Skip to main content

ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

Η ανακοίνωση ότι το παιδί σας έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία μπορεί να είναι τόσο τραυματική, όσο η είδηση ενός ξαφνικού θανάτου στην οικογένεια. Πολλοί είναι οι γονείς που μένουν έκπληκτοι στο άκουσμα της διάγνωσης, εμφανίζοντας συναισθήματα σοκ, άγχους, απελπισίας, δυσπιστίας ή φόβου. 

Αρχικά είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό, τι είναι αυτό που ανακοινώνει ο ειδικός πως έχει το παιδί και οι πρώτες - πρώτες σκέψεις του γονέα είναι αν το παιδί θα μπορεί να ανταπεξέλθει στο σχολείο, στις εργασίες του, στα τεστ και στις διάφορες δραστηριότητες που έχει να κάνει. Δεν είναι λίγες οι φορές ακόμα που οι γονείς θα σκεφτούν « γιατί το δικό μου παιδί ; » , « έχω κάνει κάτι λάθος εγώ ; » , « δεν είμαι καλός γονιός ; ». Ίσως υπάρξουν και στιγμές που δεν θα μπορούν οι γονείς να ξεχωρίσουν την υποσυνείδητη επιθυμία τους για ένα ΄΄κανονικό΄΄ παιδί από την ξαφνική διαπίστωση της πραγματικότητας, πως το δικό τους παιδί δεν είναι σαν όλα τα άλλα και μπορεί να νιώσουν μέχρι και τύψεις για αυτή τους την επιθυμία . Έπειτα είναι πολύ πιθανό να τους γεννηθούν ερωτηματικά σχετικά με τη συμπεριφορά του παιδιού τους εξετάζοντας κατά πόσο αυτή είναι αποτέλεσμα της μαθησιακής τους δυσκολίας ή όχι.

Είναι φυσικό ο γονέας να θέλει το καλύτερο για το παιδί του και να ανησυχεί ακόμα και σε υπερβολικό βαθμό για κάθε πρόκληση που αυτό έχει να αντιμετωπίσει. Αλλά αν πάρουμε μια βαθιά ανάσα και σκεφτούμε λίγο πιο ψύχραιμα τα πράγματα, θα διαπιστώσουμε ότι η ακαδημαϊκή επιτυχία , αν και σημαντική, δεν είναι ο κύριος στόχος, Γενικότερα, μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο τόσο στο γονιό όσο και στο παιδί, να αντιληφθούν το ότι το να είσαι διαφορετικός από τους άλλους, δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό.

Ανακαλύπτοντας οι γονείς τη μαθησιακή δυσκολία

Η ανακάλυψη των ειδικών αναγκών που ίσως να έχει ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους γονείς και να είναι μια ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία για αυτούς. Στο άκουσμα της διάγνωσης είναι πολύ πιθανό ο γονέας να σοκαριστεί, να ξεσπάσει σε κλάματα ή να νιώσει βαθιά απογοήτευση, μερικές φορές οι γονείς μπορεί να έχουν σωματικά ξεσπάσματα ή ακόμα και να βάλουν τα γέλια. Μερικοί θα προσπαθήσουν να αρνηθούν ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία θέλοντας να αποφύγουν την πραγματικότητα με οποιοδήποτε τρόπο. Κάποιοι γονείς θα προτείνουν ακόμα και διάφορες δράσεις στην προσπάθεια τους να αλλάξουν την πραγματικότητα ή θα φθάσουν στο σημείο να διαπραγματευτούν για κάποια διαφορετική πραγματικότητα.

Έπειτα, οι γονείς μπορεί να αισθανθούν θυμό, εξωτερικεύοντας την οργή τους ή μένοντας παθητικοί στο άκουσμα της διάγνωσης αποσύροντας τον εαυτό τους πιθανότατα λόγω των έντονων συναισθημάτων ενοχής που θα νιώσουν. Είναι απολύτως φυσιολογικό και αποδεκτό σε αυτό το σημείο να θελήσουν να μεταφέρουν την ευθύνη σε κάποιο άλλο πρόσωπο λεκτικά κι αυτό σημαίνει ότι δεν μένουν απαθής μπροστά στο γεγονός.

