Η οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο είναι μια από τις κύριες αιτίες αναπηρίας. Τόσο η φυσικοθεραπεία, όσο και οι ενδοαρθρικές ενέσεις γλυκοκορτικοειδών έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της.

Υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι οι δυνατότητες αντιμετώπισης της αρθρίτιδας στα πρώτα στάδια είναι μικρές, και ότι η αντιμετώπιση περιορίζεται μόνον στην ανακούφιση των συμπτωμάτων έως ότου στα τελευταία στάδια της νόσου ο ασθενής να οδηγηθεί σε χειρουργείο αρθροπλαστικής γόνατος. Μέχρι τότε, ως βασική θεραπεία επιλέγονται οι ενδοαρθρικές ενέσεις γλυκοκορτικοειδών. Η εμφάνιση επιπλοκών από αυτές τις ενέσεις είναι σπάνιες, αλλά αν εμφανιστούν περιλαμβάνουν μόλυνση της άρθρωσης, επιτάχυνση στον εκφυλισμό τού αρθρικού χόνδρου τής άρθρωσης και κάταγμα κόπωσης κάτω από τον χόνδρο στην περιοχή φόρτισης (subchondral insufficiency fracture). Η φυσικοθεραπεία είναι, επίσης, μια θεραπευτική παρέμβαση που έχει τη δυναμική να βελτιώσει την ποιότητα ζωής τού πάσχοντα. Βασικοί στόχοι της φυσικοθεραπείας στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η ανακούφιση από τον  πόνο, η βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης και η μυϊκή ενδυνάμωση. Χρησιμοποιείται συνδυασμός τεχνικών χειροθεραπείας (manual therapy) και μηχανοθεραπείας.

Τόσο η φυσικοθεραπεία, όσο και οι ενδοαρθρικές ενέσεις γλυκοκορτικοειδών έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τής οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο. Αυτό που είναι προς διερεύνηση είναι αν η βραχυπρόθεσμη και η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα στην ανακούφιση του πόνου και στη βελτίωση της λειτουργικότητας διαφέρουν μεταξύ αυτών των δυο θεραπευτικών προσεγγίσεων. Για αυτό τον λόγο, οι ερευνητές:  Deyle GD, Allen CS, Allison SC, Gill NW, Hando BR, Petersen EJ, Dusenberry DI, και Rhon DI σχεδίασαν την μελέτη με θέμα "Physical Therapy versus Glucocorticoid Injection for Osteoarthritis of the Knee" και σκοπό να δώσουν απάντηση σε αυτόν τον προβληματισμό.

Μεθοδολογία

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια τυχαιοποιημένη δοκιμή για να συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα της φυσικοθεραπείας σε σχέση με την αποτελεσματικότητα της ένεσης γλυκοκορτικοειδών στη πρωτοβάθμια περίθαλψη, χρησιμοποιώντας το στρατιωτικό σύστημα υγείας των ΗΠΑ. Σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα σε ένα, ή και στα δύο γόνατα εφαρμόστηκε τυχαία σε αναλογία 1:1 ένεση γλυκοκορτικοειδούς, ή υποβλήθηκαν σε συνεδρίες φυσικοθεραπείας. Τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν μετά το τέλος τής θεραπείας και μετά από την παρέλευση ενός έτους σύμφωνα με τις εξής δοκιμασίες: 1) Τα πρωταρχικά αποτελέσματα με τον Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index (WOMAC), όπου οι βαθμολογίες κυμαίνονται από 0 έως 240, με τις υψηλότερες βαθμολογίες να δείχνουν μεγαλύτερο πόνο, μειωμένη λειτουργικότητα και δυσκαμψία, 2) Τα δευτερεύοντα αποτελέσματα με τον χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρώσουν τη δοκιμασία Time Up and Go και Global Rating of Change scale.

Αποτελέσματα

Συμπεριελήφθησαν 156 ασθενείς, 78 για κάθε ομάδα, και με μέσο όρο ηλικίας τα 56 έτη,. Τα βασικά χαρακτηριστικά, όπως η σοβαρότητα του πόνου και το επίπεδο αναπηρίας, ήταν παρόμοια και στις δυο ομάδες. Οι μέσες βαθμολογίες με την ολοκλήρωση της θεραπευτικής προσέγγισης (± SD) της βασικής βαθμολογίας WOMAC ήταν 108,8 ± 47,1 στην ομάδα τής ένεσης γλυκοκορτικοειδούς και 107,1 ± 42,4 στην ομάδα τής φυσικοθεραπείας. Σε ένα έτος, οι μέσες βαθμολογίες ήταν 55,8 ± 53,8 και 37,0 ± 30,7 αντίστοιχα. Μέση διαφορά μεταξύ των ομάδων: 18,8 μονάδες, διάστημα εμπιστοσύνης (CI) 95%, (5.0 έως 32,6). Ευρήματα αυτά ευνοούν την φυσικοθεραπεία. Οι αλλαγές στα δευτερεύοντα αποτελέσματα ήταν προς την ίδια κατεύθυνση με εκείνα του πρωτογενούς αποτελέσματος. Ένας ασθενής λιποθύμησε, ενώ ελάμβανε ένεση γλικοκορτικοειδούς.

Στοιχεία της μελέτης

Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία της μελέτης είναι:

• Οι εγχύσεις αποτελούνταν από 40mg triamcinolone και 7mL από 1% lidocaine.
• Η ομάδα των στεροειδών έλαβε κατά μέσο όρο 2,6 εγχύσεις.
• Η ομάδα της φυσικοθεραπείας πραγματοποίησε κατά μέσο όρο 11,8 συνεδρίες.
• Και οι δυο ομάδες είχαν παρόμοιο κόστος υγειονομικής περίθαλψης, κατά μέσο όρο περίπου 2120$.
• Η ομάδα της φυσικοθεραπείας έδωσε έμφαση στη βελτίωση του εύρους κίνησης, την μυϊκή ενδυνάμωση και τη λειτουργικότητα.

Φυσικοθεραπεία

Η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, όπως περιγράφεται στο πρωτόκολλο, περιλάμβανε έγγραφο οδηγιών και ασκήσεων, κινητοποίηση της άρθρωσης (joint mobilizations) και ανάλογα με τον κλινικό συλλογισμό προσδιορισμό των προτεραιοτήτων σύμφωνα με την εξέλιξη της θεραπείας. Κατά τη διάρκεια μιας τυπικής συνεδρίας, ο φυσικοθεραπευτής θα εφάρμοζε τεχνικές χειροθεραπείας (hands-on manual techniques) πριν ο ασθενής εκτελέσει ασκήσεις ενδυνάμωσης, ώστε αυτές να γίνονται με καθόλου ή ελάχιστο πόνο. Για παράδειγμα, αν ο ασθενής δεν μπορούσε να κάνει πλήρη έκταση στο γόνατο, ή πλήρη κάμψη, ή οι κινήσεις αυτές ήταν οδυνηρές, ο θεραπευτής εφάρμοζε τεχνικές χειροθεραπείας παθητικής κινητοποίησης, ώστε να βελτιώσει τη δυσκαμψία στην άρθρωση και να μειώσει τον πόνο. Στη συνέχεια ο ασθενής εκτελούσε επαναλαμβανόμενες ενεργητικές ασκήσεις στο γόνατο προς την ίδια κατεύθυνση.  

Συμπεράσματα

Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος που υποβλήθηκαν σε φυσικοθεραπεία, ένα χρόνο μετά είχαν λιγότερο πόνο και λειτουργική αναπηρία, από εκείνους που έλαβαν ενδοαρθρική ένεση γλυκοκορτικοειδούς. (Clinical Trials.gov number, NCT01427153).Tα ευρήματα αυτής της μελέτης επιβεβαιώνουν την αντίληψη ότι η φυσικοθεραπεία έχει τη δυναμική να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του ασθενή με οστεοαρθρίτιδα γόνατος, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα και ως εκ τούτο θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή.

Πηγή

• Deyle GD1, Allen CS1, Allison SC1, Gill NW1, Hando BR1, Petersen EJ1, Dusenberry DI1, Rhon DI1. Physical Therapy versus Glucocorticoid Injection for Osteoarthritis of the Knee. N Engl J Med. 2020 Apr 9;382(15):1420-1429. doi: 10.1056/NEJMoa1905877.