24 Ιανουαρίου 2004

Κατηγορία

Ψυχοσωματική Απελευθέρωση - Somatoemotional release

# Topics

κρανιοϊερή θεραπεία, ψυχοσωματική απελευθέρωση, Upledger, somatoemotional release, σωματοσυναισθηματική απελευθέρωση

Social sharing

"ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ"

Η σημασία της Ψυχοσωματικής Απελευθέρωσης στην αντιμετώπιση του πόνου.

Αναφέρεται συχνά ότι η συναισθηματική επιβάρυνση ενός ανθρώπου, μπορεί να βρει έκφραση μέσα από τον σωματικό πόνο. Πολλές φορές όμως είναι δύσκολο κάποιος να αντιληφθεί το μηχανισμό που προκαλεί αυτό το φαινόμενο και αν τελικά το αντιληφθεί, δεν ξέρει τι να κάνει.

Η λέξη «αισθάνομαι», χρησιμοποιείται για να περιγράψει τόσο τα σωματικά, όσο και τα συναισθηματικά φαινόμενα. Τα Νευρικό μας σύστημα αντιλαμβάνεται σωματικές αισθήσεις, όπως είναι η θερμοκρασία, ο πόνος και η πίεση, αλλά και συναισθηματικές, όπως είναι η ευχαρίστηση, ο φόβος και η θλίψη. Παλαιότερα η Δυτική Φιλοσοφία αντιμάχονταν αυτήν την άποψη, προσπαθώντας να διαχωρίσει το σώμα από το συναίσθημα, συχνά με ντροπή για την επιρροή των συναισθημάτων στην αντίληψη αυτών που μας συμβαίνουν, συμπεραίνοντας με κάποιο τρόπο ότι αυτή η επιρροή μπορεί να μας βγάλει από τον σωστό δρόμο ή θα διαστρέψει την αντίληψη μας. Ο στιγματισμός των συναισθηματικών εμπειριών δημιουργεί εμπόδια που μας αποτρέπουν να αισθανθούμε και να απολαύσουμε την «ζωή» με ότι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει.

Carl Jung (1875 - 1961)

Τον προηγούμενο αιώνα έγινε μια «επανάσταση» στην γνώση για την σημασία της «ανθρώπινης ύπαρξης». Αναφέρομαι στις ιδέες που παρουσιάσθηκαν από τους Freud, Jung και Reich. Χάριν στους Freud και Jung αποκτήσαμε μια σε βάθος αντίληψη για την έννοια της «ψυχής» με την «υποσυνείδητη σκιά της – unconscious shadow» και τα «πνευματικά αρχέτυπα – spiritual archetypes».

Wilhem Reich (1897 - 1957)

Ο Wilhelm Reich, αναλυτής του Freud, διάσημος ψυχίατρος που διατύπωσε θεμελιώδεις αρχές στην ανάλυση χαρακτήρων στην Ψυχανάλυση, δημιούργησε την αρχή της «Ψυχοσωματικής ενότητας». Δηλαδή την ιδέα ότι πρέπει να συνδεθεί εκ νέου το σώμα με την ψυχή. Έφτασε σε αυτό το συμπέρασμα μελετώντας τις αλλαγές στην ηλεκτρική αγωγιμότητα του δέρματος, σαν απευθείας αντανάκλαση της υποκειμενικής αντίληψης της αίσθησης της χαράς ή της λύπης. Η αντικειμενική εμπειρία των αισθήσεων δεν μπορεί επακριβώς να εκτιμηθεί, χωρίς την ενσωμάτωση πληροφοριών που αφορούν τις υποκειμενικές εμπειρίες.
Σύμφωνα με τον Dr. Reich, η ικανότητα ενός ατόμου να αισθανθεί χαρά, να έχει αυτογνωσία και να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του με έναν ρεαλιστικό και λογικό τρόπο, εξαρτάται από το «σύνολο της οντότητας του».

Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε:

Τον αθλητή που μπορεί να τρέξει 500 μέτρα με σπασμένο αστράγαλο, χωρίς να αισθάνεται τον πόνο.
Τον καταθλιπτικό που πονάει παντού και είναι ανίκανος να σηκωθεί από το κρεβάτι.
Τον διαβητικό ασθενή που κάνει καθημερινά ενέσεις ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την συναισθηματική επιβάρυνση από την καθημερινή μάχη με μια επικίνδυνη ασθένεια.
Τον έφηβο που έσπασε την σπονδυλική του στήλη και πρέπει να ζήσει με πόνο και κινητική ανικανότητα το υπόλοιπο της ζωής του, μετατρέποντας το σε δυσβάσταχτο φορτίο.

Η προσωπικότητα και τα αισθήματα επηρεάζουν την φυσική υγεία και το αντίθετο. Τα συναισθήματα μας και η φυσική υγεία είναι πλεγμένα τόσο καλά που δεν ξεμπλέκονται.

Αν δούμε τις βασικές πλευρές αυτών των τριών μεγάλων ανδρών, μπορούμε να πούμε ότι ο Freud εργάσθηκε για να ενοποιήσει το συνειδητό με το υποσυνείδητο, ο Jung για να ενοποιήσει το super-conscious με το συνειδητό και ο Reich για να ενοποιήσει το συνειδητό με το φυσικό σώμα.

Πως όλα τα προηγούμενα μας χρησιμεύουν στην αντιμετώπιση του πόνου;

Αρχικά υπενθυμίζει σε όλους εμάς που ασχολούμαστε με την υγεία να αναζητούμε “the total person”, δηλαδή τον άνθρωπο σαν σύνολο, στην προσπάθεια που καταβάλουμε να αντιμετωπίσουμε ικανοποιητικά οποιαδήποτε επώδυνη κατάσταση. Ο πόνος (ως αποτέλεσμα τραυματισμού σε κάποιον ιστό του σώματος, όπως είναι οι μύες, οι σύνδεσμοί, οι αρθρώσεις κ.α.), έχει δυο συνιστώσες, την σωματική και την συναισθηματική. Απαιτείται λοιπόν μια ολιστική θεραπεία για την αντιμετώπιση ενός τόσο σύνθετου προβλήματος. Αυτή η θεραπεία πρέπει να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση τόσο των σωματικών, όσο και των συναισθηματικών αναγκών των ασθενών.

Η ΨυχοΣωματική Απελευθέρωση (SomatoEmotional Release) είναι η θεραπευτική διαδικασία, που διευκολύνει το σώμα και την ψυχή να απαλλαγούν από την δράση των υπολειμματικών επιδράσεων, ενός προηγούμενου φυσικού ή συναισθηματικού τραύματος. Λειτουργεί συμπληρωματικά με την Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr. J. Upledger, διευρύνοντας και προωθώντας την αποτελεσματικότητα της.

Πολλά από τα τραύματα που βιώνουμε στην διάρκεια της ζωής μας, είτε είναι καθαρά συναισθηματικά, είτε έχουν ένα σημαντικό συναισθηματικό φόντο, είτε προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Η φιλοσοφία της ΨυχοΣωματικής Απελευθέρωσης (SomatoEmotional Release – SER) στηρίζεται στην άποψη ότι οι άνθρωποι μερικές φορές μεταφέρουν μια συναισθηματική εμπειρία στο σώμα, γεγονός που οδηγεί στην διαταραχή της λειτουργικής αρμονίας σε κάποιο όργανο ή στους ιστούς, με επακόλουθο πιθανή παθολογία. Δουλεύοντας ο εκπαιδευμένος θεραπευτής με τα χέρια του, βοηθούμενος τις περισσότερες φορές από τον Θεραπευτικό Διάλογο, είναι δυνατόν να επιτύχει τη απελευθέρωση του προσβεβλημένου ιστού, ταυτόχρονα με την απομάκρυνση του συναισθηματικού φόντου. Οι αρχές της SER υποστηρίζουν μια προσέγγιση επικεντρωμένη στον ασθενή, σεβόμενη την γλώσσα, την κουλτούρα, τα πιστεύω, και την διορατικότητα του.

"Πρωτόγονος Εκέφαλος"

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση της τεχνικής, πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι το σώμα μας διαθέτει ένα θαυμάσιο σύστημα, που έχουμε κληρονομήσει από τους πρωτόγονους προγόνους μας, το οποίο μας επιτρέπει να συγκρατούμε στο βάθος του νευρικού μας συστήματος «ανενεργά» προγραμματισμένα αρχεία συγκεκριμένων γεγονότων. Τα γεγονότα αυτά είναι εκείνα που ο «πρωτόγονος εγκέφαλος» μας ή το R-complex, έχει αξιολογήσει ως σημαντικά για την επιβίωση ή την ευημερία μας. Με τον όρο «ανενεργά προγράμματα» εννοούμε ότι κάθε φορά που βιώνουμε κάτι που συνδέεται με την πρόωρη μνήμη, πυροδοτείται η αυθόρμητη αντίδραση μας η οποία όμως μπορεί να είναι ακατάλληλη στην συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Τέτοιες αντιδράσεις μπορεί να αφορούν είτε χαρά, είτε πόνο. Ας πάρουμε μερικά υποθετικά παραδείγματα:

Ο δάσκαλος μαλώνει τον μικρό Γιάννη αρπάζοντας τον βίαια από τον αριστερό βραχίονα. Πολλά χρόνια αργότερα ένας καλός και έμπιστος φίλος του ώριμου πλέον Γιάννη, τον ακουμπά ελαφρά στην ίδια περιοχή, προκαλώντας του μια ανεξήγητη και αρχικά ανεξέλεγκτη συναισθηματική αντίδραση.
Η μικρή Αλίκη αγαπά την γιαγιά της, την εμπιστεύεται και αισθάνεται ασφαλής μαζί της. Η γιαγιά της φορά ένα φτηνό άρωμα, το οποίο όμως ακόμα και στην ενήλικη ζωή προκαλεί θετικά συναισθήματα στην Αλίκη.

Τώρα θα χρησιμοποιήσουμε τον μικρό Γιάννη (και τον σκληρό δάσκαλο του), για να εξηγήσουμε πως μπορεί να ωφεληθεί από διαδικασία της ΨυχοΣωματικής Απελευθέρωσης (SER). Ο Γιάννης μεγαλώνει με ανεξήγητους ήπιους πονοκεφάλους και δυσλειτουργία στην ανώτερη σπονδυλική στήλη. Ο αριστερός ώμος υποφέρει από επαναλαμβανόμενο πόνο και αδυναμία, που επιδεινώνεται με την εργασιακή ένταση. Επιπρόσθετα έχει έναν δεσποτικό προϊστάμενο που τον φοβερίζει. Στην διάρκεια μιας αρχικής συνεδρίας Κρανιοϊερής Θεραπείας, ο Γιάννης χαλαρώνει, αλλά το κεφάλι του θέλει να στραφεί προς τα δεξιά, ενώ το αριστερό χέρι σηκώνεται μακριά από την πλευρά του. Ο εκπαιδευμένος θεραπευτής ξεκινάει τον Θεραπευτικό Διάλογο, μια διαδικασία συζήτησης, με αρχικό στόχο να βοηθήσει τον Γιάννη να έρθει σε επαφή με τα αισθήματα του. Ταυτόχρονα ο θεραπευτής υποστηρίζει τις ακούσιες κινήσεις του Γιάννη, με έναν τέτοιο τρόπο που να του επιτρέπει να εξερευνήσει ολόκληρη την τροχιά της κίνησης. Αυτή η συνδυασμένη διαδικασία θα οδηγήσει τον Γιάννη να ανακαλύψει τις ρίζες των αιτίων, που του προκαλούν τα σωματικά προβλήματα, ενώ συγχρόνως επαναφέρει στην μνήμη του τα καλά κρυμμένα συναισθήματα, που του προκαλούσε ο βίαιος δάσκαλος του. Ο διάλογος συνεχίζεται μαζί με την φυσική προσέγγιση, έως ότου επιτευχθεί πλήρης απελευθέρωση στους ιστούς του σώματος, ταυτόχρονα, με την ικανοποίηση της συναισθηματικής ανάγκης.