Για κάποιους γονείς το βάρος της ευθύνης για το πρόβλημα του παιδιού μπορεί να είναι ασήκωτο και να αποσυρθούν εξαιτίας των ενοχών που αισθάνονται, της ντροπής ή της απελπισίας. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, υπάρχουν γονείς που θα χρειαστεί να λάβουν ξεχωριστή στήριξη από τους ειδικούς, καθώς μπορεί να θελήσουν να απομονώσουν το παιδί , να το κρύψουν από φίλους και συγγενείς. Αυτοί οι γονείς νομίζουν ότι αυτοί είναι υπεύθυνοι που το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες κι ότι κάνανε κάτι λάθος μαζί του ,με αποτέλεσμα το μέγεθος των ενοχών για αυτούς να είναι τεράστιο.

Περνώντας από αυτή τη διαδικασία ο γονιός θα φθάσει στο στάδιο της αποδοχής της κατάστασης του παιδιού του, επιτυγχάνοντας την άνευ όρων θετική μέριμνα για το παιδί του. Τότε είναι η κατάλληλη στιγμή που θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στο σχεδιασμό και την παροχή ουσιαστικής βοήθειας στο παιδί τους σε συνεργασία πάντοτε με το σχολείο αλλά και με τους κατάλληλους ειδικούς επαγγελματίες.

goneis

Στην αναζήτηση τρόπων παροχής βοήθειας στο παιδί με μαθησιακές δυσκολίες θα πρέπει να θυμόμαστε πως ψάχνουμε τρόπους να βοηθήσουμε το παιδί να βοηθήσει τον εαυτό του. Ο ρόλος του γονέα δεν είναι να θεραπεύσει τις μαθησιακές δυσκολίες του παιδιού, οι μαθησιακές δυσκολίες δεν θεραπεύονται, όμως ο γονέας μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στο παιδί, παρέχοντας του τα απαραίτητα κοινωνικά και συναισθηματικά εργαλεία ώστε αυτό να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο τρόπος που βοηθάμε στην αντιμετώπισης μιας πρόκλησης, όπως είναι οι μαθησιακές δυσκολίες, έχει άμεση επίδραση στην ανάπτυξη από μέρους του παιδιού μιας ισχυρής και ανθεκτικής προσωπικότητας. Οι γονείς δεν θα πρέπει να ξεχνάνε πως ο τρόπος που οι ίδιοι αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις στη ζωή τους επηρεάζει άμεσα τον τρόπο που τα παιδιά τους θα ανταποκριθούν και θα συμπεριφερθούν στις προκλήσεις με τις οποίες θα βρεθούν αντιμέτωπα. Συνεπώς η κατάλληλη συμπεριφορά από μέρους των γονέων δεν θα λύσει τα προβλήματα που συνδέονται με τις μαθησιακές δυσκολίες, αλλά θα συνεισφέρει καταλυτικά εφοδιάζοντας με ελπίδα και εμπιστοσύνη το παιδί ότι τα πράγματα μπορούν να βελτιωθούν και πως μπορεί κι αυτό τελικά να επιτύχει.

Κατανοώντας ο γονέας το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες

Συχνά οι γονείς που το παιδί τους αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες θα αναρωτηθούν το τι μπορεί τελικά να κάνει το παιδί τους και σε ποιες δραστηριότητες δεν μπορεί να ανταπεξέλθει με ευκολία. Συνήθως τα παιδιά αυτά παρόλο που είναι έξυπνα και γνωρίζουν πολλά πράγματα , δεν μπορούν να διαβάσουν ή να γράψουν. Ακόμα και οι δάσκαλοι ή άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος πιθανότατα να συμβουλεύουν τους γονείς ότι θα πρέπει να προσπαθήσει πιο σκληρά το παιδί. Ωστόσο το παιδί αν και μπορεί να προσπαθεί δέκα φορές πιο πολύ από τα υπόλοιπα, συνεχίζει να χαρακτηρίζεται ως ΄΄τεμπέλικο΄΄. Γι αυτό το λόγο είναι δύσκολο για τους γονείς να αντιληφθούν τη διαφορά ανάμεσα σε ένα παιδί που δεν μπορεί να κάνει κάτι από το παιδί που δεν θα κάνει κάτι. Για τους γονείς μπορεί να είναι εξοργιστικό το να μη μπορούν να ΄΄κουμαντάρουν΄΄ ένα παιδάκι 5-6 χρονών ή να μην ξέρουν πότε θα πρέπει να πιέσουν έναν έφηβο και πότε θα πρέπει απλά να ρίξουν λίγο τις προσδοκίες τους. Σε αυτό το σημείο πολλοί είναι οι γονείς που θα αναρωτηθούν τι έχουν κάνει εκείνοι λάθος, αντί του ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει το παιδί να αντιμετωπίσει. Παρόλα αυτά η μετατόπιση αυτή μπορεί να έχει άκρως θεραπευτικό ρόλο τόσο για το παιδί, όσο και για το γονέα. Το παιδί μπορεί να φαίνεται πως έχουν προβλήματα συμπεριφοράς ενώ η αλήθεια είναι πως αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ολοκλήρωση μιας εργασίας. Τα παιδιά έχουν άλλωστε την τάση να αποσύρονται ή να ξεσπάνε όταν ένα έργο είναι πολύ απαιτητικό. Είναι βοηθητικό για τους γονείς να γνωρίζουν πως όταν το παιδί τους λέει ότι σιχαίνεται ή μισεί κάτι, αυτοί μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως διαγνωστικό εργαλείο για να αντιληφθούν που αντιμετωπίζει το παιδί τους δυσκολία ή ότι κάτι είναι αδύνατο για αυτά. Για παράδειγμα είναι πολύ πιθανό ένα παιδί που απεχθάνεται τα μαθηματικά και το διάβασμα να οφείλεται στο ότι σε αυτούς τους τομείς αντιμετωπίζει δυσκολίες. Από την άλλη μεριά, τομείς οι οποίοι αρέσουν στο παιδί θα μπορούσαν να αποτελέσουν δείκτες των δυνατοτήτων του παιδιού. Οι γονείς μπορούν προσπαθήσουν να καταλάβουν τι δουλεύει και τι όχι σε ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες, τι το απογοητεύει και τι του φέρνει χαρά. Αναλύοντας τα πάντα σκεπτόμενοι πολύ προσεχτικά και προβληματιζόμενοι σχετικά με τις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού για να αναγνωρίσουν τα πλεονεκτήματα του , τα συμφέροντα του παιδιού και τους τομείς στους οποίους δυσκολεύεται. Έτσι θα καταλήξουν στον κατάλληλο σχεδιασμό διαχείρισης της συμπεριφοράς του παιδιού ώστε να στηρίξουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την ανάπτυξή του χρησιμοποιώντας και τη βοήθεια του ειδικού όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη.

Στρατηγικές για τους γονείς

Διευθέτηση των δυσκολιών σχετικά με το χρόνο και το χώρο. Ο χώρος και ο χρόνος οργάνωσης εμπλέκονται σε κάθε έργο , σε κάθε πτυχή της ζωής μας, παρόλα αυτά για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν ένα δύσκολο κομμάτι της καθημερινότητας τους. Το παιδί με μαθησιακά προβλήματα τείνει να είναι αρκετά αποδιοργανωμένο, μη καταφέρνοντας να κρατήσει το χώρο του σε τάξη, με αποτέλεσμα να επικρατεί χάος. Επιπλέον, δυσκολεύεται στην επίτευξη ακόμα και της πιο απλής εργασίας, καθώς δεν μπορεί να ακολουθήσει τις οδηγίες που του δίνονται. Πολύ συχνά, χάνει τα πράγματα του και γενικά δίνει την εντύπωση ότι και το ίδιο χάνεται μέσα στο χώρο και το χρόνο.

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αλληλουχία έχοντας δυσκολία να θυμούνται τις μέρες της βδομάδας, τις εποχές, το αλφάβητο, δυσκολεύονται στη μέτρηση αλλά και στην τήρηση της σειράς τόσο των εργασιών όσο και των οδηγιών που δέχονται. Σε αυτές τις δυσκολίες οφείλεται και το γεγονός ότι δεν μπορούν να αρχίσουν, να διατηρήσουν αλλά και να ολοκληρώσουν κάποιο έργο. Τα παραπάνω έχουν άμεσο αντίκτυπο στις σχέσεις τους τόσο μέσα στην οικογένεια αλλά και με τους φίλους τους, όσο και στην ακαδημαϊκή τους ζωή.

Η κακή οργάνωση του παιδιού μπορεί να σημαίνει ότι θα ξεχάσει να πάει στο σπίτι την εργασία που του έχει ανατεθεί ή ότι θα ξεχάσει την ημερομηνία που πρέπει να την παραδώσει. Οι προτεραιότητες που πρέπει να θέσει για τη διεξαγωγή διαφόρων δραστηριοτήτων, όπως είναι η μελέτη, επηρεάζονται επίσης καθώς το παιδί δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσει ποιο είναι το πιο σημαντικό και ποιο το λιγότερο που πρέπει να κάνει για να φέρει το έργο που έχει αναλάβει σε πέρας. Το αποτέλεσμα είναι πως το παιδί φαίνεται αντιθετικό ή εχθρικό στα μάτια των άλλων, ενώ στην πραγματικότητα η συμπεριφορά του οφείλεται στις δυσκολίες με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο.

Οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοι των παιδιών αυτών μπορούν να τα βοηθήσουν δομώντας με σαφήνεια το χώρο και τον χρόνο των παιδιών, για το σκοπό αυτό οπτικά βοηθήματα μπορεί να φανούν πολύ χρήσιμα. Για παράδειγμα τα πράγματα των παιδιών μπορούν να τοποθετηθούν σε ράφια και όχι σε συρτάρια ώστε το παιδί να μπορεί να δει τα πράγματα που του ανήκουν και σε πιο σημείο πρέπει να τα επιστρέψει μετά τη χρήση τους. Επιπροσθέτως, η χρήση άλλων οπτικών στοιχείων, όπως είναι οι λίστες ή οι ετικέτες θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την οργάνωση των καθηκόντων, αλλά και των πραγμάτων του παιδιού. Η δημιουργία μιας κατανοητής και ανθεκτικής ρουτίνας ακόμα, θα μπορούσε να βοηθήσει το παιδί να δομήσει σωστά το χρόνο του. Η καθημερινότητα του παιδιού μπορεί να χωριστεί σε διάφορα τμήματα, ώστε να του είναι τελείως ξεκάθαρο τι πρέπει να κάνει πρώτο, τι δεύτερο και τι τρίτο. Στη συνέχεια, πολλά από τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν προβλήματα στην κατάκτηση της γλώσσας, που σημαίνει ότι δυσκολεύονται να αποκωδικοποιήσουν τη γλώσσα, να ακούσουν ή να ακολουθήσουν οδηγίες που τους δίνονται. Για αυτό το λόγο θα ήταν καλό οι γονείς και οι δάσκαλοι να ελαττώσουν τον αριθμό λέξεων που χρησιμοποιούν για να δώσουν οποιαδήποτε εντολή στο παιδί, όπως για παράδειγμα «κλείσε το παράθυρο», «έλα στον κάτω όροφο». Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους, συμμετέχοντας και οι ίδιοι στον σχεδιασμό των δραστηριοτήτων τους διευκολύνοντας το παιδί στην εκμάθηση των δεξιοτήτων της οργάνωσης. Για παράδειγμα μπορούν να φτιάξουν μαζί με το παιδί ένα σχέδιο για το τι πρέπει να γίνει ώστε να κάνουν ένα πάρτι γενεθλίων στο σπίτι, φτιάχνοντας τη λίστα μαζί με το παιδί .

Διευθέτηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει το παιδί στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους

Εκτός από τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στην ακαδημαϊκή τους πορεία, όπως είναι οι δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή και πιθανότητα και στα μαθηματικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και στις σχέσεις τους με τους ανθρώπους είναι εξίσου σημαντικές. Πολλά είναι τα παιδιά ,που εξαιτίας των δυσκολιών τους, δεν μπορούν να παίξουν με τα άλλα παιδάκια τηρώντας τους κανόνες του παιχνιδιού. Αυτό σημαίνει ότι δεν ΄΄διαβάζουν΄΄ κοινωνικά σήματα, όπως οι εκφράσεις του προσώπου, χειρονομίες ή ήχους της φωνής κατά τον ίδιο τρόπο που δεν κατανοούν τα γράμματα ή τις λέξεις. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να διαχωρίσουν την κυριολεκτική από τη μεταφορική σημασία των λέξεων, να αντιληφθούν τις λεπτές αποχρώσεις, τα συμπεράσματα ή τις πολλαπλές σημασίες των λέξεων. Τα παραπάνω επηρεάζουν τις σχέσεις τους τόσο μέσα στην οικογένεια όσο και με τους συνομηλίκους τους ,καθώς δεν μπορούν να διακρίνουν τα πειράγματα, τα αστεία ή τον σαρκασμό. Οι γονείς θα μπορούσαν να μάθουν στα παιδιά αυτά με ποιο τρόπο να σχετίζονται με τους άλλους, πώς να αναγνωρίζουν χειρονομίες , κινήσεις και πρόσωπα, τι είναι σκόπιμο να λένε και τι όχι. Θα μπορούσαν δηλαδή οι γονείς να προπονήσουν τα παιδιά τους σε απλές κοινωνικές καταστάσεις προκειμένου να αναπτύξουν τις κατάλληλες διαπροσωπικές συμπεριφορές. Πιο συγκεκριμένα, οι γονείς μπορούν να παρέχουν στα παιδιά πληροφορίες σχετικά με το τι μπορεί να συμβεί σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις και πως πρέπει αυτά να συμπεριφερθούν. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με τη μορφή παιχνιδιού, παίζοντας ρόλους με τα παιδιά δηλαδή προβλέποντας τι μπορεί να γίνει και τι πρέπει εκείνα να πουν ή να κάνουν όταν θέλουν να προσχωρήσουν σε ένα παιχνίδι με τους φίλους τους ή τα αδέρφια τους ή όταν θα τους ζητηθεί από τη δασκάλα ή από τους παππούδες να διαβάσουν κάτι. Μερικές φορές έχει βρεθεί χρήσιμο να δείξουν οι γονείς στο παιδί τον λάθος χειρισμό μιας κατάστασης, βάζοντας το παιδί να ασκήσει κριτική σε αυτή. Η διαδικασία αυτή βοηθάει πολύ τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες να σκέφτονται και να ανακαλύπτουν μόνα τους το σωστό μέσα από διάφορες επιλογές που έχουν.

Προώθηση στο χτίσιμο της αυτοεκτίμησης του παιδιού

Από πολύ νωρίς τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες παρατηρούν ότι οι άλλοι φέρουν πιο εύκολα εις πέρας εργασίες που τους ανατίθενται, ενώ τα ίδια δεν μπορούν, επειδή δυσκολεύονται φοβερά και για αυτό το λόγο αρχίζουν να νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους. Πολύ συχνά μπορεί να λάβουν αρνητική κριτική ή στην καλύτερη περίπτωση επιπλήξεις «μπορείς να το κάνεις καλύτερα» ή επαίνους «σημειώνεις πρόοδο» τους οποίους δεν μπορούν όμως να κατανοήσουν « τι είναι αυτό που μπορώ να κάνω καλύτερα», « τι θα πει πρόοδος». Η αρνητική κριτική μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα στην αυτοεκτίμηση του παιδιού, από την άλλη πλευρά ο έπαινος μερικές φορές είναι πολύ αφηρημένος και δεν έχει κανένα νόημα για το παιδί. Το πιο αποτελεσματικό για την τόνωση της αυτοεκτίμησης του παιδιού θα ήταν η προσφορά πολύ συγκεκριμένου επαίνου σε καταστάσεις που το παιδί έχει συμπεριφερθεί με τον κατάλληλο τρόπο, επεξηγώντας του τι ήταν αυτό που έκανε τόσο καλά. Με αυτό τον τρόπο μόνο θα μπορέσουν να καλλιεργηθούν οι επιθυμητές συμπεριφορές στο παιδί και να ενισχυθεί η αυτοεκτίμησή του (Smith, 2001). Παραδείγματα του τι είναι ένας συγκεκριμένος έπαινος είναι τα εξής, «άκουσες προσεχτικά», « θυμήθηκες να φέρεις στο σπίτι την εργασία που σας έβαλε η δασκάλα» ή « καθάρισες το τραπέζι μετά το δείπνο». Με αυτόν τον τρόπο απονομής επαίνου, μπορεί να γίνει πολύ σαφές σε ένα παιδί τι είναι αποδεκτό και αναμενόμενο να κάνει. Οπτικές και απτές αποδείξεις ότι κάνανε κάτι σωστά θα βοηθούσαν τα παιδιά να κατανοήσουν την πρόοδο τους και τα επιτεύγματά τους. Οι γονείς μπορούν να φτιάξουν ΄΄σπιτικά πιστοποιητικά επιτυχίας΄΄ όπως αστεράκια, αυτοκολλητάκια και λίστες που θα τσεκάρουν όλα αυτά που τα παιδιά κάνανε με επιτυχία , όπως ότι έβγαλαν έξω τα σκουπίδια, έστρωσαν το κρεβάτι κλπ.

Οι γονείς καθώς και οι δάσκαλοι προκειμένου να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού θα πρέπει να αναζητήσουν τι είναι αυτό που το παιδί κάνει με επιτυχία και να το στηρίξουν και να το ενθαρρύνουν με όλη τους τη δύναμη, είτε αυτό είναι μια τέχνη είτε μια επιστήμη. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν απόλυτη ανάγκη την γονική υποστήριξη στο σπίτι για να φέρουν το ταλέντο τους και στο σχολείο, γιατί ακόμα κι όταν οι επιδόσεις τους δεν είναι καλές , θα τα βοηθήσουν να νιώθουν καλύτερα για τον εαυτό τους. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και οι γονείς θα νιώσουν καλύτερα όταν καταλάβουν πως το να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά ή το να μαθαίνουμε με διαφορετικό τρόπο ,όπως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, είναι κάτι που εμπλουτίζει τη ζωή μας καθώς πράττουμε τα πράγματα διαφορετικά απ ότι όλοι οι άλλοι (Smith, 1991).

Ενδυναμώνοντας την αυτοεκτίμηση του παιδιού

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες συχνά νιώθουν αδύναμα και ανεπαρκή, τείνουν να είναι παθητικοί μαθητές και πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στις δραστηριότητες για να καταστούν ενεργοί σπουδαστές. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν το παιδί να ασχολείται με δραστηριότητες που τα χέρια είναι απαραίτητα εργαλεία, όπως το μαγείρεμα, το καθάρισμα, τα ψώνια, και βάζοντας τα να κάνουν θελήματα για να τους αποδείξουν ότι μπορούν να κάνουν τα πράγματα να συμβούν. Αυτές οι δραστηριότητες μάθησης έχουν το πρόσθετο όφελος ότι τα αποτέλεσμα τους είναι απτά και ορατά προϊόντα που εκτιμώνται από όλη την οικογένεια. Επιπλέον, οι γονείς μπορούν να εξουσιοδοτήσουν τα παιδιά να βρουν τις απαντήσεις στα ερωτήματα τους κι όχι μονό να τους τις παρέχουν, να τους μάθουν να βλέπουν τα εμπόδια που έχουν μπροστά τους ως προκλήσεις και να ξέρουν ότι δεν είναι μόνα τους, άλλα ότι έχουν μια ολόκληρη ομάδα από πίσω τους. Για παράδειγμα κατά τη διαδικασία επίλυση ενός προβλήματος ο γονιός μπορεί να ρωτήσει το παιδί « τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό» «τι επιλογές έχουμε» .

Άλλος ένας τρόπος για να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί θα ήταν να ενισχύσουν την περιέργεια του φτιάχνοντας το κατάλληλο πλαίσιο σκέψης και αμφισβήτησης. Όταν το μυαλό του παιδιού αμφισβητεί τα πάντα, το σώμα του είναι ενεργό και τα χέρια του κάνουν πράγματα, τότε μπορεί να επιτευχθεί η υψηλότερη δυνατή γνωστική ανάπτυξη. Οι γονείς βοηθάνε τα παιδιά τους να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης κι όταν έχουν τα ματιά τους σε φωτογραφίες ή σχέδια που προσπαθούν να τα ενώσουν με το κομμάτι του τι μπορεί να συμβαίνει.  Αυτό που ουσιαστικά επιθυμεί κάθε γονιός για το παιδί του είναι μια ευτυχισμένη και ικανοποιητική ζωή, οπότε με την ενθάρρυνση και την υποστήριξη των γονέων δεν υπάρχει κανένας λόγος που τα παιδιά με μαθησιακά προβλήματα δεν μπορούν να το επιτύχουν ή να αναπτυχθούν στο σχολείο ή ακόμα και στη μετέπειτα ζωή τους. Ως γονιός μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να χτίσει μια ισχυρή αίσθηση αυτοπεποίθησης και ένα γερό θεμέλιο για τη δια βίου επιτυχία του.

Βιβλιογραφία

Healey, B. (1997). Helping Parents Deal with the Fact That Their Child Has a Disability. 
Available: http://www.ldonline.org/article/5937/. 
Last accessed 21/12/11.
Kemp, Smith, and Segal. (2011). Helping Children with Learning Disabilities. Available:http://helpguide.org/mental/learning_disabilities_treatment_help_coping.htm.
Last accessed 21/12/11.
Smith, S.A. (2002). What Do Parents of Children with Learning Disabilities, ADHD, and Related Disorders Deal With. Available:http://www.ldanatl.org/aboutld/parents/help/parents.asp.
Last accessed 21/12/11.

Ψυχολόγος

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
| Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surroundedΣε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

  • close up portrait of upset african american girl l 2024Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
  • Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
  • empowering gorgeous businesswomen sitting togetherΕργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
  • Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
  • Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
  • close up of psychologist comforting his depressed 202Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
  • Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentraΤο χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

  • Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
  • Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
  • Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
  • Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
  • Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

  • adult woman with her granddaughters morningΣωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
  • Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
  • Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
  • Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

  • Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
  • Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
  • Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011).  Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yogaΗ αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

  • Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
  • Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
  • Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
  • Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

  • American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
  • Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
  • Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
  • Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
  • Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
  • Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
  • Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
  • Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
  • World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.

 

Η ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Πληροφορίες για τον Εγκέφαλο

Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει πια σωματική βλάβη, ο εγκέφαλος μπορεί να συνεχίζει να “θυμάται” τον πόνο. Τα νευρωνικά του δίκτυα λειτουργούν έτσι ώστε να κρατούν τον πόνο ενεργό, παρόλο που δεν υπάρχει πια πραγματική ζημιά στον ιστό.

ΜΗΧΑΝΗΜΑ "ΕΝΕΡΓΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ" (ATM): Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Φυσικοθεραπεία
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Μηχάνημα Ενεργής Θεραπευτικής Κίνησης (ATM2)

Η σύγχρονη φυσικοθεραπεία και αποκατάσταση έχει εμπλουτιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια με την εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών και θεραπευτικών προσεγγίσεων.

ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ: ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Ανάλυση της βάδισης - Πελματογράφημα

Κάθε φορά που κάνουμε ένα βήμα τα πόδια μας αφήνουν ένα "αποτύπωμα" πίεσης στο έδαφος. Mία μοναδική υπογραφή που αποκαλύπτει μυστικά για τον τρόπο που κινούμαστε, την υγεία μας και ακόμη και την προσωπικότητά μας.

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΕΚΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Ιδιοδεκτικότητα

Ο μηχανισμός που επιτρέπει στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τη θέση και την κίνηση του σώματός του στον χώρο χωρίς τη βοήθεια της όρασης.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ & ΥΓΕΙΑ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σκέψεις

Το καλοκαίρι αποτελεί μια περίοδο μοναδικών προκλήσεων και ευκαιριών για την ανθρώπινη υγεία.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Διαταραχές ύπνου

Χωρίς ποιοτικό ύπνο, η παραγωγικότητα, η δημιουργικότητα και η ψυχική αντοχή μας φθίνουν˙ και μαζί τους, η πορεία προς την επιτυχία.