Τόσο η φυσικοθεραπεία, όσο και οι ενδοαρθρικές ενέσεις γλυκοκορτικοειδών έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο. Αυτό που είναι προς διερεύνηση είναι αν η βραχυπρόθεσμη και η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα στην ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της λειτουργικότητας διαφέρουν μεταξύ αυτών των δυο θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Η οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο είναι μια από τις κύριες αιτίες αναπηρίας. Η αντιμετώπιση, λόγω κυρίως της εσφαλμένης αντίληψης ότι οι δυνατότητες αντιμετώπισης είναι φτωχές, περιορίζεται συνήθως στη ανακούφιση των συμπτωμάτων έως ότου στα τελευταία στάδια της αρθρίτιδας ο ασθενής οδηγηθεί σε χειρουργείο αρθροπλαστικής γόνατος. Ως βασική θεραπεία επιλέγονται οι ενδοαρθρικές ενέσεις γλυκοκορτικοειδών. Επιπλοκές από αυτές τις ενέσεις είναι σπάνιες αλλά περιλαμβάνουν μόλυνση της άρθρωσης, επιτάχυνση στον εκφυλισμό του αρθρικού χόνδρου της άρθρωσης και κάταγμα κόπωσης κάτω από τον χόνδρο στην περιοχή φόρτισης (subchondral insufficiency fracture).

Επίσης η φυσικοθεραπεία, είναι μια θεραπευτική παρέμβαση που έχει τη δυναμική να βελτιώσει τη ποιότητα της ζωής του πάσχοντα. Βασικοί στόχοι της φυσικοθεραπείας είναι η ανακούφιση του πόνου, η βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης και η μυϊκή ενδυνάμωση. Χρησιμοποιείται συνδυασμός τεχνικών χειροθεραπείας (manual therapy) και μηχανοθεραπείας.

Τόσο η φυσικοθεραπεία, όσο και οι ενδοαρθρικές ενέσεις γλυκοκορτικοειδών έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο. Αυτό που είναι προς διερεύνηση είναι αν η βραχυπρόθεσμη και η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα στην ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της λειτουργικότητας διαφέρουν μεταξύ αυτών των δυο θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Για αυτό τον λόγο, ερευνητές σχεδίασαν μια μελέτη, με σκοπό να δώσουν απάντηση σε αυτόν τον προβληματισμό.

N Engl J Med. 2020 Apr 9;382(15):1420-1429. doi: 10.1056/NEJMoa1905877.

Physical Therapy versus Glucocorticoid Injection for Osteoarthritis of the Knee.

Deyle GD1, Allen CS1, Allison SC1, Gill NW1, Hando BR1, Petersen EJ1, Dusenberry DI1, Rhon DI1.

Μεθοδολογία

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια τυχαιοποιημένη δοκιμή για να συγκρίνουν τη φυσικοθεραπεία με την ένεση γλυκοκορτικοειδών στη πρωτοβάθμια περίθαλψη, χρησιμοποιώντας το στρατιωτικό σύστημα υγείας των ΗΠΑ. Σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα σε ένα ή και στα δύο γόνατα δόθηκε τυχαία σε αναλογία 1:1 ένεση γλυκοκορτικοειδούς ή υποβλήθηκαν σε φυσικοθεραπεία. Τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν μετά το τέλος της θεραπείας και μετά από ένα έτος σύμφωνα: 1) Πρωταρχικά αποτελέσματα με τον Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index (WOMAC), οι βαθμολογίες κυμαίνονται από 0 έως 240, με τις υψηλότερες βαθμολογίες να δείχνουν μεγαλύτερο πόνο, μειωμένη λειτουργικότητα και δυσκαμψία, 2) Δευτερεύοντα αποτελέσματα με τον χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρώσουν τη δοκιμασία Time Up and Go και Global Rating of Change scale.

