Με τον όρο Σκολίωση περιγράφεται η πλάγια κλίση, πάνω από 10 μοίρες, της σπονδυλικής στήλης, με σχήμα “C” ή “S”. Εμφανίζεται στο 2% του πληθυσμού και από αυτούς το 0,5% έχει σοβαρό πρόβλημα.

 Η σκολίωση ταξινομείται σε τέσσερις τύπους: 

1. ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗ. Είναι παρούσα από την γέννηση του παιδιού. Η μόνη αποτελεσματική αντιμετώπιση είναι η χειρουργική.
2. ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΛΟΓΩ ΝΕΥΡΟ-ΜΥΪΚΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ (πολιομυελίτιδα, εγκεφαλική παράλυση, μυϊκή δυστροφία κ.α.). Η αντιμετώπιση εντάσσεται στην γενική θεραπευτική προσέγγιση αυτών των ασθενών.
3. ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗ. Αποτελεί το 80% των περιστατικών, αγνώστου αιτιολογίας. Εμφανίζεται σε ηλικία 10 ετών περίπου, με συχνότητα τριπλάσια στα κορίτσια από τα αγόρια. Η εγκατάσταση είναι σταδιακή, χωρίς πόνο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα σοβαρό πρόβλημα, χωρίς να γίνεται άμεσα αντιληπτό από τους γονείς.
4. ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΛΟΓΩ ΚΑΚΗΣ ΣΤΑΣΗΣ. Όπως το περιγράφει και ο χαρακτηρισμός της, οφείλεται στην κακή στάση του παιδιού ή του ενήλικα, ενώ είναι αρκετά συχνή. Μπορεί να αντιμετωπισθεί με επιτυχία από την τεχνική "Manual Therapy", σε συνδυασμό με επανεκπαίδευση στην σωστή στάση και πρόγραμμα ειδικών ασκήσεων ενίσχυσης της λειτουργικότητας και του μυϊκού τόνου, ώστε να διατηρείται η σωστή στάση σε κάθε δραστηριότητα του ασθενή.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΟΥΝ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ

Ιδιαίτερα για τους δυο τελευταίους τύπους σκολίωσης (Ιδιοπαθής, Λόγω κακής στάσης), καθοριστικός παράγοντας για την έκβαση της θεραπείας είναι η έγκαιρη διάγνωση. Οι γονείς πρέπει και μπορούν να έχουν μια καθοριστική συμμετοχή σε αυτήν. Θα πρέπει να παρατηρούν το παιδί τους για:

 · Ασυμμετρία των ώμων.

· Αν προεξέχει η ωμοπλάτη προς τα πίσω.

· Ασυμμετρία στην μέση ή την λεκάνη.

· Ανυψωμένο ισχίο.

· Κλίση ολόκληρου του σώματος στην μια πλευρά.

 Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε την προληπτική εξέταση των παιδιών, είτε με πρωτοβουλία των γονέων, είτε του σχολείου από ειδικευμένους ιατρούς ή φυσικοθεραπευτές.

ΠΩΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΠΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΟΛΙΩΣΗ

Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ.) είναι ένα κινητικό όργανο, που περιλαμβάνει τους σπονδύλους, τον μεσοσπονδύλιο δίσκο (βρίσκεται ανάμεσα στους σπονδύλους και λειτουργεί σαν αμορτισέρ αποσβένοντας τους κραδασμούς και τις πιέσεις που δέχεται η Σ.Σ., ενώ επιτρέπει τις πλάγιες και στροφικές κινήσεις του κορμού), και ένα σύνολο μυών - συνδέσμων για επιπρόσθετη στήριξη και βοήθεια στην διατήρηση της ακεραιότητας της κατασκευής.

Η ύπαρξη σκολίωσης σημαίνει αλλαγή στην διάταξη αυτής της κατασκευής με διαταραχή της λειτουργικότητας. Δηλαδή περιορισμός της κινητικότητας. Η ένταση των καθημερινών δραστηριοτήτων προκαλεί μια σημαντική μηχανική τάση πάνω της, που επιδεινώνεται από την κακή στάση, το αδύνατο μυϊκό σύστημα και τυχόν τραυματισμούς. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι μικροτραυματισμοί στους μυς, τους συνδέσμους, φλεγμονή στα νεύρα ή της αρθρώσεις και φυσικά πόνος.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η σκολίωση πάνω από 10 μοίρες μπορεί να διαπιστωθεί από την κλινική εξέταση και να επιβεβαιωθεί από την ακτινογραφία (X-RAY) ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης. Με την ακτινογραφία μπορούμε να καθορίσουμε ακριβώς το μέγεθος του κυρτώματος, σημαντικό στοιχείο για τη επιλογή του θεραπευτικού προγράμματος που θα ακολουθήσει ο ασθενής.

 ΤΗΛΕΜΕΤΡΙΑ

Αποτελεί θαυμάσιο εργαλείο έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψης μορφολογικών παθήσεων στα παιδιά (κύφωση, σκολίωση, λόρδωση). Είναι γνωστό ότι σε αυτής της μορφής τα προβλήματα, η έγκαιρη διάγνωση καθορίζει το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας,. Έχοντας σαν πλεονεκτήματα ότι δεν επιβαρύνει καθόλου τον οργανισμό με ακτινοβολία και το χαμηλό κόστος, προληπτικά μπορούν να γίνονται επαναληπτικές μετρήσεις στα παιδιά ηλικίας από 8 ετών έως 15 ετών, ώστε να διαπιστωθεί αν πάσχουν για να αρχίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα την ανάλογη θεραπεία.

