Ο θεραπευτικός υπέρηχος αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τον φυσικοθεραπευτή στην αντιμετώπιση διαφόρων μυοσκελετικών παθήσεων. Η χρήση του συμβάλλει στη μείωση του πόνου, την επιτάχυνση της επούλωσης των ιστών και τη βελτίωση της κινητικότητας. Ο υπέρηχος λειτουργεί μέσω της εκπομπής ηχητικών κυμάτων υψηλής συχνότητας, τα οποία διεισδύουν στους ιστούς και προκαλούν μικροδονήσεις. Αυτές οι δονήσεις οδηγούν σε θερμικά και μη θερμικά αποτελέσματα, όπως η αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας, η βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και η μείωση του μυϊκού σπασμού. Συχνότητες 1 MHz και 3 MHz χρησιμοποιούνται ανάλογα με το βάθος του ιστού-στόχου. Η συχνότητα 1 MHz διεισδύει βαθύτερα, καθιστώντας την κατάλληλη για εν τω βάθει ιστούς, ενώ η συχνότητα 3 MHz είναι πιο αποτελεσματική για επιφανειακούς ιστούς. Η δράση του υπερήχου στη φυσικοθεραπεία επιτυγχάνεται μέσω δύο βασικών μηχανισμών:

Θερμική δράση: Η απορρόφηση της ηχητικής ενέργειας από τους ιστούς προκαλεί τοπική αύξηση της θερμοκρασίας, με αποτέλεσμα:

• Αύξηση της αιματικής ροής και του μεταβολισμού στους υπό θεραπεία ιστούς
• Μείωση της μυϊκής τάσης και χαλάρωση των μυών
• Βελτίωση της ελαστικότητας του κολλαγόνου, που ενισχύει την κινητικότητα των αρθρώσεων

Μηχανική δράση (μικρομάλαξη): Τα ηχητικά κύματα δημιουργούν μικροσκοπικές δονήσεις στους ιστούς, οι οποίες:

• Αυξάνουν τη διαπερατότητα των κυτταρικών μεμβρανών, επιτρέποντας την καλύτερη ανταλλαγή θρεπτικών ουσιών και την απομάκρυνση των μεταβολικών προϊόντων
• Διεγείρουν τη σύνθεση κολλαγόνου, επιταχύνοντας την αναγέννηση των τραυματισμένων ιστών

Ενδείξεις για τη χρήση του θεραπευτικού υπερήχου περιλαμβάνουν:

• Τενοντίτιδες
• Θυλακίτιδες
• Μυϊκές κακώσεις
• Συνδεσμικές κακώσεις
• Οστεοαρθρίτιδα

Η εφαρμογή του υπερήχου πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή, ο οποίος θα καθορίσει τις κατάλληλες παραμέτρους θεραπείας, όπως η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια, ανάλογα με την πάθηση και τις ανάγκες του ασθενούς.

Συνοψίζοντας, ο θεραπευτικός υπέρηχος αποτελεί μια αποτελεσματική μέθοδο στη φυσικοθεραπεία για την ανακούφιση από τον πόνο και την αποκατάσταση της λειτουργικότητας των ιστών.

Πηγές

• Ebadi S, Henschke N, Forogh B, Nakhostin Ansari N, van Tulder MW, Babaei-Ghazani A, Fallah E. Therapeutic ultrasound for chronic low back pain. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Jul 5;7(7):CD009169. doi: 10.1002/14651858.CD009169.pub3. PMID: 32623724; PMCID: PMC7390505.
• Miller DL, Smith NB, Bailey MR, Czarnota GJ, Hynynen K, Makin IR; Bioeffects Committee of the American Institute of Ultrasound in Medicine. Overview of therapeutic ultrasound applications and safety considerations. J Ultrasound Med. 2012 Apr;31(4):623-34. doi: 10.7863/jum.2012.31.4.623. PMID: 22441920; PMCID: PMC3810427.
• ter Haar G. Therapeutic applications of ultrasound. Prog Biophys Mol Biol. 2007 Jan-Apr;93(1-3):111-29. doi: 10.1016/j.pbiomolbio.2006.07.005. Epub 2006 Aug 4. PMID: 16930682.
• Tsai WC, Tang ST, Liang FC. Effect of therapeutic ultrasound on tendons. Am J Phys Med Rehabil. 2011 Dec;90(12):1068-73. doi: 10.1097/PHM.0b013e31821a70be. PMID: 21552108.
• Wu Y, Zhu S, Lv Z, Kan S, Wu Q, Song W, Ning G, Feng S. Effects of therapeutic ultrasound for knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis. Clin Rehabil. 2019 Dec;33(12):1863-1875. doi: 10.1177/0269215519866494. Epub 2019 Aug 5. PMID: 31382781.