Υπογράμμισα παραπάνω την λέξη ταυτόχρονα γιατί η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας εξαρτάται από την ταυτόχρονη ψυχολογική/ συναισθηματική και φυσική προσέγγιση. Κατά την διάρκεια της φανταστικής διαδικασίας με τον (ενήλικα) Γιάννη, αυτός επανέφερε στην μνήμη του ζωντανά τις λεπτομέρείες από την κακομεταχείριση που είχε από τον δάσκαλο του. Ο «πρωτόγονος» εγκέφαλος μας δεν φαίνεται να έχει την αντίληψη του χρόνου που έχουν τα υψηλότερα κέντρα του εγκεφάλου. Ο Γιάννης μέσα από αυτήν την διαδικασία ένοιωσε ότι ήταν ξανά ο μικρός Γιάννης, με την καταλυτική παρουσία δάσκαλου του, είδε τα χρώματα στους τοίχους, μύρισε την μυρωδιά από τα θρανία – κάπως σαν να ονειρεύεται. Όταν ονειρευόμαστε, η φυσιολογία μας αντιδρά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως θα αντιδρούσε αν πραγματικά το γεγονός συνέβαινε εδώ και τώρα. Χωρίς την παρέμβαση του θεραπευτή, ο Γιάννης μέσα από αυτήν την «αντανάκλαση», άρχισε να αντιλαμβάνεται περισσότερο καθαρά και να καταλαβαίνει τις αναστολές του, την έλλειψη αυτοεκτίμησης, τους παράλογους φόβους του, που είχαν ασυνείδητα εμποδίσει την πρόοδο στην ζωή του, ενώ τον είχαν κάνει ευάλωτο στον δεσποτικό προϊστάμενο. Ο Γιάννης προοδευτικά μπορούσε να πάρει την τύχη στα χέρια του. Οι φίλοι, οι συνάδελφοι και η οικογένεια του διαπίστωσαν ότι κάτι έχει αλλάξει στον Γιάννη. Ήταν πιο ήρεμος, λιγότερο φοβισμένος και περισσότερο αποτελεσματικός στην εργασία του. Μετά από μερικές ακόμα θεραπευτικές συνεδρίες τα προβλήματα στον αυχένα, τον ώμο υποχώρησαν, όπως και οι πονοκέφαλοι.

Πόσο εύκολα η SER μπορεί να συμβεί;

Στο παράδειγμα μας ο Γιάννης, ήταν ικανός να έρθει γρήγορα σε επαφή με τα προβλήματα του και με την σωστή βοήθεια, να τα επιλύσει. Ο Γιάννης είχε υποφέρει σιωπηλά για χρόνια την ανάμνηση του δάσκαλου του. Ήταν τόσο καλά «θαμμένη», που δεν είχε ιδέα ή έστω υποψία ότι του είχε προκαλέσει συναισθηματικό πρόβλημα. Προέρχονταν από αρμονικό οικογενειακό περιβάλλον, ένοιωθε ασφαλής μέχρι που πήγε στο σχολείο. Ο δάσκαλος τον έκανε να νοιώθει ντροπιασμένος. Είχε αποτύχει να αναζητήσει την προστασία των γονέων του. Είχε όμως εκείνα τα καλά στοιχεία που τον βοήθησαν να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματα του.

Σε άλλους όμως ανθρώπους η ικανότητα να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματα τους διαφέρει δραματικά. Η διαδικασία SER μπορεί να εμποδιστή από ένα βαθμό αντίστασης. Υπάρχει όμως ένας ασυναίσθητος μηχανισμός μας επιτρέπει να μπούμε στην διαδικασία απελευθέρωσης, όταν είμαστε στην κατάλληλη χρονική στιγμή για να γίνει μια σημαντική αλλαγή στη ζωή μας. Η Κρανιοϊερή Θεραπεία, μπορεί με ήπιο τρόπο, να προετοιμάσει το έδαφος, βοηθώντας το σώμα να συμμετέχει σε αυτήν την διαδικασία.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MSc, Υπ. Διδάκτορας

Φυσικοθεραπευτής

Στην ίδια κατηγορία

Τελευταία άρθρα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΟΥΣ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

04 Οκτωβρίου 2025 | Αθηνάς Κατσιμήτρου - Τιγγινάγκα, Mld/Cdt | Καρκίνος του Μαστού

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του άνω άκρου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών.

ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

04 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Αυχενικό Σύνδρομο

Ο αυχενικός πόνος και το αίσθημα δυσκαμψίας, ή "πιασίματος" στον αυχένα είναι από τις συχνότερες αιτίες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας στον σύγχρονο κόσμο.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδου

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου συνιστά μια ετερογενή και αμφιλεγόμενη νοσολογική οντότητα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία και δραστηριότητα του ατόμου.

