19 Μαρτίου 2023

Κατηγορία

Παθήσεις

# Tags

κρανιοϊερή θεραπεία, χρόνιος πόνος, κρανιοϊερή θεραπεία του upledger, φλεγμονή, ομοιόσταση, ανοσοποιητικό σύστημα, χρόνια φλεγμονή, χρόνια κόπωση

Social sharing

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Μια καλή αρχή για να απαλλαγούμε από τη χρόνια φλεγμονή και τις επιπτώσεις της είναι οι αλλαγές που επικεντρώνονται στον τρόπο ζωής μας.

Τον τελευταίο καιρό, από την επιστημονική κοινότητα υπάρχει μια έκρηξη ενδιαφέροντος για έρευνες και αναλύσεις σχετικά με την κατανόηση του θέματος της φλεγμονής. Αυτό ενδεχομένως οφείλεται στο γεγονός ότι η χρόνια φλεγμονή έχει συνδεθεί σχεδόν με κάθε χρόνια ασθένεια, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, των καρδιακών παθήσεων, του καρκίνου, της αρθρίτιδας, της άνοιας, του μυοπεριτονιακού πόνου, ενώ συνδέεται ακόμη με την επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης.

Φλεγμονή: Φίλος ή εχθρός;

Η φλεγμονή είναι μέρος του αμυντικού μηχανισμού του σώματος ως απάντηση σε τραυματισμό, σε παθογόνο τοξίνη ή μόλυνση. Προστατεύει τον οργανισμό εσωτερικά ενεργοποιώντας τις διαδικασίες επούλωσης για την αποκατάσταση της υγείας μέσω της ομοιόστασης. Σε περίπτωση όμως όπου αποτύχει να αντιμετωπίσει με επιτυχία τον επιβαρυντικό παράγοντα στη συγκεκριμένη περιοχή του σώματος, αλλοιώνεται η δράση της και μετατρέπεται σε παράγοντα κινδύνου.

Μεταξύ των δυο βασικών τύπων φλεγμονής, δηλαδή της οξείας και της χρόνιας, η πρώτη εντοπίζεται εύκολα. Η οξεία φλεγμονή εκδηλώνεται τοπικά και γρήγορα μετά από έναν τραυματισμό π.χ. διάστρεμμα στη ποδοκνημική άρθρωση. Σε μια τέτοια περίπτωση το ανοσοποιητικό σύστημα θα ενεργοποιήσει την άμυνα του και θα στείλει στη περιοχή φλεγμονώδη κύτταρα και κυτοκίνες (οι κυτοκίνες περιλαμβάνουν χημειοκίνες, ιντερφερόνες, ιντερλευκίνες, λεμφοκίνες και παράγοντες νέκρωσης όγκων, παράγονται από ένα ευρύ φάσμα κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των ανοσοκυττάρων). Επιπλέον, οι κυτοκίνες και οι χημειοκίνες (Οι υποδοχείς χημειοκινών, που βρίσκονται στην επιφάνεια πολλών ανοσοκυττάρων, είναι μικρές πρωτεΐνες που συνδέονται με τους υποδοχείς τους και ελέγχουν τη δράση και συμπεριφορά των λευκών αιμοσφαιρίων) στέλνουν μήνυμα έλκοντας ένα στρατό από λευκά αιμοσφαίρια να περικυκλώσουν και να προστατέψουν τη περιοχή, με αποτέλεσμα πόνο, ερυθρότητα, πρήξιμο και θερμότητα.

Η οξεία φλεγμονώδης διδικασία λειτουργεί ανάλογα και σε περιπτώσεις λοιμώξεων όπως στη γρίπη, COVID-19 ή πνευμονία. Σε περιπτώσεις λοιμώξεων η φλεγμονή είναι απαραίτητη, γιατί διαφορετικά θα ενισχύονταν η δράση τους σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει η πιθανότητα να γίνουν θανατηφόρες. Εντούτοις, αν η φλεγμονώδης απόκριση δεν υποχωρήσει μετά από περίπου έξι βδομάδες χαρακτηρίζεται ως χρόνια φλεγμονή. Χρόνια φλεγμονή μπορεί να προκληθεί και από άλλες αιτίες όπως από ένα αυτοάνοσο νόσημα, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται από λάθος στον ίδιο τον οργανισμό ή από μακροχρόνια έκθεση σε περιβαλλοντική μόλυνση. Τη χρόνια φλεγμονή ακολουθεί ένα σύνολο αναπάντητων ερωτημάτων, μη αιτιολογημένων συμπτωμάτων, αμφίβολες θεραπείες και αναποτελεσματικά συνταγογραφούμενα φάρμακα. Σύμφωνα με το Colorado Center for Functional Medicine «Η χρόνια φλεγμονή σχετίζεται με τις περισσότερες αν όχι όλες τις παθήσεις». Ωστόσο, ο αντίκτυπος της χρόνιας φλεγμονής συχνά παραβλέπετε ή αγνοείται πριν καταλάβει κανείς ότι είναι το κύριο πρόβλημα.

