Στη προσπάθεια ενίσχυσης της προσαρμοστικής του ικανότητας του οργανισμού (ομοιόσταση), η απελευθέρωση  περιορισμών γύρω από τα σφαγιτιδικά τρήματα είναι υψίστης σημασίας, κυρίως σε χρόνια προβλήματα.

Το 'σφαγιτιδικό τρήμα' (jugular foramen), είναι ένα από τα πιο σημαντικά "μονοπάτια" στο ανθρώπινο κρανίο. Βρίσκεται στη βάση του κρανίου. Σχηματίζεται από το ινιακό και το κροταφικό οστό. Συνήθως περιγράφεται σαν να χωρίζεται σε δυο τμήματα, ένα πρόσθιο έσω διαμέρισμα και ένα οπίσθιο πλευρικό. Η Wikipedia αναφέρει πως το τρήμα είναι μεγαλύτερο από την δεξιά πλευρά σε σχέση με την αριστερή, ενώ η Radiopaedia αναφέρει ότι το μέγεθος του ανοίγματος είναι αξιοσημείωτα μεταβλητό και ασύμμετρο. Στο μικρότερο και περισσότερο εμπρόσθιο τμήμα βρίσκονται φλεβικά αγγεία που παροχετεύουν τον εγκέφαλο και το γλωσσοφαρυγγικό κρανιακό νεύρο, ενώ από το μεγαλύτερο οπίσθιο τμήμα περνούν επιπρόσθετα φλεβικά αγγεία, η ανιούσα φαρυγγική αρτηρία, και δυο κρανιακά νεύρα, το Πνευμονογαστρικό και το παραπληρωματικό νεύρο.

Τα δυο σφαγιτιδικά τρήματα συχνά συμπιέζονται, επηρεάζοντας τη λειτουργικότητα των αγγείων και των νεύρων που διέρχονται από αυτά. Στα αγγεία δημιουργείται μια συμφόρεση των υγρών, ενώ στα νεύρα προκαλείται δυσλειτουργία, δηλαδή διαταράσσεται η δυνατότητα να λαμβάνουν, να μεταφέρουν, και να ερμηνεύουν με ακρίβεια τις αισθητικές πληροφορίες, με εμφανή επίπτωση στην ανταπόκριση του νευρικού συστήματος προς αυτές. Για παράδειγμα: Δυσλειτουργία του παραπληρωματικού νεύρου θα προκαλέσει σπασμό στον τραπεζοειδή και στερνοκλειδομαστοειδή μυ. Δυσλειτουργία του γλωσσοφαρυγγικού νεύρου θα προκαλέσει δυσκολίες στην κατάποση. Μια σειρά καρδιακών και γαστρεντερικών διαταραχών σχετίζονται με την ικανότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου να ενεργεί ως δίαυλος μεταφοράς δεδομένων βιοπληροφορικής προς αμφότερες τις κατευθύνσεις, δηλαδή τόσο σε προσαγωγές (από την περιφέρεια προς τον εγκέφαλο), όσο σε απαγωγές κατευθύνσεις (από τον εγκέφαλο προ την περιφέρεια). Μια συνηθισμένη συνέπεια της συμπίεσης στα σφαγιτιδικά τρήματα είναι ο χρόνιος πονοκέφαλος, είτε λόγω μειωμένης παροχέτευση των φλεβών από τον εγκέφαλο, είτε λόγω παρεμπόδισης της αρτηριακής ροής προς τον εγκέφαλο. Υπάρχει μεγάλη λίστα πιθανών αιτιών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη συμπίεση αυτών των τρημάτων, μερικές από τις αιτίες είναι: κρανιακό τραύμα, σύνδρομο μαστίγιου στον αυχένα, εκτεταμένες οδοντιατρικές εργασίες, χρόνια ένταση (στρες), κ.ά.

Ο John Upledger DO, ο θεμελιωτής της Κρανιοϊερής Θεραπείας, υποστήριζε πως το 85% της εγκεφαλικής φλεβικής παροχέτευσης περνά μέσα από τα σφαγιτιδικά τρήματα και συνέχιζε λέγοντας πως ασθενείς που διαμαρτύρονται για χρόνια σωματική δυσλειτουργία ή πόνο, σε μεγάλο βαθμό ενδέχεται να υπάρχει συμπίεση και αιματική συμφόρεση στα σφαγιτιδικά τρήματα. Όλα τα προηγούμενα μπορούν να οδηγήσουν σε ανισορροπία στη συντονισμένη επικοινωνία και λειτουργία των τριών τμημάτων του αυτόνομου νευρικού συστήματος –του συμπαθητικού, του παρασυμπαθητικού και του εντερικού. Αυτό συμβαίνει επειδή το πνευμονογαστρικό νεύρο λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του συμπαθητικού και του εντερικού τμήματος.

Αποκωδικοποιώντας το Πνευμονογαστρικό νεύρο

Το πνευμονογαστρικό νεύρο συνεχώς μεταφέρει επικαιροποιημένες αισθητικές πληροφορίες που αφορούν την κατάσταση των σπλάχνων στον εγκέφαλο, μέσω των προσαγωγών νευρικών ινών του. Στη πραγματικότητα, το 80-90% των νευρικών ινών στο νευρικό δίκτυο του πνευμονογαστρικού είναι αφιερωμένο στην ενημέρωση της κατάστασης των σπλάχνων προς τον εγκέφαλο. Αυτο υποδηλώνει ότι μόνο το 10-20% από αυτές τις νευρικές ίνες στέλνουν κινητικές οδηγίες που συντονίζουν το σύμπλεγμα καρδιάς/πνεύμονα, τις πεπτικές λειτουργίες και τα πρώιμα στάδια της αφόδευσης μέσω του παχέος εντέρου. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Dr Upledger  υπογράμμιζε τη σημασίας της ενίσχυσης της παρασυμπαθητικής εκροής πληροφοριών ως βάση για την ενεργοποίηση των εγγενών αυτο-διορθωτικών ικανοτήτων του σώματος. Η πρωτογενής παρασυμπαθητική εκροή πληροφοριών από τον εγκέφαλο περνά μέσα από κάθε ένα από τα σφαγιτιδικά τρήματα μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου. Γι' αυτό χαρακτηρίζονται ως το λίκνο της αυτόνομης ισορροπίας. Σύμφωνα με τον Dr Upledger, εδώ βρίσκετε το κλειδί για τον ασθενή να ξανακερδίσει την κατάσταση της αρμονίας στη λειτουργικότητα του, δηλαδή της ομοιόστασης.

Αποσυμπίεση στη βάση του κρανίου και στα σφαγιτιδικά τρήματα

Η βάση του κρανίου είναι η περιοχή που βρίσκονται οι υποϊνιακοί μύες, ανάμεσα στο ινιακό οστό και τον άτλαντα (1ος αυχενικός σπόνδυλος). Ο σωλήνας της 'σκληράς μήνιγγας' ενώνεται απευθείας με το «μέγα τρήμα» και με την οπίσθια επιφάνεια των σπονδυλικών σωμάτων του 1ου και 2ου αυχενικού σπονδύλου. Σε κάκωση από βίαιο τράνταγμα, ή σε επαναλαμβανόμενη κακή στάση του αυχένα οι υποϊνιακές δομές συμπιέζονται. Το ίδιο συμβαίνει και στους κονδύλους του ινιακού οστού πάνω στις αρθρικές επιφάνειες του 'άτλαντα' (1ος αυχενικός σπόνδυλος). Η περιοχή αυτή επιβάλλεται να κινείται ελεύθερα, ώστε ο άτλαντας να περιστρέφεται σωστά πάνω στο 'άξονα' (2ος αυχενικός σπόνδυλος). Η απελευθέρωση της κρανιακής βάσης είναι, επίσης, ωφέλιμη για τους ιστούς που συνδέονται με το ΄σφαγιτιδικό τρήμα'. Πέραν της αποσυμπίεσης της σφαγίτιδας φλέβας, τόσο το γλωσσοφαρυγγικό, όσο και το πνευμονογαστρικο και το παραπληρωματικό νεύρο περνούν μέσα από το τρήμα και έτσι ο ασθενής μπορεί πολλαπλώς να ωφεληθεί από την απελευθέρωση της. Στο δεύτερο βήμα του πρωτοκόλλου θεραπείας της Κρανιοϊερής Θεραπείας του Dr Upledger, απελευθερώνονται οι περιορισμοί στα οριζόντια περιτονιακά διαφράγματα, που βρίσκονται στο ύψος της πυέλου, στο αναπνευστικό διάφραγμα, στη θωρακική έξοδο (είσοδο), στο υοειδές οστούν και στην βάση του κρανίου ή την υποϊνιακή χώρα. Ο θεραπευτής εφαρμόζει μυοπεριτονιακές τεχνικές, με σκοπό να απελευθερώσει τους περιορισμούς, οι οποίοι βρίσκονται ανάμεσα στα χέρια του. Πολλές φορές η τάση συμπίεσης που αναπτύσσεται στη βάση του κρανίου μπορεί να οφείλετε σε μυοπεριτονιακή δυσλειτουργία στη περιοχή της πυέλου, που μεταφέρεται μέσω του σπονδυλικού σωλήνα προς τα επάνω. Εφόσον η περιτονία βρίσκεται παντού, και οι συμφύσεις της μπορούν να παράγουν και να εκτείνουν την επίδραση τους με πολλούς τρόπους και σε πολλές κατευθύνσεις οπουδήποτε μέσα στο σώμα. Έχοντας υπόψη αυτό το μοντέλο, οι θεραπευτές είναι απαραίτητο να μάθουν να αντιμετωπίζουν το περιτονιακό σύστημα ως μια ολοκληρωμένη μονάδα, αντί να εστιάζουν απλά στη περιοχή του συμπτώματος ή της κάκωσης. Αφού απελευθερωθούν όλα τα περιτονιακά οριζόντια διαφράγματα,έρχεται το τρίτο βήμα στο πρωτόκολλο του Dr Upledger για να αποκαταστήσει την ελευθερία στη λειτουργικότητα του ιερού οστού σε σχέση με τη κατώτερη οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και τα λαγόνια οστά. Η σκληρά μήνιγγα έχει άμεση πρόσφυση στο ύψος του δεύτερου ιερού σπονδύλου. Έτσι περιορισμοί σε αυτό μπορούν άμεσα να επηρεάσουν δυσμενώς την λειτουργικότητα του συστήματος όχι μόνο στο ύψος του οσφυϊερού τμήματος της σπονδυλικής στήλης, αλλά και σε όλη τη διαδρομή προς τον αυχένα και το κεφάλι. Ο σωλήνας της σκληράς μήνιγγας προορίζεται να γλιστρά ελεύθερα μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα, ενώ το ινιακό οστό του κρανίου και το ιερό οστούν είναι σχεδιασμένα με τρόπο ώστε να κινούνται συγχρονισμένα το ένα με το άλλο. Μετά την απελευθέρωση του ιερού οστού, ο θεραπευτής εφαρμόζει έλξη στο σωλήνα της σκληράς μήνιγγας μέσω του ιερού οστού και ακολουθεί το τέταρτο βήμα, η ¨ταλάντευση και ολίσθηση» του σωλήνα της σκληράς μήνιγγας. Στο τέταρτο αυτό βήμα ο θεραπευτής ακουμπά τα χέρια του και εφαρμόζει ταλάντευση και ολίσθηση στο ιερό και το ινιακό οστό του ασθενή συγχρονισμένα. Επιχειρεί, δηλαδή, να βελτιώσει την ελαστικότητα της σκληράς μήνιγγας μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα.

Ήπια κινητοποίηση

Με ήπια κινητοποίηση στα σπονδυλικά τμήματα του άτλαντα με τον άξονα και του άξονα με τον τρίτο αυχενικό σπόνδυλο (A3) επιτυγχάνουμε μείωση του μυϊκού τόνου στην ανώτερη αυχενική μοίρα και μείωση της τάσης στον στερνοκλειδομαστοειδή μυ. Ο Dr Richard MacDonald αναφερόμενος στους στερνοκλειδομαστοειδείς μύες τους χαρακτηρίζει ως «τους σκύλους φύλακες που προστατεύουν το κρανίο». Καθώς προσφύονται στις μαστοειδής αποφύσεις, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί ο αυξημένος μυϊκός τόνος τους κλείνει την περιφέρεια γύρω από τα σφαγιτιδικά τρήματα.

Συμπέρασμα

Λαμβάνοντας υπόψη πως ο στόχος του θεραπευτή είναι να αποκαταστήσει την αρμονία και την ισορροπία στη λειτουργία του οργανισμού, ενισχύοντας την προσαρμοστική του ικανότητα, κυρίαρχο συστατικό στοιχείο της ομοιόστασης, η απελευθέρωση των περιορισμών γύρω από τα σφαγιτιδικά τρήματα είναι υψίστης σημασίας, κυρίως όταν καλείται να αντιμετωπίσει ασθενείς με χρόνια προβλήματα.

ΠΗΓΕΣ

1. Wikipedia. "Foramen." Wikipedia.com, 2017.
2. Neuroangio. "Ascending Pharyngeal Artery." Neuroangio.org, 2017.
3. Radiopaedia. "Juglar Foramen." Radiopaedia.org, 2017.
4. Alexander DG. "A Look At Compression, Congestion, & Dis-coordination." Massage Today, August 2014;14(8).
5. Dr. Mark Sircus. "Function of the Vagus Nerve." DrSircus.com, 2014.
6. John E. Upledger DO. CranioSacral courses (class notes). The Upledger Institute, 1986-93.
7. Richard MacDonald, DO. Functional Anatomy courses (class notes). The Upledger Institute, 1988-1989. 8. ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ – Η παραφωνία του εγκεφάλου – Μια εναλλακτική πρόταση, Χαράλαμπος Τιγγινάγκας