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΣΤΟ STRESS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ

03 Οκτωβρίου 2025 | Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc, Υπ. Διδάκτορας | Άγχος - stress

Το stress – ή αλλιώς άγχος – είναι η φυσική αντίδραση του σώματος όταν νιώθει πίεση, ή απειλή. Ωστόσο, δεν το βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο∙ για κάποιους γίνεται απλή πρόκληση, ενώ για άλλους βαριά καθημερινή δοκιμασία.

stressed woman siting at desk in office surrounded Σε μικρές δόσεις το stress μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη, όμως όταν γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό διαβρώνει την ψυχική και σωματική υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2020), το stress θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία στον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Υπάρχουν κατηγορίες τού πληθυσμού που αποδεικνύονται πιο ευάλωτες είτε λόγω βιολογικών παραγόντων, είτε λόγω κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών, είτε λόγω ιδιαίτερων απαιτήσεων στη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των ομάδων είναι κρίσιμη, καθώς βοηθά στην ανάπτυξη πιο στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.

Ευάλωτες κατηγορίες ανθρώπων στο stress

Παιδιά και έφηβοι: Τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν stress που προκαλείται από ποικίλες πηγές: τις σχολικές απαιτήσεις, τις εξετάσεις, τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ακόμη και από την πίεση που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παιδικό και εφηβικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αυτήν την ομάδα περισσότερο εκτεθειμένη στις αρνητικές συνέπειες του άγχους. Έρευνες δείχνουν ότι η παιδική έκθεση σε χρόνιο stress συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης, αλλά και σωματικών παθήσεων στην ενήλικη ζωή (Shonkoff et al., 2012).
Νεαροί ενήλικες και φοιτητές: Οι φοιτητές και οι νεαροί ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, γεγονός που συνοδεύεται από ακαδημαϊκές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η αβεβαιότητα για το μέλλον, η πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση και οι οικονομικές δυσκολίες καθιστούν αυτήν την ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στο άγχος (Beiter et al., 2015).
Εργαζόμενοι σε απαιτητικά επαγγέλματα: Το εργασιακό stress αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές άγχους στη σύγχρονη κοινωνία. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι επαγγελματίες υγείας, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, αλλά και όσοι απασχολούνται σε ασταθή, ή χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Το φαινόμενο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout) έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας (Maslach & Leiter, 2016).
Γυναίκες: Οι γυναίκες αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία ως πιο ευάλωτες στο stress, όχι μόνο λόγω βιολογικών παραγόντων (ορμονικές διακυμάνσεις, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), αλλά και λόγω του κοινωνικού ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν. Ο συνδυασμός επαγγελματικών, οικογενειακών και κοινωνικών απαιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους (APA, 2019).
Φροντιστές ασθενών και γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες: Οι άνθρωποι που φροντίζουν άτομα με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες συχνά βιώνουν έντονο και παρατεταμένο stress, γνωστό και ως «stress φροντιστή». Πρόκειται για μια κατηγορία που παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, σωματικής κόπωσης και κοινωνικής απομόνωσης (Schulz & Sherwood, 2008).
Άτομα με χρόνια νοσήματα: Ο χρόνιος πόνος, οι σωματικοί περιορισμοί και η συνεχής αβεβαιότητα για την πορεία τής υγείας συνδέονται με υψηλά επίπεδα stress. Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ή καρκίνο αναφέρουν συχνά έντονο άγχος, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την πορεία τής ασθένειας (Cohen et al., 2007).
Ηλικιωμένοι: Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές: απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνταξιοδότηση, μείωση φυσικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την ψυχική πίεση και το αίσθημα μοναξιάς, καθιστώντας τούς ηλικιωμένους ευάλωτους σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές (Gum et al., 2009).

Επιπτώσεις του stress στην υγεία

african american businesswoman trying to concentra Το χρόνιο stress δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος· επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Μεταξύ άλλων:

Ενισχύει τη λειτουργία τού συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και μεταβολικές διαταραχές.
Αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιβαρύνει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη, αϋπνία κ.ά.
Μειώνει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα σε νέες προκλήσεις.

