ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Το σώμα μας χαρακτηρίζεται από αρμονία στη λειτουργικότητα του. Δηλαδή πόσο εύκολα κινείται ένα τμήμα του σε σχέση με κάποιο άλλο, γειτονικό ή απομακρυσμένο. Αυτή η αρμονία δεν περιορίζεται μόνο στις αρθρώσεις, αλλά στη λειτουργικότητα του πιο απλού κυττάρου του ανθρωπίνου σώματος, έως την λειτουργικότητα του πιο πολύπλοκου μηχανισμού του.

Υγιής σπονδυλική στήλη σημαίνει λειτουργική σπονδυλική στήλη

Η σπονδυλική στήλη είναι ένα κινητικό όργανο, που επιτρέπει τις κινήσεις της κεφαλής και του κορμού. Αποτελείται, εκτός των άλλων από τους σπονδύλους, τους μεσοσπονδύλιους δίσκους (αποσβένουν τους κραδασμούς, επιτρέπουν τις πλάγιες και στροφικές κινήσεις του κορμού), από τους συνδέσμους, τους μύες που στηρίζουν αυτές τις κατασκευές και ότι σχετίζεται με αυτά. Από τη σπονδυλική στήλη σε τακτά διαστήματα εξέρχονται τα Νωτιαία νεύρα, που σχηματίζουν το περιφερικό νευρικό σύστημα.

Κακή στάση, επαναλαμβανόμενη κουραστική εργασία, κακό μυϊκό σύστημα, μικροτραυματισμοί κ.α. προκαλούν αλλαγές στη διάταξη της σπονδυλικής στήλης, και κατά συνέπεια διαταραχή της δυναμικής ισορροπίας.  Λαμβάνοντας υπόψη ότι η μορφή του σώματος εκφράζει την λειτουργικότητα του, η αλλαγή της διάταξης της σπονδυλικής στήλης έχει άμεση επίπτωση στην λειτουργικότητα της. Δημιουργούνται περιοχές που υπολειτουργούν, και περιοχές με μεγαλύτερο εύρος κίνησης από το φυσιολογικό, τις χαρακτηρίζουμε ασταθείς, ώστε να καλύψουν το κενό.

Ο Εγκέφαλός μας διαφοροποιεί τα πρότυπα κίνησης ώστε αυτή να γίνεται στη περιοχή με τη μεγαλύτερη ευκολία, δηλαδή στις ασταθείς περιοχές. Φυσικά αυτές δεν είναι κατασκευασμένες να δέχονται τέτοιες επιβαρύνσεις με αποτέλεσμα αρχικά τραυματισμό στους μύες και τους συνδέσμους που στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη, ενώ ο ασθενής εμφανίζει πόνο με περιορισμό του εύρους κίνησης. Ο πόνος με τη ξεκούραση ή τη φαρμακευτική αγωγή υποχωρεί, ενώ παραμένει η μειωμένη λειτουργικότητα.

Εμπλοκή στις νευρικές ρίζες

Στη συνέχεια ως αποτέλεσμα της ασυμμετρίας στις πλάγιες και στροφικές κινήσεις του κορμού επηρεάζονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι με αποτέλσμα προβολή ή κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Τότε εμπλέκονται οι νευρικές ρίζες. Τα συμπτώματα για τον ασθενή είναι έντονα, δεν περιορίζονται στη σπονδυλική στήλη, αλλά μπορεί να ακτινοβολούν και στα άνω ή κάτω άκρα, δεν υποχωρούν με τη ξεκούραση, διαταράσσοντας σημαντικά τη ποιότητα της ζωής των. Σε ποσοστό περίπου 20% θα καταλήξουν στο χειρουργείο. Αν η επιβάρυνση συνεχιστεί τότε προκαλούνται εκφυλιστικές αλλοιώσεις στη σπονδυλική στήλη, που φυσικά είναι μη αναστρέψιμες.

Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο: Το αίνιγμα του 'μαγκωμένου' νεύρου

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Με τη Θεραπεία Λειτουργικής Αποκατάστασης προσπαθούμε να αντιληφθούμε τον μηχανισμό που προκαλεί τα συμπτώματα στον ασθενή, να αναγνωρίσουμε τα διαφοροποιημένα πρότυπα κίνησης, εντοπίζοντας τις περιοχές που υπολειτουργούν και εκείνες που είναι ασταθείς, ώστε με ήπιους χειρισμούς, ειδικές τεχνικές επανεκπαίδευσης (ιδιοδεκτικότητα), και το Μηχάνημα της Ενεργής Θεραπευτικής Κίνησης, να αποκαταστήσουμε την φυσιολογική λειτουργικότητα, απαλλάσσοντας τον ασθενή από την συμπτωματολογία. Επίσης προσπαθούμε να αντιληφθούμε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τον πόνο του ασθενή.

