Αναπνευστική δυσλειτουργία και πόνος
Όταν σκεφτόμαστε την διαδικασία της αναπνοής, συνήθως ο νους μας πηγαίνει στο αναπνευστικό σύστημα. Στη πραγματικότητα το νεύρο-μυοσκελετικό σύστημα οδηγεί τη μηχανική αρμονία της αναπνευστικής λειτουργίας. Ο Τσέχος ερευνητής Dr Karel Lewit αναφέρει: "Η αναπνοή αποτελεί θεμελιώδες και το περισσότερο σημαντικό μοντέλο κίνησης...παράλληλα και το πιο δυσλειτουργικό". Οι περισσότεροι θεραπευτές έχουν επίγνωση πως η αναπνοή επηρεάζει τη στάση του σώματος, την ευθυγράμμιση και τις σωματικές λειτουργίες, αλλά επικρατεί σύγχυση όταν πρέπει να εφαρμόσουν θεραπεία για υποκείμενες διαταραχές στις αρθρώσεις και τη περιτονία.
Εισπνοή - Εκπνοή
Γεννιόμαστε με μια εισπνοή και πεθαίνουμε με μια εκπνοή... Αναπνέουμε περίπου 1.000 φορές την ώρα και 20.000 φορές το 24ωρο. Κεντρικό ρόλο στο μηχανισμό της αναπνοής διαδραματίζει το διάφραγμα. Πρόκειται για έναν μεγάλο μυ, που συνδέεται εσωτερικά με τις πλευρές και τη σπονδυλική στήλη, έχει σχήμα θόλου με τη καμπύλη προς τα πάνω, βρίσκεται κάτω από τους πνεύμονες και τους διαχωρίζει από τα άνω όργανα της κοιλιακής χώρας. Δεν θα είναι υπερβολή να αναφέρουμε ότι τα σπλάχνα «κρέμονται» από το διάφραγμα και κινούνται μαζί με αυτό.
Καθώς το διάφραγμα κινείται προς τα κάτω ή συστέλλεται, τα πλευρά κυρτώνουν προς τα έξω, οι πνεύμονες διαστέλλονται και εισέρχεται ο αέρας (εισπνοή), στη συνέχεια όταν το διάφραγμα χαλαρώνει γίνεται η αντίθετη κίνηση και ο αέρας εγκαταλείπει τους πνεύμονες (εκπνοή). Οι πνεύμονες, όπως και τα μπαλόνια, απαιτούν ενέργεια για να φουσκώσουν, αλλά δεν χρειάζονται καθόλου ενέργεια για να αποβάλλουν τον αέρα. Άλλοι μύες που χρησιμοποιούνται στην αναπνοή βρίσκονται ανάμεσα στα πλευρά (μεσοπλεύριοι μύες), ή στον αυχένα (σκαληνοί μύες). Αν χρειαζόμαστε περισσότερη βοήθεια για να διαστείλουμε τους πνεύμονες, επιστρατεύονται και άλλοι μύες στον αυχένα και τους ώμους (τραπεζοειδής και στερνοκλειδομαστοειδής μυς). Με τη σύσπαση του διαφράγματος συμπιέζονται ελαφρά τα όργανα της κοιλιακής χώρας. Το ρυθμικό αυτό μασάζ διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό τη καλή κυκλοφορία του αίματος.
Λόγω της στενής σχέσης μεταξύ της αναπνοής και των οστέινων δομών, οτιδήποτε αποδυναμώνει το διάφραγμα, επηρεάζει δυσμενώς τη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και τη λειτουργικότητα του θωρακικού κλωβού. Στη περίπτωση δυσκαμψίας των αρθρώσεων, υποφέρει το φυσιολογικό μοντέλο της αναπνοής. Ανεξάρτητα αν πρόκειται για έντονες αθλητικές δραστηριότητες ή απλές καθημερινές κινήσεις, οι μύες του πυρήνα του κορμού πρέπει να εμπλέκονται με τον σωστό τρόπο. Δυσλειτουργία σε οποιαδήποτε δομή που σχετίζεται με την αναπνοή μας καθιστά ευάλωτους στο πόνο και τον τραυματισμό.
Αποκαθιστώντας την λειτουργικότητα ελαττώνεται το μεταβολικό κόστος των κινήσεων
Όταν η ένταση, το τραύμα και η κακή στάση μεταβάλλουν τη βιομηχανική του σώματος και υπονομεύουν την ομαλή ολοκληρωμένη κίνηση του πυρήνα του, συνήθως είναι εύκολα ανιχνεύσιμο κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης της βάδισης και μέσω της ψηλάφησης. Επειδή η αδέξια ασυντόνιστη κίνηση είναι λιγότερο αποδοτική, μεταβάλλονται τα φορτία του σώματος και τα μυϊκά πρότυπα ενεργοποίησης. Παραδόξως, πολλοί ασθενείς με χρόνιο πόνο αναπτύσσουν «αμνησία κινήσεων», δηλαδή δεν είναι σε θέση να περιγράψουν ή να αισθανθούν αλλοιώσεις στις κινήσεις τους.
Οι παρακάτω περιπτώσεις συχνά συμβαδίζουν με μεταβολές του πυρήνα και την απώλεια της σωστής διαφραγματικής αναπνοής:
- Χρόνια οσφυαλγία
- Συχνοί πονοκέφαλοι τάσης
- Συναισθηματική φόρτιση, έντονο στρες και επίμονο άγχος
- Επαναλαμβανόμενη κακή στάση σώματος
- Επαναλαμβανόμενο και επώδυνο μπλοκάρισμα στα πλευρά
Τα πλευρά και ο πυρήνας του σώματος εργάζονται ως μονάδα και ο συντονισμός των κινήσεων είναι ουσιαστικής σημασίας. Ο πόνος εμφανίζεται εάν ένα πλευρό χάσει την ικανότητα να συντονίζει σωστά την κίνηση με τα υπόλοιπα πλευρά και τη σπονδυλική στήλη ως μέρος μιας λειτουργικής μονάδας. Αυτό θα ήταν παρόμοιο με μια ομάδα κωπηλασίας όπου ένας κωπηλάτης χρησιμοποιεί το κουπί του με άλλη αλληλουχία από την ομάδα του. Η τροποποιημένη λειτουργία των πλευρών μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή, περιορισμένη κίνηση των ώμων, αναφερόμενο πόνο σε άλλες περιοχές και προσαρμοστικό σπασμό των μυών. Επιπλέον, οι μη ευθυγραμμισμένες πλευρές μπορούν να "τσιμπήσουν" τα μεσοπλεύρια νεύρα, προκαλώντας βασανιστικό πόνο κατά μήκους των πλευρών και, περιστασιακά, του θωρακικού τοιχώματος. Πολλοί ασθενείς με περιορισμούς στο ανώτερο τμήμα της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αναπνέουν κυρίως με τους σκαληνούς και τους ανώτερους σταθεροποιητές της ωμοπλάτης μύες.
Ένα εξασθενημένο διάφραγμα προκαλεί αυξημένο τόνο ηρεμίας στους ανώτερους μυς του θωρακικού κλωβού, όπως οι σκαληνοί, οι άνω τραπεζοειδείς μύες, ο ανελκτήρ της ωμοπλάτη και οι θωρακικοί. Ο πλατύς ραχιαίος, ο μείζον και ελάσσων θωρακικός, δεν θεωρούνται συνήθως ως επικουρικοί μύες της αναπνοής, αλλά μπορούν να εμπλακούν σε λανθασμένα μοτίβα κινήσεων όπως η παράδοξη αναπνοή, όπου η κοιλιά κινείται μέσα κατά την εισπνοή και έξω κατά την εκπνοή. Αυτό το σύνηθες μοτίβο ανισορροπίας των μυών προκαλεί προβολή προς τα εμπρός της ωμικής ζώνης, πρόσθια ολίσθηση της κεφαλής και μειωμένη οσφυϊκή λόρδωση. Η πρόσθια ολίσθηση της κεφαλής, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό υποϊνιακό και αυχενικό - θωρακικό πόνο, καθώς οι περιοχές αυτές καλούνται τώρα να σηκώσουν υπερβολικά φορτία για να αντισταθμίσουν την υπερκυφωτική θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Συχνά παραβλέπουμε το γεγονός πως για να ανακουφίσουμε τον πόνο στη περιοχή του αυχένα, των ώμων ή τη χαμηλή οσφυαλγία επιβάλλεται να βελτιώσουμε την λειτουργικότητα του θωρακικού κλωβού.
ΠΗΓΗ
Breathing and Back Pain, by Erik Dalton Ph.D.