Συμπτώματα χρόνιας φλεγμονής

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια έως ανυπόφορα και να διαρκούν μήνες ή χρόνια. Ενδεικτικά είναι:

Εξάντληση, χαμηλά επίπεδα ενέργειας
Πυρετός
Άφθες στο στόμα
Φαγούρα
Πόνος στη κοιλιά και στο στήθος

Επιβαρυντικοί παράγοντες

Κάπνισμα
Παχυσαρκία
Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Χρόνιο στρες

Η χρόνια φλεγμονή είναι επιβλαβής για τον οργανισμό καταστρέφοντας κύτταρα, ιστούς, όργανα, αλλοιώνει το σύστημα επικοινωνίας, ενώ επιβαρύνει την διαδικασία της ομοιόστασης, επιταχύνοντας την προσαρμοστική εξάντληση.

“The Inflammation Spectrum”, Dr. Will Cole

Στο βιβλίο “The inflammation Spectrum” ο συγγραφέας εξηγεί τα κοινά συμπτώματα που σχετίζονται με τη χρόνια φλεγμονή αλλά συχνά παραμένουν αδιάγνωστα ή δεν γίνονται αντιληπτά. Όπως:

Κυκλοθυμία: Ηφλεγμονή μπορεί να επηρεάσει συνολικά το σώμα συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Τακτική αίσθηση θολούρας στον εγκέφαλο, εναλλαγές διάθεσης, τακτικές κρίσεις άγχους και κατάθλιψης σχετίζονται με τη χρόνια φλεγμονή.
Πόνος: Τα έντονα συναισθήματα που προκαλούνται από τον πόνο, κάποιες φορές μάλιστα είναι τόσο ισχυρά που ακινητοποιούν το άτομο, στην πραγματικότητα είναι ο βασικός τρόπος του σώματος να επικοινωνήσει μαζί του και να του υποδείξει ότι τώρα είναι ο χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές που χρειάζεται στη ζωή του. Στη πραγματικότητα είναι ένα κάλεσμα δράσης.
Επίμονη Κόπωση: Φανταστείτε πως νιώθετε όταν περπατάτε πάνω σε πάγο. Το σώμα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού στη προσπάθεια να σας προστατεύσει από ενδεχόμενη πτώση και τραυματισμό. Σκεφτείτε τώρα αυτή η κατάσταση να διαρκούσε μέρες, μήνες ή χρόνια. Σκεφτείτε την ενέργεια που απαιτείται για αυτό. Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε την εξάντληση και αδιαθεσία που θα προκαλούσε στον οργανισμό. Η χρόνια φλεγμονή αναστατώνει τον τρόπο που το σώμα ανταποκρίνεται στο στρες. Αυξάνει την παραγωγή συγκεκριμένων ορμονών, της κορτιζόλης και αδρεναλίνης από τα επινεφρίδια, των ‘ορμονών του stress’, με αποτέλεσμα ένα σύνολο αρνητικών επιπτώσεων.

Τρόποι αντιστάθμισης της φλεγμονής

Ευτυχώς όμως, μπορούμε να αποτρέψουμε αυτά αποτελέσματα, κάνοντας κάποιες βελτιώσεις στην καθημερινότητα μας.

Πολλές μελέτες δείχνουν τα ισχυρά οφέλη για το σώμα και τον εγκέφαλο από τη δράση του κουρκουμά. Η κουρκουμίνη είναι η κύρια δραστική ουσία στον κουρκουμά και έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.