Πολλές φορές ο πόνος είναι αποτέλεσμα μιας σύνθετης διεργασίας που έχει ξεκινήσει πολύ πριν γίνει αντιληπτός. Δίνουμε στον ασθενή ‘ρεαλιστικές προσδοκίες’.

Δεν επιδιώκουμε απλά την ανακούφιση του ασθενή, αλλά να αλλάξουμε τη συνολική λειτουργικότητα του σώματος, γεγονός που μας δίνει μακροχρόνια αποτελέσματα.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Πρόκειται για ασφαλή μέθοδο, χωρίς επιπλοκές, η οποία στηρίζεται στην επανεκπαίδευση των φυσιολογικών πρότυπων κίνησης, με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται αυτόματα, δηλαδή χωρίς σκέψη. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της νευρομυϊκής επανεκπαίδευσης. Σημαντική βοήθεια προς αυτή τη κατεύθυνση μας προσφέρει το Μηχάνημα της Ενεργής Θεραπευτικής Κίνησης.

Στη πράξη η προσέγγιση της ενεργής θεραπευτικής κίνησης στηρίζεται στη διαπίστωση ότι κρατώντας σταθερές συγκεκριμένες περιοχές του σώματος, π.χ. τη λεκάνη, με τρόπο που να μη προκαλείται πόνος στον ασθενή, αυτός μπορεί να εκτελέσει κινήσεις ελεύθερες πόνου, προς την κατεύθυνση που προηγουμένως ήταν επώδυνη ή περιορισμένου εύρους, και μάλιστα εναντίον αντίστασης (κάτι πρωτοποριακό σε σχέση με άλλες προσεγγίσεις που συστήνουν όχι μόνο αποφυγή αυτών των κινήσεων αλλά σε πολλές περιπτώσεις πλήρη ακινησία). Αυτές οι κινήσεις εκτελούνται σε όρθια στάση, με μηχανική φόρτιση της σπονδυλικής στήλης, από το βάρος του ίδιου του ασθενή, σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη τεχνική, όπου ο ασθενής είναι ξαπλωμένος σε εξεταστικό κρεβάτι, εκμηδενίζοντας τη δύναμη της βαρύτητας.

Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνουμε τη νευρομυϊκή επανεκπαίδευση του σώματος, ώστε να λειτουργεί αυτόματα (χωρίς σκέψη) με φυσιολογικά πρότυπα κίνησης.

Αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής στη κίνηση είναι η σχεδόν άμεση ελάττωση του πόνου σε ποσοστό 60%, η άμεση βελτίωση του εύρους κίνησης και φυσικά η μείωση του χρόνου θεραπείας- αποκατάστασης περίπου 50%.

ΣΤΟΧΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

1. Περιοχές που υπολειτουργούν να αποκτήσουν όσο το δυνατόν φυσιολογική κινητικότητα, ενώ οι ασταθείς περιοχές να σταθεροποιηθούν.
2. Επανεκπαίδευση του σώματος, ώστε αυτή η νέα λειτουργικότητα να γίνεται αυτόματα, δηλαδή χωρίς ο ασθενής να καταβάλει προσπάθεια.
3. Βελτίωση της μυϊκής δύναμης, κυρίως των σταθεροποιητικών μυών της περιοχής, ώστε να στηρίζουν αυτές τις αλλαγές.
4. Βελτίωση στη λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, που ελέγχει όλες μας τις δραστηριότητες.
5. Βελτίωση της λειτουργικότητας των σπλάχνων (εσωτερικών οργάνων), που έχουν ένα σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του πόνου στη σπονδυλική στήλη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Μια ενδιαφέρουσα έρευνα δημοσιεύτηκε στο ‘Journal of the American Board of Family Medicine’ (10/3/2009). Σύμφωνα με τα ευρήματα ενώ έχουν αυξηθεί υπερβολικά οι δαπάνες για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου στη μέση, δεν υπάρχει η αναμενόμενη αποδοτικότητα που θα περίμενε κανείς, τόσο στον αποτελεσματικότητα των μεθόδων, όσο στη βελτίωση της ζωής των ασθενών.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο χρόνιος πόνος στη μέση αποτελεί συνηθισμένη αιτία παραπόνων από τους ασθενείς. Λόγω της ευρύτατης διάδοσης και της επίδρασης που ασκεί, έχει προκαλέσει εκρηκτική ανάπτυξη εξετάσεων και θεραπειών. Μερικές από αυτές χρησιμοποιούνται ευρέως για ενδείξεις που δεν έχουν επακριβώς εκτιμηθεί. Πρόσφατες μελέτες στις Η.Π.Α. έδειξαν αύξηση 629% στα έξοδα των ασφαλιστικών ταμείων (Medicare) για επισκληρίδιο έγχυση κορτιζόνης, 423% αύξηση στις δαπάνες για οπιοειδή φάρμακα σε ασθενείς με πόνο στη μέση, 307% αύξηση στη ζήτηση Μαγνητικής Τομογραφίας από τους ασφαλισμένους στο Medicare, και 220% αύξηση στη συχνότητα επεμβάσεων σπονδυλοδεσίας. Παρόλα αυτά η αύξηση αυτή δεν συνοδεύτηκε από βελτίωση των αποτελεσμάτων για τους ασθενείς ή τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των.

