Δεδομένης της δημοτικότητας της ιδέας της κυριαρχίας του "δεξιού" ημισφαιρίου ή του "αριστερού" ημισφαιρίου του εγκεφάλου, ίσως σας εκπλήξει να μάθετε ότι αυτή η ιδέα είναι μόνο ένας από τους πολλούς μύθους για τον εγκέφαλο.

Πορευόμαστε στη ζωή μας ταυτισμένοι με διάφορες ετικέτες, που σχετίζονται με την προσωπικότητα - εσωστρεφείς, αισιόδοξοι, δυνατοί αλλά σιωπηλοί, drama queen κ.λπ. Ωστόσο, ποιο τμήμα του εγκεφάλου κυριαρχεί: το αριστερό ημισφαίριο ή το δεξιο; Αυτή η διάκριση, ως χαρακτηριστικό γνώρισμα δεν είναι ευρέως γνωστή.  Αναφέρεται ότι η διάκριση αυτή μπορεί να επηρεάσει την προσωπικότητά μας και τις αποφάσεις που παίρνουμε. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι του αριστερού εγκεφάλου είναι πιο οργανωμένοι και συστηματικοί. Οι άνθρωποι του δεξιού ημισφαιρίου είναι πιο δημιουργικοί και διαισθητικοί. Με ποια πλευρά του εγκεφάλου σας, λοιπόν, ξυπνάτε το πρωί; 

Ο εγκέφαλος είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο όργανο που παίζει ουσιαστικό ρόλο όχι μόνο στη σκέψη αλλά και σε όλες τις λειτουργίες του σώματος. Χωρίζεται σε δύο μισά, τον δεξιό και τον αριστερό εγκέφαλο. Συγκεκριμένες περιοχές είναι υπεύθυνες για διαφορετικές λειτουργίες, αλλά ο εγκέφαλος λειτουργεί ως σύνολο. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα περίπλοκο όργανο. Με βάρος περίπου 3 κιλά, περιέχει περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες και 100 τρισεκατομμύρια συνδέσεις. Ο εγκέφαλός μας είναι το κέντρο εντολών για όλα όσα σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και κάνουμε. Ο εγκέφαλός μας χωρίζεται σε δύο μισά ή ημισφαίρια. Μέσα σε κάθε μισό, συγκεκριμένες περιοχές διαχειρίζονται συγκεκριμένες λειτουργίες. Οι δύο πλευρές του εγκεφάλου μας μοιάζουν πολύ, αλλά υπάρχει τεράστια διαφορά στον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζονται τις πληροφορίες. Παρά τις αντιθέσεις τους, τα δύο μισά του εγκεφάλου μας δεν λειτουργούν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Οι νευρικές ίνες συνδέουν διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου μας. Εάν ένας εγκεφαλικός τραυματισμός διακόψει τη σύνδεση μεταξύ των ημισφαιρίων, θεωρητικά ο εγκέφαλος μπορεί να εξακολουθεί να λειτουργεί, αλλά η έλλειψη διασύνδεσης θα προκαλέσει δυσλειτουργία. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναδιοργανώνεται συνεχώς. Προσαρμόζεται στις αλλαγές, είτε αυτές αφορούν σωματικές λειτουργίες, είτε μέσω από τις εμπειρίες της ζωής. Είναι φτιαγμένος για συνεχή μάθηση (νευροπλαστικότητα). Καθώς οι επιστήμονες συνεχίζουν να χαρτογραφούν τον εγκέφαλο, αποκτούμε περισσότερες γνώσεις σχετικά με το ποια μέρη ελέγχουν τις απαραίτητες λειτουργίες. Αυτές οι πληροφορίες είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της έρευνας σχετικά με τις ασθένειες και τους τραυματισμούς του εγκεφάλου και τον τρόπο ανάκαμψης από αυτές. Στη δεκαετία του 1960, η έρευνα σχετικά με τα ημισφαίρια του εγκεφάλου γέννησε την ιδέα ότι η μία πλευρά του εγκεφάλου ενός ατόμου - η δεξιά ή η αριστερή - μπορεί να είναι πιο κυρίαρχη από την άλλη. Αν και δεν υπάρχει σταθερή υποστήριξη γι' αυτό, πολλοί άνθρωποι προσκολλήθηκαν στη σκέψη ότι η πλευρά του εγκεφάλου που χρησιμοποιείτε περισσότερο μπορεί να καθορίζει πτυχές της προσωπικότητάς μας. Μέσω αυτής της έρευνας, το αριστερό ημισφαίριο συνδέεται συνήθως με τις δεξιότητες συλλογισμού, ενώ το δεξιό ημισφαίριο συνδέεται με τη δημιουργικότητα και τη διαίσθηση. Ενώ η πραγματική κυριαρχία δεξιού/αριστερού εγκεφάλου φαίνεται να είναι ένας μύθος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάποιοι άνθρωποι είναι πιο μεθοδικοί και αναλυτικοί και άλλοι πιο δημιουργικοί και διαισθητικοί.

Πειράματα έδειξαν ότι τα δυο διαφορετικά ημισφαίρια του Εγκεφάλου είναι υπεύθυνα για διαφορετικό τρόπο σκέψης. Αυτή η θεωρία των δομών και λειτουργιών της σκέψης, προτείνει ότι οι δύο διαφορετικές περιοχές του Εγκεφάλου ελέγχουν δυο διαφορετικές "μεθόδους" σκέψης, όπως επίσης ότι καθένας από εμάς προτιμά τον ένα τρόπο σε σχέση με τον άλλο. Παρακάτω παραθέτουμε τις διαφορές μεταξύ του αριστερού Εγκεφάλου και του δεξιού Εγκεφάλου.

 ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Λογική 
Διαδοχή στη σκέψη
Ορθολογισμός
Ανάλυση 
Αντικειμενικότητα 
Τμηματική Ανάλυση

ΔΕΞΙΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Συμπτωματικά – Τυχαία
Διαισθητικότητα
Ολιστική θεώρηση
Σύνθεση
Υποκειμενικότητα
Ολιστική Ανάλυση

Η πλειοψηφία των ανθρώπων έχει μια σαφή προτίμηση σε ένα τρόπο σκέψης. Εντούτοις μερικοί μπορεί να έχουν ισότιμα και τους δύο τρόπους σκέψης. Οι σκεπτόμενοι με τον αριστερό Εγκέφαλο επικεντρώνονται στη λογική σκέψη, στην ανάλυση και την ορθότητα. Οι σκεπτόμενοι με τον δεξιό Εγκέφαλο αντίθετα, επικεντρώνονται στην αισθητική, το συναίσθημα και τη δημιουργικότητα.

Πηγές

• How does the brain work? (2018).
  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279302/
• Nielsen JA, et al. (2013). An evaluation of the left-brain vs. right-brain hypothesis with resting state functional connectivity magnetic resonance imaging.
  http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0071275
• Corballis MC. Left brain, right brain: facts and fantasies. PLoS Biol. 2014;12(1):e1001767. doi: 10.1371/journal.pbio.1001767
• Joseph R. The right cerebral hemisphere: emotion, music, visual-spatial skills, body-image, dreams, and awareness. J Clin Psychol. 1988;44(5):630-73.
• Whitehouse AJ, Bishop DV. Hemispheric division of function is the result of independent probabilistic biases. Neuropsychologia. 2009;47(8-9):1938-43. doi: 10.1016/j.neuropsychologia.2009.03.005
• Goldie J. The implications of brain lateralisation for modern general practice. Br J Gen Pract. 2016;66(642):44-5. doi: 10.3399/bjgp16X683341
• Gazzaniga MS. The split-brain: rooting consciousness in biology. Proc Natl Acad Sci USA. 2014;111(51):18093-4. doi: 10.1073/pnas.1417892111
• Shen HH. Inner workings: Discovering the split mind. Proc Natl Acad Sci USA. 2014;111(51):18097. doi: 10.1073/pnas.1422335112
• Gainotti G. Why are the right and left hemisphere conceptual representations different? Behav Neurol. 2014;2014:603134. doi: 10.1155/2014/603134
• Liederman J. The dynamics of interhemispheric collaboration and hemispheric control. Brain Cogn. 1998;36(2):193-208. doi: 10.1006/brcg.1997.0952
• Macdonald K, Germine L, Anderson A, Christodoulou J, Mcgrath LM. Dispelling the Myth: Training in Education or Neuroscience Decreases but Does Not Eliminate Beliefs in Neuromyths. Front Psychol. 2017;8:1314. doi: 10.3389/fpsyg.2017.01314
• Tyndall AV, Clark CM, Anderson TJ, Hogan DB, Hill MD, Longman RS, Poulin MJ. Protective effects of exercise on cognition and brain health in older edults. Exerc Sport Sci Rev. 2018;46(4):215-223. doi:10.1249/JES.0000000000000161
• Hotz I, Deschwanden PF, Mérillat S, Liem F, Kollias S, Jäncke L. Associations of subclinical cerebral small vessel disease and processing speed in non-demented subjects: A 7-year study. NeuroImage: Clinical. 2021;32:102884. doi:10.1016/j.nicl.2021.102884
• Sommerlad A, Sabia S, Singh-manoux A, Lewis G, Livingston G. Association of social contact with dementia and cognition: 28-year follow-up of the Whitehall II cohort study. PLoS Med. 2019;16(8):e1002862. doi:10.1371/journal.pmed.1002862