Περίπου το 70% έως 80% του ανοσοποιητικού συστήματος βρίσκεται στο πεπτικό σύστημα, επιβεβαιώνοντας ότι η τροφή είναι φάρμακο και αντίστροφα ότι μπορεί να γίνει δηλητήριο ανάλογα με τις επιλογές μας. Η πεπτική οδός περιέχει λεμφοειδή ιστό που σχετίζεται με το έντερο (gut-associated lymphoid tissue – GALT). Είναι η μεγαλύτερη μάζα λεμφικού ιστού στο σώμα. Αποτελείται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος όπως Β και Τ λεμφοκύτταρα, μακρόφαγα κ.α. Υπάρχει υψηλή συγκέντρωση του GALT στο λεπτό έντερο όπου το φαγητό απορροφάτε. Το Harvard Health συνιστά τα λαχανικά και τα φρούτα να αντιπροσωπεύουν τη μισή ποσότητα του φαγητού που καταναλώνεται καθημερινά. Αυτή είναι μια φανταστική αντιφλεγμονώδης επιλογή.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Brain, Behavior and Immunity αναφέρει ότι μια συνεδρία 20λεπτης μέτριας άσκησης μπορεί να τονώσει το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλώντας μια αντιφλεγμονώδη κυτταρική απόκριση.

Το χρόνιο στρες συμβάλλει στην διατήρηση της φλεγμονής. Εισάγοντας στην καθημερινότητα μας πέντε λεπτά δραστηριότητες που μειώνουν το άγχος όπως διαλογισμό, γιόγκα, διάβασμα ή οτιδήποτε άλλο μας χαλαρώνει βοηθά σημαντικά στην αντιμετώπιση της φλεγμονής.

Θεραπευτικές επιλογές

Ο θεραπευτικός στόχος για την αντιμετώπιση της χρόνιας φλεγμονής είναι η ενίσχυση της Ομοιόστασης ή αυτορρύθμισης ενός συστήματος, δηλαδή του οργανισμού. Ο όρος εισήχθη το 1932 από τον Αμερικανό φυσιολόγο Walter Cannon. Ένα σύστημα βρισκόμενο σε ομοιόσταση, είναι ένα ανοικτό σύστημα που διατηρεί τη δομή και τις λειτουργίες του μέσω της πολλαπλότητας δυναμικών ισορροπιών που ελέγχονται αυστηρά από αλληλεξαρτώμενους ρυθμιστικούς μηχανισμούς. Ένα τέτοιο σύστημα, αντιδρά σε κάθε αλλαγή του περιβάλλοντος, ή σε κάθε τυχαία παρενόχληση, μέσω σειράς ισομεγεθών και αντίρροπων μετατροπών. Ο σκοπός των μετατροπών είναι η διατήρηση της εσωτερικής ισορροπίας. Η ομοιόσταση μπορεί να θεωρηθεί και ως δυναμική αυτορρύθμιση ενός συστήματος. Αυτορρύθμιση είναι η δυνατότητα ενός συστήματος να μεταβαίνει εκούσια από μια κατάσταση δυσαρμονίας στην οργάνωση του σε μια περισσότερο αρμονική. Η έννοια αυτής της αυτορρύθμισης, ιδιαίτερα για τον ανθρώπινο οργανισμό ως σύστημα περιγράφει μια από τις θεμελιώδεις ιδιότητες του, δηλαδή να αλλάζει από μόνο του τον τρόπο συμπεριφοράς, μεταβαίνοντας από μια κατάσταση δυσαρμονίας σε μια κατάσταση αρμονίας.

Η Κρανιοϊερή Θεραπεία είναι μία μέθοδος θεραπείας με ήπιους χειρισμούς που εφαρμόζει ο θεραπευτής σε διάφορα σημεία του σώματος του ασθενή, ώστε να αποκαταστήσει την λειτουργικότητα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, με στόχο να ενεργοποιήσει την διαδικασία 'αυτοδιόρθωσης' του οργανισμού, που θα οδηγήσει στην «Ομοιόσταση». Πρόκειται για μια “εν τω βάθει” τεχνική που αντιμετωπίζει το ανθρώπινο σώμα ως «ολότητα». Επιδρά μέσω του συστήματος της περιτονίας αξιοποιώντας τη δυνατότητας του σώματος για αυτοθεραπεία. Έχει τη ρίζα της στην Κρανιακή Οστεοπαθητική, ενώ εμπνευστής της ήταν ο Αμερικανός Οστεοπαθητικός Dr John Upledger, Do. Το Διεθνές Ινστιτούτο Upledger (The Upledger Institute International), ευθυγραμμιζόμενο με τις νέες επιστημονικές έρευνες, συνεχώς εξελίσσει τα πρωτόκολλα και τη θεώρηση της Κρανιοϊερής θεραπείας, εστιάζοντας στην ασφάλεια, στην αξιολόγηση και στην θεραπευτική επίδραση.

Συμπεράσματα

Δεν υπάρχει μαγικό χάπι ή στρατηγική για να απαλλαγούμε από τη χρόνια φλεγμονή και τις επιπτώσεις της. Όμως, μια καλή αρχή είναι οι αλλαγές που επικεντρώνονται στο τρόπο ζωής. Η διατροφή, η άσκηση, η διαχείριση του άγχους, είναι μερικές από τις επιλογές που έχουμε για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικά μας σύστημα. Η «Βιοατομικότητα -Bioindividuality» υποστηρίζει ότι ο καθένας μας έχει ένα μοναδικό συνδυασμό συμπεριφοράς και τρόπου ζωής που είναι σε θέση να βελτιστοποιήσει, είτε να διαταράξει τη πορεία προς την υγεία και την ευτυχία. Αρκεί να πειραματιστούμε και να καθορίσουμε τον συνδυασμό που μας ταιριάζει. Στη πραγματικότητα δεν υπάρχει ένα ενιαίο αντιφλεγμονώδες πρωτόκολλο για όλους. Το κλειδί που ξεκλειδώνει τα δεσμά της χρόνιας φλεγμονής βρίσκεται στην αποκατάσταση της επικοινωνίας με το σώμα μας, που στηρίζεται στην αποδοχή και την αγάπη προς αυτό. Ο Dr Upledger χρησιμοποιεί τον όρο «εσωτερικός ιατρός – inner physician», επισημαίνοντας πως έχει την σοφία να συμβουλέψει τον ασθενή σωστά πως θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα του. Για να συμβεί όμως αυτό προϋπόθεση είναι να αποδεχτούμε την ύπαρξη του και να του αναγνωρίσουμε την ικανότητά του να μας κατευθύνει σωστά χωρίς κριτική, φιλτράρισμα ή δεύτερες σκέψεις. Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι το σώμα μας έχει την ικανότητα να μας αγαπά άνευ όρων!

Πηγές

Healthline. “10 Proven Health Benefi ts of Turmeric and Curcumin.” By Kris Gunnars, BSc. Medically reviewed by Kathy W. Warwick, R.D., CDE, Nutrition. Updated May 10, 2021. www.healthline.com/nutrition/top-10-evidence-based-health-benefi ts-of-turmeric.
Integrativenutrition.com. “New Research Demonstrates Power of IIN’s Core Concept of Bio-Individuality.” Darrell Rogers. Last modified August 2, 2021. www.integrativenutrition.com/blog/advocacy-update-research-bio-individuality.
UC San Diego Health. “Exercise . . . It Does a Body Good: 20 Minutes Can Act as Anti-Inflammatory.” Last modified January 12, 2017. Michelle Brubaker. www.health.ucsd.edu/news/releases/pages/2017-01-12-exercise-can-act-as-anti-infl ammatory.aspx. 2022, https://fi nancesonline.com/the rippling-cost-of-chronic-diseases.
Yale Medicine, “How Infl ammation Affects Your Health,” April 8, 2022, www.yalemedicine.org/news/how-inflammation-affects-your-health.
Colorado Center for Functional Medicine, “Chronic Infl ammation,” www.ccfuncmed.com/conditions/chronic-inflammation.
Harvard T.H. Chan School of Public Health, “The Nutrition Source: Healthy Eating Plate,” www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-eating-plate.
Stoyan Dimitrov, Elaine Hulteng, and Suzi Hong, “Inflammation and Exercise: Inhibition of Monocytic Intracellular TNF Production by Acute Exercise Via 2-Adrenergic Activation,” Brain, Behavior, and Immunity 61 (March 2017): 60–8, www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889159116305645.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Ενότητες

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.