Οι ερευνητές τονίζουν την αναγκαιότητα καλλίτερης κατανόησης του μηχανισμού του πόνου, περισσότερες αυστηρές και ανεξάρτητες μελέτες για αρκετές θεραπείες, πιο αυστηρές προδιαγραφές και κανόνες για την προώθηση νέων φαρμάκων και συσκευών που αφορούν τον χρόνιο πόνο, και υιοθέτηση ενός ‘μοντέλου χρόνιας πάθησης’ για τον έλεγχο του χρόνιου πόνου στη μέση.

Οι ασθενείς έχουν ανάγκη ρεαλιστικών προσδοκιών.

Τι σημαίνει όμως ο όρος ‘ρεαλιστικές προσδοκίες’;

Αρχικά σημαίνει να γνωρίσουν το πρόβλημα τους. Ο πόνος στη μέση προκύπτει μέσα από μια σύνθετη διαδικασία, η οποία πιθανών να έχει την αφετηρία της πολλά χρόνια πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Περιλαμβάνει σχεδόν όλους τους ιστούς που συνδέονται με τη περιοχή, αλλά και απομακρυσμένους, λαμβάνοντας υπόψη ότι το σώμα μας λειτουργεί ως ενότητα και όχι τμηματικά. Ευτυχώς όμως το σώμα μας έχει τον τρόπο να μας ‘περιγράψει’ αυτή τη διαδικασία, αρκεί να μπορούμε να τη ‘διαβάσουμε’ πάνω του. Αυτό ακριβώς επιχειρούμε να κάνουμε με τη Θεραπεία Λειτουργικής Αποκατάστασης.

Ακόμα δεν θα πρέπει να μας διαφύγει της προσοχής ότι πολλές φορές η σωματική δυσλειτουργία βρίσκει έκφραση μέσα από συναισθηματική επιβάρυνση, δημιουργώντας ένα ‘συναισθηματικό φόντο’ του πόνου. Αλλά και η συναισθηματική επιβάρυνση μπορεί να βρει έκφραση μέσα από το σώμα, εκδηλώνοντας πόνο ή δυσλειτουργία. Ποιος αλήθεια μπορεί να τα ξεχωρίσει αυτά;

Δεύτερο βήμα είναι να θέτουμε στόχους υλοποιήσιμους σε μικρό χρονικό διάστημα και φυσικά να είναι εφικτοί σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες του κάθε ασθενή. Αυτή η προσέγγιση βελτιώνει την αυτοπεποίθηση τους και τους δυναμώνει τη θέληση να προχωρήσουν στον επόμενο στόχο. Υλοποιώντας τους στόχους που ορίζονται κάθε φορά, στο τελικό σύνολο μπορούν να απολαύσουν τις χαρές της ζωής που επιθυμούν, απαλλαγμένοι από τον εφιάλτη του πόνου. Λειτουργικότητα απαλλαγμένη από συμπτώματα.

Τέλος σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του χρόνιου πόνου είναι η δυνατότητα μας να έρθουμε σ’ επαφή με το σώμα μας. Να βγούμε επιτέλους από τον ‘Εγκέφαλο μας’ και να προσπαθήσουμε να ακούσουμε τις ανάγκες που έχει το σώμα μας. Ανάγκες που τις περισσότερες φορές έρχονται σε σύγκρουση με τα ‘θέλω’ μας.

Όλα τα προηγούμενα συνθέτουν τη προσέγγιση της Λειτουργικής Αποκατάστασης για τα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης. Περιλαμβάνει πολλές επιμέρους τεχνικές, αλλά κυρίως αποτελεί μια ‘ολιστική’ προσέγγιση του προβλήματος, προσβλέποντας σε αλλαγές στη συνολική λειτουργικότητα του σώματος