Μικρο-τραυματισμοί των μυϊκών ινών οδηγούν στην δημιουργία των Μυοπεριτονιακών Σημείων Πυροδότησης Πόνου. Πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά;

Η πρώτη αναφορά στην διεθνή βιβλιογραφία της άποψης ότι οι μύες μπορεί να είναι η αιτία πόνου έγινε από την Dr Travell και τον D.G. Simons το 1983, εκφράζοντας μια ριζοσπαστική ιδέα για το Μυοσκελετικό Σύστημα. Πολλοί πίστευαν και μερικοί ακόμα και σήμερα πιστεύουν ότι η αλλαγές στην δομή του σώματος, όπως είναι οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις, η φλεγμονή κάποιου νεύρου, οι τραυματισμοί αρθρώσεων κ.α., είναι οι μοναδικές χειροπιαστές αιτίες πόνου (Δομικό Μοντέλο). Αυτή άποψη έρχεται σήμερα να αμφισβητηθεί κυρίως λόγω της αναποτελεσματικότητας να αντιμετωπισθούν με τον κλασσικό τρόπο κάποιες επώδυνες καταστάσεις.

Τι είναι τα Trigger Points ή Μυϊκά Σημεία Πυροδότησης Πόνου και πως δημιουργούνται;

Το ανθρώπινο σώμα περιλαμβάνει περισσότερους από 600 μύες. Η σύσπαση αυτών των μυών προκαλεί όλες τις κινήσεις του σώματος, όπως είναι το βάδισμα, το τρέξιμο, κ.α.. Οι σκελετικοί μύες αποτελούνται από τις μυϊκές ίνες, οι οποίες έχουν την δυνατότητα να “κονταίνουν” κατά την διάρκεια της σύσπασης 30% με 40% του συνολικού μήκους τους. Οι μυϊκές ίνες αποτελούνται από πολλά ινίδια, που είναι κατασκευασμένα από δύο τύπους πρωτεϊνών την Ακτίνη και την Μυοσίνη, που στην ουσία προκαλούν την μυϊκή σύσπαση. Κατά την διάρκεια της σύσπασης οι μυϊκές ίνες γλιστρούν η μία πλάι στην άλλη, αντίθετα σε περίπτωση έλξης απομακρύνονται. Η βίαιη έλξη κατά συνέπεια η βίαιη απομάκρυνση προκαλεί αντίδραση βίαιης επαναφοράς. Ο μηχανισμός αυτός μπορεί να προκαλέσει Μικρό-τραυματισμό στις μυϊκές ίνες. Αυτός ο μικρό-τραυματισμός οδηγεί στην δημιουργία των Μυοπεριτονιακών Σημείων Πυροδότησης Πόνου (ΜΣΠΠ) - trigger points (TPs).

Το μυοπεριτονιακό σημείο πυροδότησης πόνου ή trigger point είναι ένα υπερευαίσθητο σημείο στον μυ, το οποίο χαρακτηρίζεται σαν ενεργό όταν είναι επώδυνο στην πίεση ή προβάλει (αντανακλά) πόνο σε κάποια περιοχή του σώματος μακριά από αυτό, ενώ περιορίζει την κινητικότητα της περιοχής και ελαττώνει την μυϊκή ισχύ. Αρκετές φορές μεταπηδάει σε λανθάνουσα κατάσταση, προκαλώντας μόνο περιορισμό της κινητικότητας και της μυϊκής ισχύος, αλλά μόλις οι συνθήκες το ευνοήσουν μετατρέπεται εκ νέου σε ενεργό. Μέσω ποιου μηχανισμού ένα ενεργό trigger point μεταπηδάει σε λανθάνουσα κατάσταση και το αντίθετο; Συνήθως τα TPs προκαλούν συγκεκριμένο υπόδειγμα πόνου. Αν αυτό δεν διαπιστωθεί και αναγνωρισθεί από κάποιον έμπειρο θεραπευτή, τότε ακολουθείται η συνηθισμένη αγωγή (ξεκούραση, αντιφλεγμονώδη φάρμακα, μυοχαλαρωτικά, παυσίπονα, φυσικοθεραπεία κ.α.). Αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει το TP από ενεργό να μεταπηδήσει σε σιωπηλό ή λανθάνων, ανακουφίζοντας από τον πόνο τον ασθενή. Παραμένει όμως ο περιορισμός της κινητικότητας και η ελάττωση της μυϊκής ισχύος. Αυτή η κατάσταση μπορεί να διατηρηθεί για χρόνια ή έχοντας ο ασθενής ανακουφισθεί από τον πόνο να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες, που θα οδηγήσει στην εκ νέου ενεργοποίηση του, με αποτέλεσμα περιόδους ύφεσης οι οποίες θα εναλλάσσονται με περιόδους έξαρσης. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει πλέον ορατός ο κίνδυνος πρόκλησης χρόνιου πόνου.

Η παρουσία trigger points μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις μη αναστρέψιμες;

Πόνος ο οποίος επαναλαμβάνεται και δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα οδηγεί σε πολλές δυσάρεστες καταστάσεις επηρεάζοντας την ποιότητα τα ζωής των ασθενών. Προκαλεί ψυχολογικά, κοινωνικά αλλά και οικονομικά προβλήματα τόσο στον ίδιο τον ασθενή όσο και στο περιβάλλον του. Παρόλα αυτά όμως η σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος μέσω της τεχνικής Manual Therapy μπορεί να βγάλει τον ασθενή από αυτήν την δυσάρεστη θέση, ακριβώς γιατί τον αντιμετωπίζουμε σαν ένα ενιαίο σύνολο με ψυχοσωματική διάσταση.

Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια: 

ΟΥΣΙΩΔΗ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

• Λεπτομερές ιστορικό
• Ψηλάφηση του μυός για αναζήτηση του επώδυνου σημείου, αναπαραγωγή του πόνου με επιβεβαίωση από τον ασθενή και πρόκληση πόνου στο τελικό όριο της κίνησης

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗΣ

1. Πρόκληση “Αντανακλαστικής Μυϊκής Σύσπασης”, με την ψηλάφηση ή την ισχαιμική πίεση
2. Πρόκληση Αντανακλαστικής Μυϊκής σύσπασης με την χρήση Στεγνής Βελόνας
3. Αναπαραγωγή του υποδείγματος του προβαλλόμενου πόνου
4. Ηλεκτρομυογράφημα - Η.Μ.Γ.
5. Έλεγχος Μυϊκής ισχύος
6. Νευρολογικός έλεγχος

Θεραπεία

Ισχαιμική Πίεση: Χρησιμοποιώντας τον αντίχειρα του ο ειδικός θεραπευτής ή ένα ειδικό όργανο εφαρμόζει σταθερή πίεση με ελαφρά κυκλική φορά από έξω προς το κέντρο του TPs για 35 έως 45 δευτερόλεπτα. Η ένταση της πίεσης εξαρτάται από την αντοχή του ασθενή στο επώδυνο ερέθισμα. Η Dr Travell ονόμασε αυτήν την τεχνική “Ισχαιμική Πίεση” γιατί κατά την εφαρμογή το σημείο γίνεται λευκό λόγω της απομάκρυνσης του αίματος, ενώ με την απελευθέρωση της πίεσης κόκκινο λόγω της βίαιης επαναφοράς του αίματος. Η τεχνική επαναλαμβάνεται για 4 ή 5 φορές ανάλογα με την κρίση του θεραπευτή. Στην συνέχεια εφαρμόζεται πάγος για 10 λεπτά και διάταση του μυ ώστε να τον επαναφέρουμε στο σωστό μήκος και να αποκτήσει την φυσιολογική του ελαστικότητα.

Τεχνική της Στεγνής (Ξηράς) Βελόνας: Η τεχνική βασίζεται στην εισαγωγή και τον επαναλαμβανόμενο χειρισμό μίας αποστειρωμένης ( μίας χρήσεως ) πολύ λεπτής και ευκίνητης βελόνας στα trigger points. Η ανακούφιση από τον πόνο οφείλεται στην αντανακλαστικά και μηχανικά προκαλούμενη μυϊκή απελευθέρωση. Συνήθως μία εφαρμογή με βελόνα είναι αρκετή.Με την χρήση αυτής της τεχνικής επιταχύνουμε τα θετικά αποτελέσματα, αν και το πρώτο 24ώρο πιθανόν να προκληθούν αντιδράσεις που έχουν να κάνουν με αίσθημα βάρους στη περιοχή, μούδιασμα ή πόνο. Από το δεύτερο 24ώρο και κυρίως μετά το τέταρτο επιτυγχάνουμε σημαντική μυϊκή χαλάρωση και αναλγησία, ή οποία συνοδεύεται από αύξηση της μυϊκής ελαστικότητας και ισχύος. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να επιτύχουμε λειτουργικότητα απαλλαγμένη από συμπτώματα.  

Ανάλογα με την κρίση του θεραπευτή μπορεί η θεραπεία να συνδυασθεί με Θεραπευτικό Υπέρηχο.

Η Τεχνική της Στεγνής Βελόνας έχει κάποια σχέση με τον Βελονισμό;

Όχι δεν έχει καμία σχέση με τον Βελονισμό. Αντίθετα έχει σημαντικές διαφορές όπως:

• Η απελευθέρωση του TP γίνεται μέσο του αντανακλαστικού τόξου, ενώ στον βελονισμό το παυσίπονο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με την απελευθέρωση ενδορφινών (φυσικής παυσίπονης ουσίας που παράγεται από τον οργανισμό)
• Τα TPs είναι συγκεκριμένα σημεία των μυών, που ακολουθούν συγκεκριμένα πατέντα προβαλλόμενου πόνου, ενώ στον βελονισμό χρησιμοποιούνται μεσημβρινοί ή ενεργειακά κανάλια
• Χρησιμοποιείται μία βελόνα ενώ στον βελονισμό πολλές
• Ο θεραπευτής πρέπει να γνωρίζει την θέση και την περιοχή που προβάλλει πόνο το κάθε TP, ενώ ο βελονιστής όχι
• Η τεχνική της στεγνής βελόνας ακολουθείται πάντα από διάταση του μυ, ώστε να επανέλθει η ελαστικότητα και το φυσικό του μήκος.

 Συνήθως σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει και πόσες θεραπείες χρειάζονται;

Μπορεί να βοηθήσει σε όλα τα επώδυνα περιστατικά που δεν έχουν αντιμετωπισθεί ικανοποιητικά από άλλες μορφές θεραπείας ή δεν έχουν σαφή διάγνωση, όπως: Πονοκέφαλος, οσφυαλγία, ισχιαλγία, Αυχενικό Σύνδρομο, περιαρθρίτιδα ώμου, παγωμένος ώμος, τενοντίτιδα, σύνδρομα υπέρχρησης, περιορισμός της κινητικότητας, κ.α..  Συνήθως χρειάζονται 5 έως 10 συνεδρίες ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος.

Πηγή

The Manual of Trigger Point and Myofascial Therapy by Dimitrios Kostopoulos