του προσωπικού Ν. οφείλεται σε ίο, ονομάζεται πάρεση του Bell, ονομάστηκε έτσι λόγω του Sir Charles Bell, που ήταν ο πρώτος που περιέγραψε αυτήν την πάθηση. Προκαλείται οίδημα του νεύρου μέσα στο στενό κανάλι του κροταφικού οστού, από όπου περνά με αποτέλεσμα πίεση των νευρικών ινών και των αγγείων των. Παρόμοια περίπτωση προκαλείται από έρπη ζωστήρας με τη διαφορά ότι εκτός από την μυϊκή αδυναμία προκαλείται απώλεια της ακουστικής ικανότητας, με παρουσία ασαφών και επώδυνων φυσαλίδων. Αυτά τα συμπτώματα εξαφανίζονται αυτόματα, παραμένει όμως μία μικρή απώλεια της ακουστικής ικανότητας.

Άλλες αιτίες πάρεσης είναι:

1. Τραυματισμός με κάταγμα στα οστά του κρανίου. 
2. Χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή του αυτιού ή στις περί το προσωπικό Ν. περιοχές.
3. Όγκοι

Η συχνότητα της πάρεσης του προσωπικού νεύρου είναι 7-20 / 1000 άτομα, το ποσοστό ανδρών και γυναικών είναι ίδιο, υποτροπιάζει στο 7% των ασθενών, αφορά την δεξιά πλευρά του προσώπου σε ποσοστό 63%, και ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι διαβητικοί και οι έγκυες γυναίκες.

Βασικά συμπτώματα:

 1- Ασυμμετρία στο πρόσωπο.

2- Πτώση του φρυδιού.

3- Απώλεια ρυτίδων στο μέτωπο και τα μάγουλα.

4- Πτώση της γωνίας του στόματος.

5- Ανεξέλεκτα δάκρυα από το μάτι της πάσχουσας περιοχής.

6- Αδυναμία να κλείσει το μάτι στη πάσχουσα περιοχή.

7- Αδυναμία να σφίξει το χείλος ή να διατηρηθεί το φαγητό στο στόμα.

8- Προοδευτική ατροφία των μυών του προσώπου.

Διάγνωση - Πρόγνωση

Τρεις βασικές ερωτήσεις έχουν συνήθως οι ασθενείς: 1- Ποία είναι η αιτία, 2- Πότε θα περάσει, 3- Ποία είναι η καλύτερη θεραπεία; 

Για να απαντηθούν αυτές οι ερωτήσεις πρέπει να γίνει μία λεπτομερής εκτίμηση της κατάστασης του ασθενή , να καθοριστούν τα αίτια αλλά και ποία περιοχή του νεύρου έχει επηρεαστεί, ώστε να σχεδιαστεί η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση.  Υπάρχουν ειδικά tests όπως test ακοής, δακρύων, ισορροπίας με σκοπό να καθορισθεί η περιοχή του νεύρου που έχει επηρεασθεί. Με την ακτινογραφία, την μαγνητική τομογραφία ή την αξονική, διευκρινίζεται αν υπάρχει φλεγμονή, όγκος ή κάταγμα. Υπάρχουν ακόμα τεχνικές ηλεκτροδιάγνωσης, όπως το ηλεκτρομυογράφιμα κ.α., όπου καταγράφεται η λειτουργική κατάσταση του νεύρου, ενώ μπορεί να φανεί και κάποια προοπτική της τελικής έκβασης του προβλήματος. Σύμφωνα με την Copenhagen Facial Nerve Study σε σύνολο 2570 ασθενών όπου 1701 με Ιδιοπαθή πάρεση και 869 από άλλες αιτίες, με το 70% να εμφανίζει πλήρη πάρεση, τα αποτελέσματα ήταν: το 71% των ασθενών είχε πλήρη αποκατάσταση, το 12% μικρή αποκατάσταση, το 13% μέτρια αποκατάσταση ενώ το 4% καθόλου αποκατάσταση.

Θεραπεία

Η θεραπεία μπορεί να είναι είτε συντηρητική, είτε χειρουργική.

Η συντηρητική θεραπεία για να είναι αποτελεσματική πρέπει να αρχίσει άμεσα ή το αργότερο μέσα στις πρώτες τρείς ημέρες μετα την εγκατάσταση των συμπτωμάτων. Εαν η θεραπεία ξεκινήσει δέκα ή περισσότερες ημέρες μετά τότε μειώνεται η αποτελεσματικότητα της. Περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή αποτελείται από αντιβίωση και κορτιζόνη. Αντιβίωση για την αντιμετώπιση της λοίμωξης και κορτιζόνη για την ελάττωση του οιδήματος του νεύρου και με τον τρόπο αυτό την αποσυμπίεση του. Συμπληρωματικά χορηγούνται στον ασθενή βιταμίνες, ιδιαίτερα του συμπλέγματος Β για την ενδυνάμωση του νεύρου. Η φυσικοθεραπεία έχει δύο στόχους. Ο πρώτος είναι η αποσυμπίεση του νεύρου και ο δεύτερος η ενίσχυση του.
Η αποσυμπίεση επιτυγχάνεται με ήπιους χειριεμούς κινητοποιώντας τα οστά του κρανίου, ιδιαίτερα του κροταφικού, μέσω της κράνιοϊερής θεραπείας. Για την ενίσχυση του νεύρου χρησιμοποιούμε ερεθιστικά ρεύματα ειδικής μορφής. Απαραίτητο συμπλήρωμα της θεραπευτικής μας προσέγγισης είναι ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων ενίσχυσης των μυών του προσώπου. Σε περισσότερο πολύπλοκες περιπτώσεις η αποσυμπίεση επιτυγχάνεται χειρουργικά. Βέβαια αυτή η διαδικασία έχει μερικές επιπλοκές ,όπως : Απώλεια ή μείωση της ακουστικής ικανότητας, πρόκληση ιλίγγων, πρόκληση αιματώματος, απώλεια ποσοτήτων εγκεφαλονωτιαίου υγρού, μόλυνση, προσωρινή παράλυση.

Σημαντική επιπλοκή

Η περισσότερο σημαντική επιπλοκή που μπορεί να προκληθεί από την ολική παράλυση του προσωπικού Ν., αφορά έλκος στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Αποφεύγεται αυτή η επιπλοκή αν διατηρείται το μάτι υγρό, είτε με περιοδικό κλείσιμο του, είτε με την χρήση συστηματικά ειδικών σταγόνων (κολλύριο). Ο ασθενής πρέπει να φορά σε εξωτερικό χώρο πάντα γυαλιά ηλίου.