Στρατηγικές αντιμετώπισης του stress

Η διαχείριση του stress απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και σωματοθεραπευτικές μεθόδους.

1. Τρόπος ζωής

Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυξάνει τις ενδορφίνες.
Διατροφή: Ισορροπημένη διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά στηρίζει την ψυχική και σωματική ανθεκτικότητα.
Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμέλιο για την αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Κοινωνική υποστήριξη: Οι διαπροσωπικές σχέσεις μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης.

2. Ψυχολογικές παρεμβάσεις

Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αποτελεσματική στη διαχείριση δυσλειτουργικών σκέψεων.
Mindfulness και διαλογισμός: Ενισχύουν την επίγνωση και μειώνουν τη ροπή προς το άγχος.
Ομαδική θεραπεία, ή ομάδες υποστήριξης: Δημιουργούν αίσθημα κοινότητας.

3. Σωματοθεραπευτικές προσεγγίσεις και η Κρανιοϊερή Θεραπεία Upledger

osteopathy patient getting treatment massage1 Η κρανιοϊερή θεραπεία (CranioSacral Therapy – CST) που αναπτύχθηκε από τον Dr. John Upledger αποτελεί μια ήπια, μη επεμβατική μέθοδο χειροθεραπείας που εστιάζει στη ρύθμιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κρανιοϊερού συστήματος –δηλαδή του συστήματος των μεμβρανών και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Με απαλές πιέσεις, ο θεραπευτής διευκολύνει την απελευθέρωση περιορισμών στους ιστούς, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση του οργανισμού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η CST μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να βελτιώσει τον ύπνο και να ενισχύσει την αίσθηση χαλάρωσης (Matarán-Peñarrocha et al., 2011). Ιδιαίτερα για άτομα με χρόνιο stress, η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε άλλες παρεμβάσεις, επιτρέποντας στο σώμα να ανακτήσει ισορροπία.

4. Ενσωμάτωση στην καθημερινότητα

executives doing yoga Η αντιμετώπιση του stress δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες παρεμβάσεις. Χρειάζεται καθημερινή φροντίδα:

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και ξεκούρασης.
Συνειδητή ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν χαρά.
Προγραμματισμένη συμμετοχή σε πρακτικές χαλάρωσης (αναπνοές, γιόγκα, CST).
Αναγνώριση των προσωπικών ορίων και διεκδίκηση ισορροπίας σε επαγγελματική και προσωπική ζωή.

Συμπεράσματα

Το stress είναι πια κομμάτι τής καθημερινότητας, αλλά δεν βαραίνει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν ομάδες που το νιώθουν πιο έντονα –από τα παιδιά και τους φοιτητές, μέχρι τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους φροντιστές, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και τους ηλικιωμένους. Η διαχείριση του stress απαιτεί ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει υγιεινό τρόπο ζωής, ψυχολογική υποστήριξη και σωματοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κρανιοϊερή θεραπεία Upledger μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτορρύθμισης του οργανισμού και την καλλιέργεια βαθιάς χαλάρωσης. Η πρόληψη και η διαχείριση του stress δεν είναι πολυτέλεια· είναι απαραίτητη επένδυση για την υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία.

Πηγές

American Psychological Association (APA). (2019). Stress in America: Stress and current events.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of Affective Disorders, 173, 90-96.
Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.
Gum, A. M., King-Kallimanis, B., & Kohn, R. (2009). Prevalence of mood, anxiety, and substance-abuse disorders for older Americans in the National Comorbidity Survey–Replication. American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(9), 769-781.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103–111.
Matarán-Peñarrocha, G. A., Castro-Sánchez, A. M., García, G. C., Moreno-Lorenzo, C., Carretero, T. L., & Zafra, M. Á. (2011). Influence of craniosacral therapy on anxiety, depression and quality of life in patients with fibromyalgia. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2011, 178769.
Schulz, R., & Sherwood, P. R. (2008). Physical and mental health effects of family caregiving. American Journal of Nursing, 108(9 Suppl), 23–27.
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2012). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301(21), 2252–2259.
World Health Organization (WHO). (2020). Stress at the workplace.