Η οσφυαλγία είναι μια συνηθισμένη αιτία παραπόνων. Κάθε χρόνο 15% έως 20% των ανθρώπων παραπονούνται για πόνο στη μέση, ενώ το 80% κάποια στιγμή της ζωής τους θα εμφανίσουν οσφυαλγία. Η απλή οσφυαλγία συχνά προκύπτει από ένα συνδυασμό μικρών προδιαθεσικών μυοπεριτονιακών παραγόντων, όπως οι σφιχτοί μύες, τα μυοπεριτονικά σημεία πυροδότησης πόνου (trigger points) και η μυϊκή αδυναμία.

Ως επιβαρυντικοί παράγοντες έχουν αναφερθεί: το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κακή φυσική κατάσταση κ.α. Βασικές αιτίες είναι: ο μυϊκός σπασμός, εκφυλισμός δίσκου, σκολίωση, σπονδυλοαρθροπάθεια, σπονδυλολίσθηση, αρθρίτιδα, σπονδυλική στένωση, εγκυμοσύνη, πέτρες στα νεφρά, μολύνσεις, ενδομητρίωση, ινομυαλγία, όγκος, άγχος, τραυματισμός, παθήσεις των σπλάχνων.

 Η οσφυαλγία μπορεί να είναι απλής μορφής, να εμπλέκονται νευρικές ρίζες ή να κρύβει σοβαρή παθολογία.

Προσοχή στις παρακάτω ‘κόκκινές σημαίες’, καθώς μπορεί να είναι ενδεικτικές σοβαρής παθολογίας, όπου απαιτεί επιπλέον έλεγχο:

1. Ασθενής μικρότερος των 50 ετών με πόνο που δεν βελτιώνεται.
2. Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου, φυματίωσης, ρευματολογικής ή άλλης συστηματικής νόσου, μακροχρόνια χρήση στεροειδών φαρμάκων, χρήση ναρκωτικών ή είναι φορείς του ιού HIV.
3. Εμφανίζει κακή όψη ή αναφέρει ανεξήγητη απώλεια βάρους.
4. Αναφέρει θωρακικό πόνο ή πόνο στο στήθος.
5. Παρουσιάζει ευρεία νευρολογικά συμπτώματα.
6. Αναφέρει τροχαίο ατύχημα ή άλλο σοβαρό τραυματισμό.
7. Αναφέρει συνεχή ή προοδευτικά αυξανόμενο οξύ πόνο, ανεπηρέαστο από τη φαρμακευτική αγωγή ή μηχανικές επιδράσεις (π.χ. δεν υποχωρεί με ξεκούραση στο κρεβάτι). 

Η απλή οσφυαλγία, από την άλλη πλευρά, συχνά προκύπτει από ένα συνδυασμό μικρών προδιαθεσικών μυοπεριτονιακών παραγόντων, όπως οι σφιχτοί μύες, τα μυοπεριτονικά σημεία πυροδότησης πόνου (trigger points), και η μυϊκή αδυναμία. Μελετώντας τους μύες που βρίσκονται στη περιοχή της μέσης, η έρευνα μας επικεντρώνεται στους πρόσθιους και πλάγιους κοιλιακούς μύες, στους μύες των κάτω άκρων (που έρχονται σε επαφή με τη λεκάνη), όσο αφορά τον τρόπο χρήσης τους, τη στάση και τη βάδιση. Βρισκόμενοι βαθειά πίσω από τον Λαγονοπλευρικό και Μήκιστο μυ (erector spinae), οι πολυσχιδείς μύες συχνά παραβλέπονται ως δυνητικά σημαντική πηγή οσφυϊκής δυσλειτουργίας.

Οι με λοξό προσανατολισμό θωρακικοί πολυσχιδείς μύες, αναμφισβήτητα σχετίζονται με τις περιστροφικές κινήσεις του κορμού ή ως σταθεροποιητές κατά τη διάρκεια της περιστροφής. Αυτό συνάδει με τη γωνιάση των αρθρώσεων (facet) στους θωρακικούς σπονδύλους, που επιτρέπουν τη περιστροφή, ενώ αποθαρρύνουν τη κάμψη, έκταση και πλάγια κάμψη.

Στην οσφυϊκή μοίρα, βρισκόμενοι βαθειά στον Λαγονοπλευρικό μυ (erector spinae), οι πολυσχιδείς είναι πολύ παχύτεροι, σε πιο κατακόρυφη θέση και πολύ πιο ισχυροί. Ο κατακόρυφος προσανατολισμός των ινών της πλειονότητας των οσφυϊκών πολυσχιδών, σημαίνει ότι δεν έχουν άμεση συμμετοχή στη σπονδυλική περιστροφή. Αυτό είναι σύμφωνο με τον προσανατολισμό των οσφυϊκών αρθρώσεων (facet), τα οποία επιτρέπουν κάμψη, έκταση και πλάγια κάμψη, ενώ αποθαρρύνουν τη περιστροφή.

