ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ
Συχνά γίνεται λόγος για ψυχοσωματικές διαταραχές σε παιδιά. Πώς, όμως, αντιμετωπίζονται και θεραπεύονται;
Κάποιες φορές ένα παιδί ή ένας έφηβος παραπονούνται για δυσφορία ή πόνο για τα οποία ο ιατρός δεν μπορεί να βρει καμία σωματική αιτία. Ο πόνος ή η ενόχληση, ωστόσο, είναι πραγματικότητα για το παιδί. Όταν δεν υπάρχει ιατρική βάση, το πρόβλημα ενδέχεται να αποτελεί αντανάκλαση νευρικότητας σε μια κοινωνική κατάσταση, όπως οι απαιτήσεις του σχολείου, η οικογενειακή διχόνοια, ο χωρισμός των γονέων κ.λπ. Το άγχος είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που ένα παιδί ή έφηβος αντιλαμβάνεται τα συμπτώματα της ασθένειάς του, την αντιμετώπισή της αλλά και την πορεία αποκατάστασης της υγείας του.
Ο όρος “ψυχοσωματικές διαταραχές” είναι σχετικά νέος και χρησιμοποιείται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο( DSM, 4η έκδοση) για την περιγραφή μιας ομάδας διαταραχών που χαρακτηρίζονται από φυσικά συμπτώματα, τα οποία όμως δεν μπορούν να εξηγηθούν πλήρως ως αποτέλεσμα νευρολογικής, ή άλλης ιατρικής συμπτωματολογίας. Ωστόσο, παρότι η αναφορά τέτοιων συμπτωμάτων χωρίς άλλη ιατρική αιτία είναι συχνή για τα παιδία, σπάνια μπορεί να διαγνωστεί, καθώς τα κριτήρια ψυχοσωματικής διαταραχής έχουν καθοριστεί με βάση τους ενήλικες.
Τι είναι η ψυχοσωματική ασθένεια
Η ψυχοσωματική κατάσταση είναι εκείνη κατά την οποία τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά πιθανόν να παρουσιάσουν συμπτώματα τα οποία, όμως, δεν είναι αποτέλεσμα φυσικών αιτίων. Με άλλα λόγια, τα συμπτώματα αυτά είναι πιο πολύ κατασκευάσματα του μυαλού και όχι αποτελέσματα κάποιας φυσικής αιτίας ή ασθένειας. Τα συμπτώματα της ψυχοσωματικής κατάστασης τείνουν να αναφέρονται ως “σωματοποίηση” και συχνά συμβαίνουν κατά τις περιόδους αυξημένου άγχους και στρες. Ένα ψυχοσωματικό πρόβλημα μπορεί ακόμα και να επιδεινώσει μια ήδη υπάρχουσα βεβαρυμμένη ψυχολογική κατάσταση ή ακόμα και να δημιουργήσει μια εντελώς νέα συμπτωματολογία. Η σωματοποίηση μπορεί να επηρεάσει την ευημερία ενός ανθρώπου, την ανάρρωσή του από μια πραγματική ασθένεια, ή ακόμα να επηρεάσει και την πνευματική του υγεία καθώς οι ενοχλήσεις / τα συμπτώματα που βιώνει τον κάνουν να ανησυχεί όλο και περισσότερο για την υγεία του. Πολλά παιδιά, για παράδειγμα, σωματοποιούν μια κατάσταση προκειμένου να αποφύγουν το σχολείο. Τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσουν την τεχνική της αποφυγής, ώστε να μην έρθουν αντιμέτωποι με το στρες, το άγχος, ή άλλες καταστάσεις που τους προκαλούν ψυχολογική πίεση.
Ποια είναι τα συμπτώματα:
Τα μικρά παιδιά συνήθως παραπονιούνται για ασαφή συμπτώματα, ενώ τα παιδιά στην σχολική ηλικία προσδιορίζουν πιο εύκολα τον πόνο που αισθάνονται. Αντίθετα, οι ενήλικες μπορούν να περιγράψουν τον πόνο με κάθε λεπτομέρεια.
Συχνά τα παράπονα των παιδιών για τον πόνο είναι βραχυπρόθεσμα, ωστόσο όταν ένα παιδί διαμαρτύρεται επανειλημμένα και ο γιατρός δεν μπορεί να εντοπίσει καμία φυσική αιτία που να προκαλεί την ενόχληση, τότε το παιδί πάσχει από ψυχοσωματική ασθένεια. Τα συμπτώματα της ψυχοσωματικής διαταραχής που έχουν αναφερθεί, περιοδικά, από παιδιά και εφήβους είναι:
- Πονοκέφαλος
- Στομαχική και κοιλιακή δυσφορία
- Κατά τις ορμονικές αλλαγές της εφηβείας, το άγχος, η απώλεια της όρεξης, η κόπωση, η ανησυχία και τελικά ο πόνος είναι διαδεδομένα συμπτώματα, περισσότερο στα κορίτσια παρά στα αγόρια
- Συμπτώματα που μιμούνται νευρολογικές διαταραχές, όπως είναι η διπλή όραση, η κακή ισορροπία και συντονισμός, η παράλυση και οι κατασχέσεις
- Πλασματικές δυσμορφίες και ελαττώματα
- Πόνος στην μέση
- Κόπωση
- Μυϊκοί πόνοι
Προβλήματα στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση, η άρνηση του σχολείου, η κοινωνική απόσυρση, η αγωνία και οι διαταραχές στην συμπεριφορά πολλές φορές συνοδεύουν, ή και προκαλούν ψυχοσωματικά συμπτώματα.
Θεραπεία:
Η αξιολόγηση από έναν ειδικό είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της σωματοποίησης και του ψυχοσωματικού πόνου που βιώνει ένα παιδί. Η διεξαγωγή της επαγγελματικής αξιολόγησης ακολουθεί τα παρακάτω βήματα:
- Καταγραφή όλων των συμπτωμάτων, καθώς και εξέταση της φυσικής κατάστασης και υγείας του παιδιού
- Εξέταση του παιδιού χωρίς την παρουσία του γονέα, προκειμένου να διαπιστωθεί τυχόν αλλαγή της συμπεριφοράς του
- Λήψη ψυχοσωματικού ιστορικού για την συμπερίληψη στρεσογόνων παραγόντων στην ζωή του παιδιού, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο πρόκλησης των συμπτωμάτων από άλλα αίτια ή διαταραχές
- Ενημέρωση της οικογένειας για την σπουδαιότητα των ψυχολογικών παραγόντων που μπορεί να συμβάλλουν στην πρόκληση των συμπτωμάτων και συμβουλές για το πώς να διαχειριστούν την κατάσταση
- Σε βάθος ψυχιατρική και ψυχολογική αξιολόγηση για την κατανόηση των συμπτωμάτων και της αιτίας που τα προκαλεί, καθώς και την διαμόρφωση μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας
Είναι τεράστιας σημασίας ο συνδυασμός των τεχνικών μείωσης του άγχους με την γνωστική θεραπεία για την εξάλειψη των αιτίων που δημιουργούν αυτή την δυσάρεστη κατάσταση στο παιδί, καθώς και η εξάλειψη των προτύπων συμπεριφοράς που οδηγούν σε αυτήν. Τα προηγούμενα, σε συνδυασμό και με τη συμβουλευτική θεραπεία, αποτελούν καταλύτη για την αντιμετώπιση των ψυχοσωματικών διαταραχών.
Βιβλιογραφία:
1.Child Study Center. (2002). Psychosomatic illness in children and adolescents (Somatoform Disorders). Available:http://www.aboutourkids.org/files/articles/jan_feb_2.pdf. Last accessed 20/05/2011.
2.Linden, C. (2011). Somatizing and Psychosomatic Illness. Available: http://www.panic-anxiety.com/articles/somatizing/. Last accessed: 20/05/2011
3.Protagoras-Lianos, D. (1994-2011). Somatoform Disorder, Pain . Available: http://emedicine.medscape.com/article/914594-overview. Last accessed 20/05/2011.
Τελευταία άρθρα
-
ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ (ΕΡΕΥΝΑ)
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Πονοκέφαλος - ΗμικρανίεςΗ αντιμετώπιση της ημικρανίας είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που απασχολεί ιδιαίτερα τόσο τους ασθενείς, όσο και τους επιστήμονες υγείας.
-
ΟΣΤΕΟΡΘΡΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | ΟστεοαρθρίτιδαΗ οστεοαρθρίτιδα αποτελεί μια σύνθεση βιολογικών, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η εμβάθυνση στην επιστημονική κατανόηση της νόσου είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
-
ΠΡΩΙΜΗ ΕΝΑΡΞΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | ΣκέψειςΣτην οσφυαλγία και την ισχιαλγία, η πρώιμη έναρξη φυσικοθεραπευτικού προγράμματος αποκατάστασης είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
-
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ - Ανασκόπηση
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Σύνδρομο Θωρακικής εξόδουΤο σύνδρομο θωρακικής εξόδου είναι μία από τις πιο αμφιλεγόμενες κλινικές καταστάσεις στην ιατρική.
-
Η ΜΑΧΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Στάση σώματος / ΛειτουργικότηταΟι επιπτώσεις από την δύναμη της βαρύτητας είναι συνδεδεμένες με τις αλλαγές στην ευθυγράμμιση του σκελετού και την εμφάνιση του πόνου. Η σωστή λειτουργία τού εγκεφάλου μάς προφυλάσσει, για άλλη μια φορά!
-
ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Πληροφορίες για τον ΕγκέφαλοΗ γνώση είναι ζωτικής σημασίας για τη σύγχρονη κοινωνία. Σε αντίθεση με τους προγόνους μας, ο κόσμος μας εκτιμά τη διανοητική ικανότητα πολύ περισσότερο από τη σωματική ικανότητα και έτσι η ανάγκη απόκτησης γνώσεων είναι πλέον ύψιστης σημασίας.
-
TENSEGRITY: ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΡΘΡΩΠΟ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Manual TherapyΤα φορτία και οι δυνάμεις συμπίεσης που δέχεται το σώμα, κατανέμονται ομοιόμορφα χάρη στο δυναμικό σύστημα tensegrity αντιβαρυτικής τάσης. Αυτό το μοντέλο θέλει τη θέση και τη στάση των οστών να εξαρτώνται κυρίως από την ισορροπία μεταξύ των μαλακών ιστών, αποδυναμώνοντας οποιαδήποτε χειρισμό ανάταξης για την επαναφορά της σωστής "ευθυγράμμισης".
-
ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΣΤΟΝ ΓΛΟΥΤΟ (ΙΣΧΙΑΚΟ ΝΕΥΡΟ)
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | ΙσχιαλγίαΣτον γλουτό έχουν αποδοθεί περισσότερα σύνδρομα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του σώματος.
-
ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ | ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Manual TherapyΗ εξισορρόπηση του σώματος, η ελαχιστοποίηση των ασυμμετριών βελτιστοποιεί τη μηχανική τού σώματος και αποτρέπει, μελλοντικά, σοβαρά προβλήματα πόνου.
-
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΙΔΑΝΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
| Χαράλαμπος Τιγγινάγκας MSc | Στάση σώματος / ΛειτουργικότηταΗ βρεφική ηλικία χαρακτηρίζεται από αδέξια, μη ορθολογική ομόπλευρη κινητική συμπεριφορά. Στην ενήλικη ζωή, όμως, η εξάσκηση των διαγώνιων κινήσεων είναι ο πρωταρχικός τρόπος για την αναδιοργάνωση του κεντρικού νευρικού συστήματος.