"Τι είναι φυσιολογικό, ποιος το οριοθετεί;" Το παραπάνω ερώτημα περιστρέφεται γύρω από την έννοια του τι αντιλαμβανόμαστε ως "φυσιολογικό - κανονικό". Δηλαδή με τι κριτήρια ο εγκέφαλος αποφασίζει σε τι πρέπει να δώσει προσοχή και τι να αγνοήσει. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διάκριση έχει η παρεγκεφαλίδα. Ενώ η παρεγκεφαλίδα είναι μόνο το 10% του όγκου του εγκεφάλου, περιέχει 50% των νευρώνων του.

 Παρεγκεφαλίδα, αισθήσεις και διάκριση αισθητηριακών πληροφοριών

Οι Gao, Parsons, Bower, Xiong και Fox (1996), αναφέρουν ότι σύμφωνα με τα ευρήματα των ερευνών τους, υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν την άποψη της συμμετοχή της παρεγκεφαλίδας στην πρόσληψη και την διάκριση πληροφοριών. Ο Ivry (2002), εισηγείται πως η παρεγκεφαλίδα παίζει ρόλο και σε άλλες εγκεφαλικές δραστηριότητες έκτος της κίνησης, όπως είναι η διάκριση πληροφοριών. Επιπλέον, οι Fox και Bower (1989), φτάνουν μέχρι το σημείο να εισηγηθούν πως η παρεγκεφαλίδα παίζει μεγαλύτερο ρόλο στη διάκριση των αισθητηριακών πληροφοριών παρά στον έλεγχο της κίνησης, καθώς η παρεγκεφαλίδα χρησιμοποιεί τις πληροφορίες αυτές με απώτερο στόχο την καθοδήγηση των κινήσεων του ατόμου. Έχει επίσης τη διορατικότητα να ξεχωρίζει το αναμενόμενο από το αναπάντεχο. Δηλαδή την αναμενόμενη αίσθηση από τα ρούχα που φοράμε, σε αντίθεση με την αίσθηση ενός σφιχτού ρούχου. Σημαντική λειτουργία αν σκεφτούμε το πλήθος των αισθητικών ερεθισμάτων που δέχεται ο εγκέφαλος.

 Σε κάθε νέα αίσθηση ο εγκέφαλος έχει να απαντήσει σε τρείς ερωτήσεις:

Τι είναι αυτό;

Τι σημαίνει;

Τι να κάνω;

 Ας πάρουμε για παράδειγμα πόνο ή περιορισμό στο εύρος κίνησης των ισχίων. Καθώς περνά ο καιρός, και δεν αλλάζει σημαντικά η αίσθηση του περιορισμού σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, το μήνυμα που λαμβάνει ο εγκέφαλος είναι πως αυτός ο περιορισμός δεν αποτελεί σημαντική απειλή, άρα μπορεί να αγνοηθεί μέχρι να υπάρξει νεότερη αλλαγή. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά γίνεται "φυσιολογικό". Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι αυτή η "νέα - φυσιολογική" αίσθηση δεν διαφέρει σε τίποτα από την "παλιά - φυσιολογική" αίσθηση. Στη πραγματικότητα, ο χρόνος εξασθενίζει τη μνήμη του παλιού φυσιολογικού. Πιθανότητα πραγματικής σύγκρισης υπάρχει μόνο αν γίνει μέσα σε στενό χρονικό πλαίσιο.

Ο ασθενής μετά από καιρό αποφασίζει να ακολουθήσει πρόγραμμα φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης, με χειρισμούς, ώστε να αποκαταστήσει το εύρος κίνησης στις αρθρώσεις των ισχίων του. Μετά από τις πρώτες δυο συνεδρίες, ο ασθενής διαπιστώνει σημαντική βελτίωση στις κινήσεις του. Ο ασθενής είναι σε θέση να αντιληφθεί τις σημαντικές αλλαγές που έγιναν, σε σχέση με τη προηγούμενη κατάσταση, γιατί συγκρίνει τη καινούργια κατάσταση με τη παλαιά μέσα στο στενό χρονικό πλαίσιο λίγων ημερών. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθεί ξεκάθαρα τις αλλαγές που συντελέστηκαν. Τώρα πλέον υπάρχει μεγαλύτερο και ανώδυνο εύρος κίνησης στις αρθρώσεις, αλλά η πρωτοτυπία των αλλαγών αυτών σβήνει με τον καιρό, καθώς αυτή η νέα κατάσταση γίνεται το "νέο - φυσιολογικό". Ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται πλέον τη βελτίωση παρά μόνο αν του επισημανθεί από τον θεραπευτή.

Συμπερασματικά η αντίληψη του τι είναι "φυσιολογικό", έχει δυο κατευθύνσεις: εξηγεί γιατί μπορεί να επιδεινωθεί η κατάσταση μας χωρίς να το αντιληφθούμε ή να διαφύγει της προσοχής μας σημαντική βελτίωση της κατάστασης μας. Η επίγνωση του σώματος μας εξαρτάται από τη συνεχή, ακριβή και έγκαιρη πληροφόρηση, σχετικά με τη κατάσταση του σώματος. Τεχνικές με ήπιους χειρισμούς - manual therapy - όπως η μυοπεριτονιακή απελευθέρωση ή η Κρανιοϊερή θεραπεία, συμβάλλουν σημαντικά προς αυτή τη κατεύθυνση.

ΠΗΓΕΣ

Gao, J.H., Parsons, M., Bower, J.,M., Xiong, J., Li, J., & Fox, P.T. Cerebellum implicated in sensory acquisition and discrimination rather than motor control. Science, 1996, 272, 545-550.
Glickstein, M. What does the cerebellum really do? Current Biology, 2007, 17 (9)