Ετυμολογικά «Τηλεμετρία» σημαίνει μετρώ από μακριά. Με την χρήση ενός ειδικά διαμορφωμένου αισθητήρα (Spinal Mouse) που φέρει ηλεκτρονικούς δέκτες και κυλά πάνω στην σπονδυλική στήλη, στέλνονται πληροφορίες μέσο ραδιοσυχνότητας στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο οποίος τις σχηματοποιεί, τις αναλύει και τις συγκρίνει με προηγούμενες.

Aυτές οι πληροφορίες αξιοποιούνται από τον θεραπευτή για να εκτιμήσει την κατάσταση του ασθενή και να κατανοήσει τον μηχανισμό που προκάλεσε τα προβλήματα του, ώστε να σχεδιάσει το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα για τις ατομικές ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενή. Παράλληλα έχει ένα αντικειμενικό τρόπο αξιολόγησης της θεραπευτικής προσπάθειας. 

Η εξέταση είναι αξιόπιστη, γρήγορη, ασφαλής. Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε αφορούν την στάση του ασθενή (κύφωση, σκολίωση, λόρδωση), το εύρος κίνησης της σπονδυλικής στήλης σαν σύνολό, αλλά και για κάθε σπονδυλικό τμήμα ξεχωριστά (υπο-κινητικότητα / υπερ- κινητικότητα), ενώ μας δίνει την δυνατότητα αξιολόγησης της ικανότητας των μυών να στηρίζουν την σπονδυλική στήλη στην όρθια στάση (Matthiass test).

 Η εξέταση περιλαμβάνει δυο στάδια.
· Το αρχικό στάδιο είναι οι μετρήσεις που γίνονται πριν αρχίσει το θεραπευτικό πρόγραμμα και αποτελεί την βάση για τον σχεδιασμό του.
· Το τελικό στάδιο, όπου αντικειμενικά πλέον αξιολογούμε την αποτελεσματικότητα του προγράμματος.

 Φυσικά έχοντας σαν βάση αυτές τις πληροφορίες, μπορούμε να εκτιμήσουμε μακροχρόνια την εξέλιξη της πορείας των ασθενών.

 Υπάρχουν βέβαια και άλλοι τρόποι περισσότερο εξειδικευμένοι, αλλά δεν υπάρχει λόγος να αναφερθούν.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Για την καλύτερη κατανόηση της θεραπευτικής προσέγγισης ας βάλουμε κάποια όρια σύμφωνα με το μέγεθος του κυρτώματος.

 1. 10 – 20 μοίρες.  Συνίσταται πρόγραμμα ειδικών θεραπευτικών ασκήσεων, επανεκπαίδευση στην σωστή στάση. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο εγκέφαλος (το όργανο που ελέγχει όλες μας τις δραστηριότητες εκούσιες ή ακούσιες), έχει καταγράψει την λανθασμένη στάση σαν φυσιολογική και αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει. Για τον σκοπό αυτόν απαιτείται η συνεργασία του ίδιου του ασθενή, αλλά και του περιβάλλοντος του. Η δυσκολία είναι μεγάλη ιδιαίτερα στα παιδιά που δεν έχουν συμπτώματα, αλλά πρέπει να πεισθούν να συνεργασθούν για να μην έχουν προβλήματα στο μέλλον. Επανεξέταση του ασθενή κάθε έξη μήνες, ώστε να παρακολουθείτε η εξέλιξη της σκολίωσης.

2. 25 – 40 μοίρες. Στα προηγούμενα προστίθεται η αναγκαιότητα χρήσης ειδικών κηδεμόνων, με σκοπό να σταματήσει η εξέλιξη της σκολίωσης (ποσοστό επιτυχίας 70%), αλλά όχι να διορθωθεί.

3. 40 - 50 μοίρες. Ο ασθενής βρίσκεται σε επικίνδυνη ζώνη για επιπλοκές από το αναπνευστικό ή το καρδιαγγειακό σύστημα, απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση.

 ΠΡΟΛΗΨΗ

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη του προβλήματος. Μέχρι την ηλικία των 16 - 17 χρόνων πολλά μπορούν να γίνουν και πολλά μπορούν να διορθωθούν. Μετά από αυτήν την ηλικία, που σταματάει η ανάπτυξη του παιδιού, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και η αποτροπή της επιδείνωσης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό το πρόβλήμα είναι ικανό να δημιουργήσει στον ασθενή κοινωνικά ή ψυχολογικά προβλήματα (έλλειψη αυτοσεβασμού, αυτοπεποίθησης, περιθωριοποίηση κ.α.) , τόσο στην ενηλικίωση, όσο και στον εργασιακό χώρο (περιορισμένες επαγγελματικές ευκαιρίες). Φυσικά η οικονομική επιβάρυνση για τις απαραίτητες θεραπείες είναι σημαντική.