Εφόσον η γραμμή δράσης στους πολυσχιδείς μύες βρίσκεται πίσω από το οσφυϊκό κύρτωμα, εκτείνει την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης αυξάνοντας την οσφυϊκή λόρδωση, προκαλώντας ένα “τοξοειδες” αποτέλεσμα. Καθώς οι πλάγιοι μύες συσπώνται για να περιστρέψουν το άνω τμήμα του σώματος, θα συνοδεύονταν από οσφυϊκή κάμψη, αν δεν υπήρχε η δράση των πολυσχιδών, η οποία την αποτρέπει. Αυτή η δράση επιτρέπει στη σπονδυλική να παραμείνει κατακόρυφη (και όχι να προκληθεί κάμψη) όταν επιθυμούμε μια απλή περιστροφή.

Οι μυϊκές ίνες από τους πολυσχιδείς μύες είναι οι μοναδικές ίνες πίσω απο την οσφυοϊερή ένωση (Ο5-Ι1). Για τον λόγο αυτό οι πολυσχιδείς μύες πρέπει να προσφέρουν σταθερότητα, ώστε να αποτρέπουν την ολίσθηση προς τα εμπρός του Ο5 πάνω στο πλατό του ιερού οστού (σπονδυλολίσθηση), ωστόσο αυτή η επιφάνεια, μερικές φορές φυσιολογικά, έχει σημαντική κλίση προς τα κάτω. Ευτυχώς, η παρουσία των πολυσχιδών είναι μαζική σε αυτό το σημείο της σπονδυλικής στήλης. Δυστυχώς, σύχνα αχρηστεύονται από ατροφία, εμφανίζονται ως “σκωροφαγωμένοι” και διαπωτισμένοι με λίπος.

Οι οσφυϊκοί πολυσχιδείς είναι ιδιαιτέρως παχύς και σχεδόν γεμίζουν ολοκληρωτικά το πέταλο. Παρόλο ότι οι επαναλαμβανόμενες δυνάμεις ολίσθησης, μπορούν να επηρεάσουν τους πολυσχιδείς, τα παχιά, υπερκείμενα με σκοπιμότητα τοποθετημένα στοιχεία των επιφανειακα ευρισκόμενων Λαγονοπλευρικού – Μήκιστου μυ (erector spine), Πλατύ Ραχιαίου (latissimus dorsi), και της σχετικά πυκνής περιτονίας εμποδίζουν τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα.

Οι περισσότερο πλάγιες ίνες είναι συνήθως ψηλαφίσημες με άμεση προσέγγιση, πλαγίως και βαθεία από τον Λαγονοπλευρικό – Μήκιστο, κυρίως στο επίπεδο του Ο2-Ο4. Εντούτοις, η προσεκτική τοποθέτηση των χεριών βοηθά να αποφεύγουμε τη συμπίεση (και μελάνιασμα) των ιστών πάνω στις πλάγιες πλευρές των εγκάρσιων αποφύσεων, που βρίσκονται βαθειά στις πλάγιες ίνες των πολυσχιδών.

Οι πολυσχιδείς συσπώνται στις ετερόπλευρες περιστροφικές κινήσεις. Τους ενδυναμώνει η περιστροφή στη μέση, ενώ παραμένει κάθετο το άνω τμήμα του σώματος, . Στατικό ποδήλατο ή ελκώμενο μηχάνημα γυμναστικής που περιλαμβάνει τα χέρια και εκτελεί περιστροφές στο άνω τμήμα του σώματος, βοηθά τους πολυσχιδείς να παραμείνουν υγιείς, προστατεύοντας από τον πόνο στη μέση, που σχετίζεται με την αδυναμία αυτών των μύων. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1- Bogduk N. Clinical Anatomy of the Lumbar Spine and Sacrum, 4th Ed. Edinburgh: Churchill Livingstone, 2005.
2- Lou, et al. Estimates and patterns of direct health care expenditures among individuals with back pain in the United States. Spine 2004;29(1):79-86.
3- National Institutes of Health. Back Pain. September 2006.
4- Judith DeLany serves as director of NMT Center, writes textbooks for Elsevier Health Sciences, and lectures internationally in the field of neuromuscular therapy. For more information regarding her work, visit www.nmtcenter.com or call toll-free at (866) 571-7942.