Αποτελέσματα

Συμπεριελήφθησαν 156 ασθενείς, με μέσο όρο ηλικίας 56 ετών, 78 ασθενείς για κάθε ομάδα. Τα βασικά χαρακτηριστικά, όπως η σοβαρότητα του πόνου και το επίπεδο αναπηρίας ήταν παρόμοια και στις δυο ομάδες. Οι μέσες βαθμολογίες με την ολοκλήρωση της θεραπευτικής προσέγγισης (± SD) βασικής βαθμολογίας WOMAC ήταν 108,8 ± 47,1 στην ομάδα της ένεσης γλυκοκορτικοειδούς και 107,1 ± 42,4 στην ομάδα της φυσικοθεραπείας. Σε ένα έτος οι μέσες βαθμολογίες ήταν 55,8 ± 53,8 και 37,0 ± 30,7 αντίστοιχα. Μέση διαφορά μεταξύ των ομάδων 18,8 μονάδες, διάστημα εμπιστοσύνης ( CI ) 95%, (5.0 έως 32,6). Ευρήματα που ευνοούν την φυσικοθεραπεία. Οι αλλαγές στα δευτερεύοντα αποτελέσματα ήταν προς την ίδια κατεύθυνση με εκείνα του πρωτογενούς αποτελέσματος. Ένας ασθενής λιποθύμησε ενώ ελάμβανε ένεση γλικοκορτικοειδούς.

Συμπέρασμα

Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος που υποβλήθηκαν σε φυσικοθεραπεία, ένα χρόνο μετά, είχαν λιγότερο πόνο και λειτουργική αναπηρία, από εκείνους που έλαβαν ενδοαρθρική ένεση γλυκοκορτικοειδούς. (Clinical Trials.gov number, NCT01427153).

Στοιχεία της μελέτης

Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία της μελέτης είναι:

• Οι εγχύσεις αποτελούνταν από 40mg triamcinolone και 7mL από 1% lidocaine
• Η ομάδα των στεροειδών έλαβε κατά μέσο όρο 2,6 εγχύσεις
• Η ομάδα της φυσικοθεραπείας πραγματοποίησε κατά μέσο όρο 11,8 συνεδρίες
• Και οι δυο ομάδες είχαν παρόμοιο κόστος υγειονομικής περίθαλψης, κατά μέσο όρο περίπου 2120$
• Η ομάδα της φυσικοθεραπείας έδωσε έμφαση στη βελτίωση του εύρους κίνησης, την μυϊκή ενδυνάμωση και τη λειτουργικότητα

Φυσικοθεραπεία

Η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, όπως περιγράφεται στο πρωτόκολλο περιλάμβανε έγγραφο οδηγιών και ασκήσεων, κινητοποίηση της άρθρωσης (joint mobilizations) και σύμφωνα με τον κλινικό συλλογισμό προσδιορισμό των προτεραιοτήτων, της ανάλογης δοσολογίας σύμφωνα με την εξέλιξη της θεραπείας. Κατά τη διάρκεια μιας τυπικής συνεδρίας, ο φυσικοθεραπευτής θα εφάρμοζε τεχνικές χειροθεραπείας (hands-on, manual techniques) πριν ο ασθενής εκτελέσει ασκήσεις ενδυνάμωσης, ώστε αυτές να γίνονται με καθόλου ή ελάχιστο πόνο. Για παράδειγμα, αν ο ασθενής δεν μπορούσε να κάνει πλήρη έκταση στο γόνατο ή πλήρη κάμψη ή οι κινήσεις αυτές ήταν οδυνηρές, ο θεραπευτής εφάρμοζε τεχνικές χειροθεραπείας, παθητικής κινητοποίησης, ώστε να βελτιώσει τη δυσκαμψία στην άρθρωση και να μειώσει τον πόνο. Στη συνέχεια ο ασθενής εκτελούσε επαναλαμβανόμενες ενεργητικές ασκήσεις στο γόνατο προς την ίδια κατεύθυνση.  

Tα ευρήματα αυτής της μελέτης επιβεβαιώνουν την αντίληψη ότι η φυσικοθεραπεία έχει τη δυναμική να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του ασθενή με οστεοαρθρίτιδα γόνατος, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα και ως εκ τούτο θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή.