Οσφυαλγία
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΙΕΡΟΛΑΓΟΝΙΑΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ
Η ιερολαγόνια άρθρωση είναι η μία από τις δύο αρθρώσεις στη λεκάνη που συνδέει το ιερό οστού με τα δυο μεγάλα οστά της πυέλου τα λαγόνια. Συνδέει τη σπονδυλική στήλη με τη πύελο, και έτσι, με το σύνολο του κάτω μισού του σκελετού. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, πολλοί ιατροί ‘ανακάλυψαν’ εκ νέου το σύνδρομο της ιερολαγόνιας άρθρωσης ως πιθανή αιτία της οσφυαλγίας.
Στις αρχές του 20ου αιώνα το Σύνδρομο της ιερολαγόνιας άρθρωσης ήταν η πιο κοινή αιτία για την χαμηλή οσφυαλγία. Tο 1932 η διαπίστωση για την ύπαρξης της κήλης του μεσοσπονδυλίου δίσκου (το 1934, ο Jason Mixter, MD, δημοσίευσε ένα άρθρο για τη βλάβη του μεσοσπονδυλίου δίσκου στο περιοδικό The New England Journal of Medicine), οδήγησε πολλούς γιατρούς να υποθέσουν ότι ο πόνος στη μέση ήταν κυρίως το αποτέλεσμα αυτού του νέου προβλήματος. Έτσι γεννήθηκε η ‘Δυναστεία του δίσκου’ και το σύνδρομο της ιερολαγόνιας άρθρωσης ξεχάστηκε. Εντούτοις πολλοί χειροθεραπευτές αθόρυβα συνέχιζαν να εργάζονται πάνω σ’ αυτό το σύνδρομο, θεωρώντας ότι η περιορισμένη κινητικότητα της ιερολαγόνιας άρθρωσης είναι ζωτική στην ομαλή λειτουργικότητα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, παρόλο που δεν υπήρχαν σχετικές έρευνες που να μπορούν να το υποστηρίξουν. Αυτό μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970, τότε ο οστεοπαθητικός Fred Mitchell Sr. παρουσίασε ένα καινοτόμο και πρακτικό βιομηχανικό μοντέλο, όπου με σαφήνεια παρουσίαζε το μοντέλο κίνησης, τόσο το φυσιολογικό, όσο και το παρεκκλίνων, της ιερολαγόνιας άρθρωσης, δίνοντας νέο ενδιαφέρον στο θέμα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, πολλοί ιατροί ‘ανακάλυψαν’ εκ νέου το σύνδρομο της ιερολαγόνιας άρθρωσης ως πιθανή αιτία της οσφυαλγίας. Βέβαια ακόμη υπάρχουν εκείνοι που πιστεύουν ότι μια άρθρωση με τόσο μικρή κίνηση δεν μπορεί να είναι αιτία οσφυαλγίας. Σε κάθε περίπτωση πάντως τα συμπτώματα της οσφυαλγίας από άλλες αιτίες, με τα συμπτώματα αυτού του συνδρόμου είναι δύσκολο να διακριθούν.
Στοιχεία Βιομηχανικής
Η ιερολαγόνια άρθρωση είναι η μία από τις δύο αρθρώσεις στη λεκάνη που συνδέει το ιερό οστού με τα δυο μεγάλα οστά της πυέλου τα λαγόνια. Συνδέει τη σπονδυλική στήλη με τη πύελο, και έτσι, με το σύνολο του κάτω μισού του σκελετού. Όπως συμβαίνει με όλες τις αρθρώσεις, υπάρχει αρθρικός χόνδρος και στις δύο πλευρές των αρθρικών επιφανειών. Ωστόσο αυτή η άρθρωση διαφέρει από τις υπόλοιπες γιατί καλύπτεται από δυο διαφορετικά είδη χόνδρων. Οι αρθρικές επιφάνειες έχουν και οι δυο, υαλώδεις και σπογγώδεις επιφάνειες, που τρίβονται η μία εναντίον της άλλης. Ακόμα έχουν προεξοχές και βαθουλώματα που ταιριάζουν μεταξύ τους όπως τα κομμάτια ενός πάζλ. Σε αντίθεση μ’ άλλες αρθρώσεις δεν είναι σχεδιασμένη για μεγάλες κινήσεις. Μάλιστα είναι γεγονός ότι με τον καιρό γίνεται σκληρή και ‘κλειδώνει’. Κινείται μόνο για δύο έως τέσσερα χιλιοστά στη βάδιση κατά τη φάση της μεταφοράς του βάρους, και της κάμψης προς τα εμπρός. Η κίνηση αυτή χαρακτηρίζεται ως κίνηση ‘ολίσθησης’. Η ιερολαγόνια άρθρωση είναι μια ‘ελαστική (viscoelastic) άρθρωση’, που σημαίνει ότι η κίνηση της προέρχεται κυρίως από την διάταση των συνδέσμων. Η βασικής της λειτουργία είναι η απορρόφηση των κραδασμών, προστατεύοντας τη σπονδυλική στήλη, μέσω της διάτασης προς διάφορες κατευθύνσεις. Παρέχει επίσης ένα μηχανισμό σταθεροποίησης που βοηθά στη βάδιση. Όταν η ιερολαγόνια άρθρωση εργάζεται αρμονικά με την τρίτη άρθρωση της πυέλου την ηβική σύμφυση, τότε ‘κλειδώνει’ στη μία πλευρά, με την βοήθεια των απαγωγών μυών του ισχίου (μέσος και μικρός γλουτιαίος, απιοειδής, τείνων την πλατεία περιτονία) καθώς το βάρος μεταφέρεται από το ένα πόδι στο άλλο. Αυτό το σύστημα κλειδώματος ονομάζεται "κλειστή δύναμη - force closure", επιτρέποντας την ομαλή μεταφορά του βάρους του σώματος από το ένα πόδι στο άλλο. Η συγχρονισμένη δράση των απαγωγών μυών του ισχίου με τους ιερολαγόνιους συνδέσμους, καθιστούν την πύελο σημαντικό παράγοντα απόσβεσης, τόσο των ανερχόμενων, όσο και των κατερχόμενων δυνάμεων της βαρύτητας.
Αιτιολογία
Η πιο συνηθισμένη αιτία εμφάνισης του συνδρόμου είναι ο τραυματισμός. Μπορεί να προέρχεται από μια άμεση πτώση στους γλουτούς, ένα τροχαίο ατύχημα, ή ακόμα από κτύπημα στη πλευρά της λεκάνης. Η δύναμη αυτών των τραυματισμών μπορεί να βάλει σε τάση τους συνδέσμους γύρω από την άρθρωση. Οι σύνδεσμοι είναι ανθεκτικές ταινίες συνδετικού ιστού που συγκρατούν τις αρθρώσεις μεταξύ τους. Ρήξη των συνδέσμων μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κίνηση την άρθρωση, δηλαδή σε αστάθεια. Αυτό τελικά θα οδηγήσει με τη σειρά του σε φθορά την άρθρωση και πόνο λόγω εκφυλιστικής αρθρίτιδας. Οι τραυματισμοί μπορούν επίσης να προκαλέσουν άμεση ζημιά στον αρθρικό χόνδρο που καλύπτει τις αρθρώσεις. Και αυτό με τον καιρό θα οδηγήσει σε εκφυλιστική αρθρίτιδα. Συχνά δημιουργούνται πρότυπα μυϊκής ανισορροπίας λόγω τραυματισμού, επαναλαμβανόμενης κακής στάσης ή ακινησίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στροφή της λεκάνης και πρόσθια κλίση. Ο συνεχής αυξημένος μυϊκός τόνος δημιουργεί μυϊκή ανισορροπία και αδυναμία, με αποτέλεσμα την επιπλέον φόρτιση και διάταση των συνδέσμων. Αυτό οδηγεί σε μικροτραυματισμούς και φλεγμονώδη αντίδραση, ενώ μέσω των αισθητικών νεύρων ενημερώνεται ο Εγκέφαλος για τη δυσλειτουργία, δίνοντας εντολή για επιπλέον προστατευτικό μυϊκό σπασμό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου, πόνου – μυϊκού σπασμού- πόνου. Παρόλο που στα τρία οστά της πυέλου υπάρχει συνήθως η βασική δυσλειτουργία, έχει βρεθεί ότι το κλειδί στην αποτελεσματική αποκατάσταση υποτροπιάζοντος ιερολαγονίου συνδρόμου είναι ο περιορισμός του εύρους κίνησης στη άρθρωση του ισχίου. Για να μπορέσει επιτυχώς η πύελος να απορροφήσει τις δυνάμεις που δέχεται, τα ισχία πρέπει να είναι σωστά ευθυγραμμισμένα και λειτουργικά. Βασικό ρόλο σ’ αυτό έχει ο λογονομηριαίος σύνδεσμος. Έτσι μια λογική θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει αρχικά την κινητοποίηση του θυλάκου της άρθρωσης του ισχίου, και στη συνέχεια προοδευτικά την βελτίωση της κίνησης μεταξύ λαγονίου και ιερού οστού, καθώς και της λειτουργικής σχέσης μεταξύ του ιερού και των δυο λαγονίων οστών.
Ο Vladimir Janda, MD, λέει ότι: ‘οποιαδήποτε μεταβολή στη λειτουργικότητα μιας άρθρωσης, η οποία προκαλείται από περιορισμό του αρθρικού θυλάκου ή απώλεια του εύρους κίνησης της άρθρωσης (joint play), επηρεάζει τους μύες που διασταυρώνονται στην άρθρωση αυτή, είτε με αναχαίτιση (αδυναμία), είτε με ενεργοποίηση (σπασμός)’. Άρα για την άρθρωση του δεξιού για παράδειγμα ισχίου, ένας ινώδης θύλακος, αντανακλαστικά θα προκαλέσει σπασμό και μείωση του μήκους του γειτονικού Λαγονοψοΐτη μυ, ενώ αντίθετα αδυναμία θα προκληθεί στον ανταγωνιστή του Μεγάλο Γλουτιαίο. Αυτή το πρότυπο μυϊκής ανισορροπίας θα προκαλέσει μια δεξιά πρόσθια και προς τα κάτω περιστροφή στο Λαγόνιο οστό, που δεν θα παραμείνει ευθυγραμμισμένο όσο και αν προσπαθεί ο θεραπευτής να δώσει ελαστικότητα στον Λαγονοψοΐτη μυ. Στον σημερινό τρόπο ζωής συνήθως υιοθετούμε πρότυπα στάσης σε κάμψη, δημιουργώντας μια πρόσθια ινώδη θυλακίτιδα με σφιχτό ψοΐτη μύ, που ‘κολλάνε’ την κεφαλή του μηριαίου οστού σε θέση κάμψης, εμποδίζοντας την ικανοποιητική έκταση του ισχίου στη βάδιση. Τι συμβαίνει λοιπόν τότε, καθώς το πόδι αιωρείται προς την έκταση, ο ‘κοντος’ λαγονοψοΐτης μυς και ο ινώδης θύλακος, σπρώχνουν το ήδη με στροφή προς τα εμπρός και κάτω ευρισκόμενο Λαγόνιο οστό ακόμη περισσότερο σε μεγαλύτερη στροφή. Αυτό όμως θα δημιουργήσει αυξημένη λόρδωση στην οσφυοϊερή περιοχή, συμπίεση στις αρθρώσεις (facet joint) και τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, μεγαλύτερη συνδεσμική χαλαρότητα, αντισταθμιστική οσφυϊκή σκολίωση και πόνο.
Σε ορισμένους ασθενείς, ο πόνος παρουσιάζεται εξαιτίας μιας ανωμαλίας του ιερού οστού. Το ιερό οστού είναι πράγματι ένα πολύ εξειδικευμένο σύνολο σπονδύλων. Πριν από τη γέννηση, όταν το σώμα μας είναι σε πλήρη ανάπτυξη στη μήτρα, αρκετοί σπόνδυλοι συγχωνεύονται για να σχηματίσουν το ιερό οστού. Ωστόσο, σε ορισμένα άτομα, τα κόκαλα, τα οποία απαρτίζουν το ιερό οστού δεν συγχωνεύονται ποτέ μεταξύ τους. Στις περιπτώσεις αυτές, δύο ή περισσότεροι σπόνδυλοι παραμένουν διαχωρισμένοι. Το γεγονός αυτό δημιουργεί μια δυσλειτουργία, που ονομάζεται ‘μεταβατικό σύνδρομο’. Τα άτομα που έχουν αυτό το σύνδρομο φαίνεται να έχουν περισσότερα προβλήματα με τις ιερολαγώνιες αρθρώσεις και πόνο στη μέση.
Οι γυναίκες είναι σε κίνδυνο για να παρουσιάσουν το σύνδρομο λόγω τοκετού. Κατά τη διάρκεια της κύησης, απελευθερώνονται ορμόνες που επιτρέπουν στον συνδετικό ιστό του σώματος να χαλαρώσει. Η χαλάρωση είναι απαραίτητη, έτσι ώστε κατά τη διάρκεια του τοκετού, η πύελος να διαταθεί αρκετά , ώστε να επιτραπεί η γέννηση. Αυτό οδηγεί σε αλλαγές στις ιερολαγώνιες αρθρώσεις, που τις καθιστούν υπέρ-κινητικές. Με τη πάροδο του χρόνου αν δεν αποκατασταθούν αυτές οι αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε αρθρίτιδα.
Πολλά άλλα προβλήματα μπορούν να οδηγήσουν σε εκφυλισμό τις ιερολαγώνιες αρθρώσεις, και συχνά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ακριβώς τι προκάλεσε τη φθορά.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Προκαλείται μια ποικιλία συμπτωμάτων:
- Χαμηλή οσφυαλγία
- Πόνος στον γλουτό
- Πόνος στον μηρό
- Πόνος που μοιάζει με ισχιαλγία, ταξιδεύει από το ισχιακό νεύρο στην οσφυϊκή περιοχή, μέσα στον γλουτό, στην πίσω επιφάνεια του μηρού, και μερικές φορές στην γάμπα και τα πόδια. Ο πόνος συνήθως προκαλείται από ερεθισμό των νευρικών ριζών που συμμετέχουν έξω από τη σπονδυλική στήλη στη δημιουργία του ισχιακού νεύρου. Μπορεί να υπάρχει μούδιασμα, βελόνιασμα ή καυσαλγία.
- Δυσκολία στο κάθισμα για πολύ ώρα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει μια σύγχυση καθώς ο πυελικός πόνος και ο οσφυϊκός πόνος μιμούνται ο ένας τον άλλο, κάνοντας την διάγνωση πολύ δύσκολη.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση ξεκινά με το ιστορικό.
Περιλαμβάνει ερωτήσεις όπως:
- Έχετε τραυματιστεί ποτέ σοβαρά;
- Πόσο καιρό το πρόβλημα αυτό σας ενοχλεί;
- Που είναι ο πόνος;
- Το βράδυ έχετε πόνο;
- Υπάρχει αδυναμία ή μούδιασμα στο πόδι;
Ακολουθεί η κλινική αξιολόγηση, ώστε να μπορέσουμε να εντοπίσουμε την αιτία του προβλήματος, αν προέρχεται από τη σπονδυλική στήλη ή την πύελο. Περιλαμβάνει διάφορες δοκιμασίες.
- Δοκιμασία απομάκρυνσης: Προσπαθούμε να απομακρύνουμε τις αρθρικές επιφάνειες
- Δοκιμασία συμπίεσης: Συμπιέζουμε τις αρθρικές επιφάνειες.
• Gaenslen’s Test: Από ύπτια θέση φέρνουμε και τα δύο πόδια στο στήθος. Στροφή στο πλάι ώστε ο ένας γοφός να είναι στην άκρη του κρεβατιού. Το αστήρικτο πόδι πέφτει έξω από το κρεβάτι ενώ το άλλο είναι σε κάμψη. Αν υπάρχει SI σύνδρομο θα προκληθεί πόνος λόγω τάσης στην άρθρωση.
• Patrick’s Test: Κάμπτουμε το γόνατο από ύπτια θέση και το πιέζουμε για έλεγχο της κινητικότητας του ισχίου.
• Yeoman’s Test: Έκταση του ισχίου με στροφή του λαγονίου. Θετική θεωρείτε το test αν προκληθεί πόνος στην άρθρωση.
Ακτινολογικός έλεγχος για να διαπιστωθούν εάν υπάρχουν ανωμαλίες στην κατασκευή της άρθρωσης ή εκφυλιστικές αλλοιώσεις. Διαγνωστικές δοκιμασίες για προβλήματα στη σπονδυλική στήλη. Μπορεί να περιλαμβάνει αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στην οξεία φάση έμφαση δίνεται στην ανακούφιση από τον πόνο. Φαρμακευτική αγωγή και περιορισμός των δραστηριοτήτων είναι χρήσιμη. Ιδιαίτερα αποτελεσματική είναι η ιοντοφόρεση, με διαδερμική έγχυση κορτιζόνης και ξυλοκαΐνης τοπικά στην άρθρωση, με τη χρήση γαλβανικού ρεύματος. Επίσης βοήθεια μπορούν να προσφέρουν ήπιες τεχνικές manual therapy όπως είναι η τεχνική ‘Muscle Energy Technique’ ή ‘ Position Release Therapy’.
Στη συνέχεια ακολουθεί η φάση της αποκατάστασης. Αν η άρθρωση είναι δύσκαμπτη και ‘κλειδωμένη’, χρειάζεται να γίνει περισσότερο κινητική και λειτουργική. Αν υπάρχουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις ορατές στην ακτινογραφία της περιοχής η μείωση της κινητικότητας μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο. Στην πρώτη περίπτωση απαραίτητη είναι η κινητοποίηση της άρθρωσης με χειρισμούς Manual Therapy (mobilization) , ενώ στη δεύτερη η σταθεροποίηση με μυϊκή ενδυνάμωση και ασκήσεις σταθεροποίησης της πυέλου, ώστε να περιοριστεί η χαλαρότητα της άρθρωσης.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
1η) ΤΕΧΝΙΚΗ: Ο ασθενής σε πρηνή θέση με μία τυλιγμένη πετσέτα κάτω από τη πρόσθια άνω λαγόνια ακρολοφία (ASIS) και μία άλλη κάτω από την αντίθετη πρόσθια κάτω λαγόνια ακρολοφία. Το βάρος του σώματος θα βοηθήσει τα λαγόνια οστά να περιστραφούν, ενώ αυτή η κίνηση ενισχύεται από μάλαξη των μαλακών ιστών της μέσης και των γλουτιαίων μυών.
2η) ΤΕΧΝΙΚΗ: Ο Θεραπευτής τοποθετεί ένα χέρι στην ιερολαγόνια άρθρωση, ώστε να ελέγχει την ποιότητα της κίνησης. Κάμψη στο γόνατο και εφαρμογή ήπιων περιστροφικών κινήσεων με ελαφριά συμπίεση του άκρου. Μπορεί στη εξέλιξη του χειρισμού να χρειαστεί περισσότερη ή λιγότερη κάμψη του ισχίου για να κινητοποιηθεί η ιερολαγόνια άρθρωση.
3η) ΤΕΧΝΙΚΗ: Ο ασθενής σε ύπτια θέση, το άκρο τεντωμένο, ο θεραπευτής χρησιμοποιώντας το βάρος του κινητοποιεί το κάτω άκρο προς τα εμπρός και πίσω.
ΙΕΡΟΛΑΓΟΝΙΑ ΖΩΝΗ
Για τη σταθεροποίηση μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ειδικές ιερολαγόνιες ζώνες, που συγκρατούν τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις μαζί, υποστηρίζοντας και σταθεροποιώντας την πύελο.
Η τρίτη και τελική φάση είναι σχεδιασμένη για να επανεκπαιδεύσει το σώμα και φυσικά την σπονδυλική στήλη να στηρίζεται και να κινείται σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, χωρίς αυτό να απαιτεί την προσπάθεια του ασθενή, αλλά να γίνεται αυτόματα. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με την επανεκπαίδευση της ιδιοδεκτικότητας, με τη χρήση ειδικών τεχνικών, όπως ασκήσεων με την ειδική φυσιοθεραπευτική μπάλα, και με εξειδικευμένα μηχανήματα μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. Με τον τρόπο αυτόν προφυλάσσεται ο ασθενής από τον αρχικό μηχανισμό που προκάλεσε το πρόβλημα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Parisien RC, Ball PA. William Jason Mixter (1880-1958). Ushering in the "dynasty of the disc." Spine Nov. 1998;23(21):2363-6.
2. Mitchell F. An Evaluation and Treatment Manual of Osteopathic Muscle Energy Techniques. Institute for Continuing Education in Osteopathic Principles, 1979.
3. Janda V. Treatment of chronic back pain. Journal of Manual Medicine 1992;6:166-8.
4. Warmerdam A. "Arthrokinetic Therapy: Improving Muscle Performance Through Joint Mobilization." Class notes from International Federation of Orthopaedic Manipulative Therapists, Vail, Colo., 1992.
5. Goldwaith JH, Osgood RB. A consideration of the pelvic articulations from an anatomical pathological and clinical standpoint. Boston Med Surg J. 1905;152(21):593-601.
6. Schwarzer AC, Aprill CN, Bogduk N. The sacroiliac joint in chronic low back pain. Spine. Jan 1 1995;20(1):31-7. [Medline].
7. Bernard TN Jr, Kirkaldy-Willis WH. Recognizing specific characteristics of nonspecific low back pain. Clin Orthop Relat Res. Apr 1987;217:266-80. [Medline].
8. Edge-Hughes L. Hip and sacroiliac disease: selected disorders and their management with physical therapy. Clin Tech Small Anim Pract. Nov 2007;22(4):183-94. [Medline].
9. Foley BS, Buschbacher RM. Sacroiliac joint pain: anatomy, biomechanics, diagnosis, and treatment. Am J Phys Med Rehabil. Dec 2006;85(12):997-1006. [Medline].
10. Frieberg AH, Vinke TH. Sciatica and the sacroiliac joint. Clin Orthop Relat Res. 1974;16:126-34.
11. Hungerford B, Gilleard W, Hodges P. Evidence of altered lumbopelvic muscle recruitment in the presence of sacroiliac joint pain. Spine. Jul 15 2003;28(14):1593-600. [Medline].
12. Fortin JD, Dwyer AP, West S, Pier J. Sacroiliac joint: pain referral maps upon applying a new injection/arthrography technique. Part I: Asymptomatic volunteers. Spine. Jul 1 1994;19(13):1475-82. [Medline].
13. Fortin JD, Falco FJ. The Fortin finger test: an indicator of sacroiliac pain. Am J Orthop. Jul 1997;26(7):477-80. [Medline].
14. Freburger JK, Riddle DL. Using published evidence to guide the examination of the sacroiliac joint region. Phys Ther. May 2001;81(5):1135-43. [Medline]. [Full Text].
15. Stuber KJ. Specificity, sensitivity, and predictive values of clinical tests of the sacroiliac joint: a systematic review of the literature. JCCA J Can Chiropr Assoc. Mar 2007;51(1):30-41. [Medline].
16. Hancock MJ, Maher CG, Latimer J, et al. Systematic review of tests to identify the disc, SIJ or facet joint as the source of low back pain. Eur Spine J. Oct 2007;16(10):1539-50. [Medline].
17. Slipman CW, Sterenfeld EB, Chou LH, Herzog R, Vresilovic E. The predictive value of provocative sacroiliac joint stress maneuvers in the diagnosis of sacroiliac joint syndrome. Arch Phys Med Rehabil. Mar 1998;79(3):288-92. [Medline].
18. Dreyfuss P, Dryer S, Griffin J, Hoffman J, Walsh N. Positive sacroiliac screening tests in asymptomatic adults. Spine. May 15 1994;19(10):1138-43. [Medline].
19. Dreyfuss P, Michaelsen M, Pauza K, McLarty J, Bogduk N. The value of medical history and physical examination in diagnosing sacroiliac joint pain. Spine. Nov 15 1996;21(22):2594-602. [Medline].
20. Slipman CW, Sterenfeld EB, Chou LH, Herzog R, Vresilovic E. The value of radionuclide imaging in the diagnosis of sacroiliac joint syndrome. Spine. Oct 1 1996;21(19):2251-4. [Medline].
21. Prather H, Hunt D. Conservative management of low back pain, part I. Sacroiliac joint pain. Dis Mon. Dec 2004;50(12):670-83. [Medline].
22. Friedly J, Chan L, Deyo R. Increases in lumbosacral injections in the Medicare population: 1994 to 2001. Spine. Jul 15 2007;32(16):1754-60. [Medline].
23. Murakami E, Tanaka Y, Aizawa T, Ishizuka M, Kokubun S. Effect of periarticular and intraarticular lidocaine injections for sacroiliac joint pain: prospective comparative study. J Orthop Sci. May 2007;12(3):274-80. [Medline].
24. Günaydin I, Pereira PL, Fritz J, König C, Kötter I. Magnetic resonance imaging guided corticosteroid injection of sacroiliac joints in patients with spondylarthropathy. Are multiple injections more beneficial?. Rheumatol Int. Mar 2006;26(5):396-400. [Medline].
25. Pulisetti D, Ebraheim NA. CT-guided sacroiliac joint injections. J Spinal Disord. Aug 1999;12(4):310-2. [Medline].
26. Luukkainen RK, Wennerstrand PV, Kautiainen HH, Sanila MT, Asikainen EL. Efficacy of periarticular corticosteroid treatment of the sacroiliac joint in non-spondylarthropathic patients with chronic low back pain in the region of the sacroiliac joint. Clin Exp Rheumatol. Jan-Feb 2002;20(1):52-4. [Medline].
27. Vallejo R, Benyamin RM, Kramer J, Stanton G, Joseph NJ. Pulsed radiofrequency denervation for the treatment of sacroiliac joint syndrome. Pain Med. Sep-Oct 2006;7(5):429-34. [Medline].
28. Gevargez A, Groenemeyer D, Schirp S, Braun M. CT-guided percutaneous radiofrequency denervation of the sacroiliac joint. Eur Radiol. Jun 2002;12(6):1360-5. [Medline].
29. Akbas M, Yegin A, Karsli B. Superior cluneal nerve entrapment eight years after decubitus surgery. Pain Pract. Dec 2005;5(4):364-6. [Medline].
30. Smuck M, Christensen S, Lee SS, Sagher O. An unusual cause of S1 radicular pain presenting as early phantom pain in a transfemoral amputee: a case report. Arch Phys Med Rehabil. Jan 2008;89(1):146-9. [Medline].
31. Yeoman W. The relation of arthritis of the sacroiliac joint to sciatica with analysis of 100 cases. Lancet. 1928;2:1119-22.
32. Ziran BH, Heckman D, Smith WR. CT-guided stabilization for chronic sacroiliac pain: a preliminary report. J Trauma. Jul 2007;63(1):90-6. [Medline].
Στην ίδια κατηγορία
-
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
-
ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ
-
Η ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ
-
ΜΗΧΑΝΗΜΑ "ΕΝΕΡΓΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ" (ATM): Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Φυσικοθεραπεία
-
ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ: ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
-
ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΕΚΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
-
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ & ΥΓΕΙΑ
-
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ
-
ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΤΡΙΔΥΜΟΥ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ
-
ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ: ΠΩΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕΙ!
-
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ
-
ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΔΥΣΤΟΝΙΑ
Τελευταία άρθρα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ
Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.
Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.
Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress
Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
- Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
- Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
- Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
- Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).
Επιπτώσεις του stress στην υγεία
Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:
- Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
- Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
- Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
- Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.
Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress
Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.
1. Τρόπος ζωής
Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
- Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
- Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
- Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.
2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις
- Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
- Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
- Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.
3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger
Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.
4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα
Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:
- Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
- Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
- Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
- Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.
Συμπεράσματα
Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.
Πηγές
- American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
- Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
- Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
- Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
- Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
- Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
- Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
- Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
- World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.

Η ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ
Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει πια σωματική βλάβη, ο εγκέφαλος μπορεί να συνεχίζει να “θυμάται” τον πόνο. Τα νευρωνικά του δίκτυα λειτουργούν έτσι ώστε να κρατούν τον πόνο ενεργό, παρόλο που δεν υπάρχει πια πραγματική ζημιά στον ιστό.

ΜΗΧΑΝΗΜΑ "ΕΝΕΡΓΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ" (ATM): Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Φυσικοθεραπεία
Η σύγχρονη φυσικοθεραπεία και αποκατάσταση έχει εμπλουτιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια με την εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών και θεραπευτικών προσεγγίσεων.

ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ: ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
Κάθε φορά που κάνουμε ένα βήμα τα πόδια μας αφήνουν ένα "αποτύπωμα" πίεσης στο έδαφος. Mία μοναδική υπογραφή που αποκαλύπτει μυστικά για τον τρόπο που κινούμαστε, την υγεία μας και ακόμη και την προσωπικότητά μας.

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΕΚΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Ο μηχανισμός που επιτρέπει στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τη θέση και την κίνηση του σώματός του στον χώρο χωρίς τη βοήθεια της όρασης.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ & ΥΓΕΙΑ
Το καλοκαίρι αποτελεί μια περίοδο μοναδικών προκλήσεων και ευκαιριών για την ανθρώπινη υγεία.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ
Χωρίς ποιοτικό ύπνο, η παραγωγικότητα, η δημιουργικότητα και η ψυχική αντοχή μας φθίνουν˙ και μαζί τους, η πορεία προς την επιτυχία.

ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΤΡΙΔΥΜΟΥ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ
Η νευραλγία τριδύμου αποτελεί μία από τις πλέον επώδυνες καταστάσεις που αντιμετωπίζει η ιατρική επιστήμη. Η σωστή συνδυαστική προσέγγιση μπορεί να προσφέρει την ανακούφιση που αναζητάτε.

ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ: ΠΩΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕΙ!
Η ημικρανία δεν είναι απλώς "έντονος πονοκέφαλος" είναι μια καθημερινή πάλη που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους. Το σώμα μας, όμως, διαθέτει τα κατάλληλα θεραπευτικά εργαλεία για να την αντιμετωπίσει, αρκεί να μάθουμε πώς να τα αξιοποιήσουμε.